Tuần lễ Quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn: Bảo vệ nguồn nước - nguồn sống cộng đồng

Thiên tai và nhân tai đang làm cho tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh giảm sút cả về lượng lẫn chất. Vì vậy, các ngành chức năng đã phát đi thông điệp kêu gọi tổ chức, cá nhân chung tay bảo vệ môi trường nước để phát triển bền vững.

Bất an với nước ngầm

Mấy năm gần đây, nhiều địa phương ven biển lẫn khu vực trung du và miền núi đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch sử dụng. Người dân thuộc các xã Tam Xuân 1, Tam Xuân 2, Tam Hòa (Núi Thành), dù sống dọc sông Trường Giang nhưng lại phải dùng nguồn nước nhiễm phèn. Sở Tài nguyên - môi trường đánh giá, các huyện Núi Thành, Thăng Bình, Đại Lộc, Phú Ninh và TP.Tam Kỳ, đặc biệt những khu vực có thành phần thổ nhưỡng là đất cát, đất pha cát hoặc khu vực có độ sâu mực nước tĩnh thấp là nơi có nguồn nước ngầm dễ bị nhiễm bẩn bởi tác nhân sinh học và chất hữu cơ.

Nhà máy nước Tam Kỳ đã được nâng cấp, mở rộng, đáp ứng nhu cầu nước sạch cho người dân đô thị lẫn nông thôn trong khu vực. Ảnh: TRẦN HỮU

Kết quả quan trắc môi trường gần đây cho thấy ở khu vực gần bãi rác, khu vực đông dân cư, khu công nghiệp... dẫn đầu về ô nhiễm nước ngầm. Tại các bãi rác lớn như Đại Hiệp (Đại Lộc), Cẩm Hà (TP.Hội An), Tam Đàn (Phú Ninh), bãi rác Tam Xuân (Núi Thành), lượng nước rỉ ra từ rác thải hằng ngày cực kỳ lớn. Đây là nguyên nhân cơ bản ảnh hưởng chất lượng nước ngầm. Số liệu quan trắc cũng cho thấy, nước ngầm tại các khu vực gần bãi rác đã bị ô nhiễm vi sinh và có dấu hiệu ô nhiễm chất hữu cơ.

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường thuộc Sở Tài nguyên - môi trường, nước thải công nghiệp luôn là mối lo hàng đầu, đe dọa môi trường sống, sức khỏe con người. Ước tính hiện nay, hoạt động của các khu - cụm công nghiệp cùng hàng trăm cơ sở sản xuất nhỏ lẻ có lượng nước thải phát sinh khoảng 23.600m3/ngày đêm. Trong khi đó, với hơn 50 cụm công nghiệp trên toàn tỉnh, chỉ có Cụm công nghiệp Trường Xuân (TP.Tam Kỳ) được xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung; đối với các cơ sở đang hoạt động trong và ngoài cụm công nghiệp, mới có 77/144 cơ sở đã đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải, còn lại chưa xây dựng hoặc có hệ thống xử lý nhưng chưa có nguồn tiếp nhận. Gần khu vực các khu - cụm công nghiệp, chất lượng nước ngầm cũng có dấu hiệu giảm sút do một số nhà máy phải xả thải vào đất. Thêm nữa, chất thải phát sinh từ các khu dân cư xung quanh khu - cụm công nghiệp làm gia tăng tác động đến chất lượng nước ngầm. Số liệu quan trắc chứng minh: nước ngầm tại các khu vực này đã bị ô nhiễm bởi vi khuẩn coliform, COD, amoni. Có thời điểm, khu vực gần các khu công nghiệp Tam Hiệp, Điện  Nam - Điện Ngọc, Cụm công nghiệp Tây An, coliform cao hơn đến 80 lần so với quy chuẩn; tại Khu công nghiệp Tam Hiệp có lúc hàm lượng amoni vượt chuẩn gấp 41 lần.

Chung tay bảo vệ nguồn nước

Lo lắng trước viễn cảnh nguồn nước ngầm sẽ bị khai thác tùy tiện, đe dọa đến an ninh nguồn nước sạch, ngày 10.4.2017, Sở Tài nguyên - môi trường đã có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp, đơn vị tổ chức hoạt động trên địa bàn tỉnh khẩn trương hoàn tất thủ tục hồ sơ pháp lý về bảo vệ môi trường. Ông Nguyễn Văn Thọ - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường thông tin, hiện nay còn khoảng 70 đơn vị khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép theo quy định. Để đáp ứng nhu cầu nước sạch cho người dân đô thị lẫn nông thôn, mới đây, Công ty CP Cấp thoát nước Quảng Nam đã đầu tư mở rộng, nâng cấp và đưa vào sử dụng Nhà máy nước Tam Kỳ nâng công suất thiết kế hiện hữu của nhà máy nước này lên 35.000m3/ngày đêm và khả năng công suất vận hành tối đa có thể đạt 42.000m3/ngày đêm. Nhằm mở rộng nguồn cung cấp nước sạch cho các khu - cụm công nghiệp, tỉnh cũng đã đồng ý chủ trương cho một số nhà đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất nước sạch lấy từ hồ Phú Ninh...

Tuần lễ Quốc gia nước sạch vệ sinh môi trường nông thôn năm nay, Bộ NN-PTNT chọn chủ đề “Nước sạch và vệ sinh môi trường vì sự phát triển toàn diện của trẻ em”. Theo ông Đỗ Văn Thành - Vụ trưởng Vụ Quản lý nguồn nước và nước sạch nông thôn (thuộc Tổng cục Thủy lợi), nước sạch và vệ sinh nông thôn sẽ quyết định đến kế hoạch phát triển bền vững của đất nước. Thông qua các hoạt động tuyên truyền nhằm kêu gọi tổ chức, cá nhân chung tay bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguồn nước, giảm tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai đến sức khỏe trẻ em nói riêng và cộng đồng nói chung, đồng thời thực hiện phát triển bền vững nước sạch vệ sinh môi trường nông thôn trên toàn quốc. Tại Quảng Nam, Tuần lễ quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn được triển khai thông qua các hoạt động của đoàn thanh niên, trường học, tổ chức chính trị - xã hội bằng nhiều hình thức như tọa đàm, biểu diễn văn nghệ, thi viết, vẽ tranh... để giáo dục, nâng cao nhận thức của cộng đồng về nước sạch và vệ sinh môi trường. Các địa phương cũng đã ra quân tu sửa công trình cấp nước, thoát nước, dọn vệ sinh tại gia đình, chuồng trại chăn nuôi. Ở miền núi, các địa phương đẩy nhanh tiến độ thi công công trình cấp nước sạch, vệ sinh môi trường để sớm đưa vào sử dụng, góp phần nâng cao sức khỏe người dân.

TRẦN HỮU