Văn minh gửi cát bụi về…

Sáng nay, mở máy tôi ghi vội vài dòng dù biết việc làm này giờ rất vô nghĩa vì nhân loại đang gồng mình trong đại dịch Covid-19 bùng phát dữ dội. Có lẽ mùa xuân Canh Tý 2020 đặt dấu mốc thật đáng kinh hãi khi loài người đối mặt với dịch bệnh tai quái gây ra bao nỗi thương tâm. Tin người chết trên thế giới mỗi lúc mỗi nhiều. Sự sống con người kề bên miệng vực! Ôi sinh linh nhỏ bé, lẻ loi.

Câu hỏi đặt ra ngay lúc này là sinh vật người liệu có còn tồn tại trên mặt đất và thật có vĩnh cửu không? Trong khi chờ câu trả lời vì ngoài kia dịch bệnh vẫn đang còn hoành hành thì chúng ta hãy tạm lắng lòng đọc bài Ngàn sau của Nguyễn Đức Sơn để nghe nhà thơ “vỗ về”: Về đây say với trăng ngàn/ Phiêu diêu hồn nhập giấc vàng đó  em/ Trăm năm bóng lửng qua thềm/ Nhớ nhung gì buổi chiều êm biến rồi/ Mai kia tắt lửa mặt trời/ Chuyện linh hồn với luân hồi có không/ Thái hư chừng sắp chuyển vòng/ Đại dương tràn kéo núi đồng tan đi/ Chúng ta giờ ước mong gì/ Văn minh gửi cát bụi về mai sau. Tôi nghĩ trong trạng thái phiêu hốt huyền đồng nhà thơ bật rung những câu thơ mang nhiều dự cảm lạ. Nhà thơ “Khi chợt tỉnh, chung quanh khói lửa ngập trời. Rồi mặt trời đỏ rực màu máu. Rồi Thái Bình Dương dậy sóng. Đi đâu hết rồi những người tôi yêu và những người yêu tôi?” (Sơn núi,  Tuệ Sỹ). 

Tôi nhớ năm 1956, trong Dạ khúc, Thanh Tâm Tuyền cũng ra một dự ngôn: Anh sợ những cột đèn đổ xuống/ Rồi dây điện cuốn lấy chúng ta/ Bóp chết mọi hy vọng/ Nên anh dìu em đi xa... Cột đèn, dây điện là những sản phẩm của nền văn minh cơ khí do con người làm ra. Vì chiến tranh hay một thế lực tham vọng cuồng điên nào đó bày ra gây nên bao nỗi sợ hãi, chết chóc, hoang tàn... Riêng Nguyễn Đức Sơn thì ngậm ngùi: Chúng ta giờ ước mong gì/ Văn minh gửi cát bụi về mai sau. Tất cả đều trả về với cát bụi. Câu Như Lai thuyết vi trần nghĩa là khi Như Lai nói về hạt bụi thì chỉ một hạt bụi nhỏ thôi cũng có thể hợp thành thế giới hữu hình và tiếp tục chu chuyển dòng sinh sinh hóa hóa… Hơn nữa chúng ta nhận biết một sự thật về thành trụ hoại không là do duyên sanh diệt nên cái này có tức là cái kia có, và cùng nương nhau mà thành. Ấy là dựa trên tinh thần tương tức (interbeing) cùng tồn tại.

Thời đại ngày nay với sự phát triển vũ bão của ngành khoa học kỹ thuật con người chế tạo ra bom hạch tâm, vũ khí sinh hóa, vi trùng học,…  có thể giết người hàng loạt. Đấy đều là sản phẩm của nền văn minh công nghệ thời toàn cầu hóa. Có khi nào ta đặt câu hỏi: Sinh vật người có bị tuyệt chủng không. Tôi tin là có, nếu ngay lúc này đây chúng ta không tự biết làm chủ chính mình. Làm chủ là phải tự biết khắc chế. Làm chủ thì hãy gạt bỏ ngay những tham vọng cuồng điên ảo mộng kia đi… Khi nhất quyết tuân thủ những tiên đề trên con người mới không mong bị hoại diệt.  Khi con người đã tuyệt chủng và Mai kia tắt lửa mặt trời thì làm gì còn có Chuyện linh hồn với luân hồi có không…

Tất nhiên những cặp đối đãi như: có không, thường đoạn, trong ngoài, thiện ác, tốt xấu, sinh tử, buồn vui, sướng khổ,… sẽ không mảy may còn ý nghĩa. Và câu chuyện luân hồi chỉ xảy đến đối với con người.

Con người hiện đại còn gọi là Homo sapiens. Vào năm 2017 các hóa thạch đã tìm thấy ở  Jebel Irhoud (Ma Rốc), các nhà khoa học đã chỉ ra Homo sapiens (người tinh khôn hay con người hiện đại) đã tiến hóa từ rất sớm, khoảng 300 nghìn năm trước. Như vậy con người có mặt trên trái đất này khá lâu. Hơn nữa lịch sử của loài người từng đối mặt với không ít lần thiên tai và dịch bệnh như: dịch hạch, sóng thần, động đất,… nhưng may thay loài người đều đã vượt thoát cơn hiểm họa! Nhưng hiện tại đối mặt với đại dịch Covid thực sự là nỗi kinh hoàng của nhân loại và không biết đến bao giờ dịch bệnh mới hết…

Phạm Công Thiện bạn thân của Nguyễn Đức Sơn xuất bản thi tập “Trên tất cả đỉnh cao là lặng im” trong đó bàng bạc những câu thơ như ngàn lời dự báo: Ồ em ơi trời đất chìm rồi/ Đông phương lặn bướm ngày tan biến (Anh sẽ hiện). Em về lồng lộng như sương trắng/ Hồn chết trôi về thương hải châu (Mộng). Đã đi mất hẳn đi rồi/ Hạ phương tịch mịch bỏ đời biệt tăm (Đi)…

Riêng Nguyễn Đức Sơn đưa ra một dự cảm: Thái hư chừng sắp chuyển vòng/ Đại dương tràn kéo núi đồng tan đi. Có lẽ, khi xác thân loài người gửi về cát bụi thì ngàn hoa dẫu có tỏa bao hương thơm cũng đều vô nghĩa.