Về 32 đạo sắc phong triều Nguyễn ở làng Mỹ Xuyên Đông: Cần sớm có giải pháp bảo tồn

Tư liệu quý

Trong quá trình mở cõi về phương Nam, năm 1471, sau khi lập ra đạo Thừa Tuyên thứ 13 ở Quảng Nam, vua Lê Thánh Tông đã đề cử Chánh đề đốc Hùng Long Hầu Lê Quý Công cùng 12 vị tướng khác ở lại vùng đất vừa mới khai lập để giữ vững bờ cõi. Làng Mỹ Xuyên được hình thành từ đó. Qua bao biến thiên của thời gian, tàn phá của chiến tranh, người dân nơi đây vẫn gìn giữ và tôn tạo nguyên vẹn phần mộ của Chánh đề đốc Hùng Long Hầu Lê Quý Công, người được xem là vị tiền hiền đã có công lập làng. Lăng mộ Lê Quý Công được công nhận Di tích Lịch sử cấp tỉnh năm 2006. Tương truyền làng Mỹ Xuyên ngày đó rộng 1.700 mẫu, tương đương 850ha nằm ở bờ nam sông Thu Bồn, toàn bộ là đất công điền. Làng Mỹ Xuyên trở thành vùng quê trù phú và dân cư đông đúc, tính đến khoa thi cử nhân Hán học cuối cùng của triều Nguyễn vào năm 1918 thì đây là làng có nhiều người đỗ cử nhân nhất của huyện Duy Xuyên. Ghi ơn công đức của Hùng Long Hầu Lê Quý Công, ngày rằm tháng 2 âm lịch người dân Mỹ Xuyên đều tổ chức lễ tế tại đình làng. Năm 1836, vua Minh Mạng cho đào con sông dài gần 5km, chia làng Mỹ Xuyên thành 2 làng Mỹ Xuyên Đông và Mỹ Xuyên Tây…

Nằm bên cạnh gốc đa cổ thụ là đình Mỹ Xuyên Đông (Di tích lịch sử cấp tỉnh), ngôi đình tương truyền có từ khi vị tiền hiền của làng là Chánh đề đốc Hùng Long Hầu Lê Quý Công chiêu dân, lập ấp. Điều đặc biệt, nơi đây hiện đang lưu giữ 32 đạo sắc phong của triều đình nhà Nguyễn, từ thời Minh Mạng đến Khải Định. Nội dung của các sắc phong lý giải việc làng Mỹ Xuyên có vị tiền hiền Lê Quý Công có công với đất nước, đã chiêu dân, lập ấp và có con sông đào, được người dân tự khơi dòng để phục vụ nhu cầu thủy lợi và quân sự của trấn Quảng Nam xưa. 21 sắc phong ban đầu chỉ phong một chức thần như Tả Đông Chính tôn thần hoặc Hữu Dực Thánh tôn thần hay Mỹ Xuyên Quảng hậu Thành Hoàng… Theo thời gian, làng Mỹ Xuyên được hợp sắc phong thêm các tước thần cao quý nhất trong hệ thống phong thần của triều Nguyễn từ trung đẳng thần lên thượng đẳng thần như: Bạch Mã Tôn Thần, Bổn cảnh Thành Hoàng, Bổn xứ Thành Hoàng, Đông Chính vệ Thành Hoàng, Tá Đông Chính Thành Hoàng, Hữu Dực Thánh Thành Hoàng. Đặc biệt, nhân đại khánh tuổi 40, ngày 25.7.1924, vua Khải Định đã hợp sắc phong 3 danh thần cao nhất trong hệ thống tước phong là Đại Càn, Thiên Y A Na và Ngũ hành Tiên Nương cho làng Mỹ Xuyên với nội dung đã có công giúp nước phò dân linh ứng hiển hách, từng được ban cấp sắc phong, thờ phụng và từng ban chiếu báu ân sâu.

Bài toán bảo tồn

Để có thể bảo tồn trọn vẹn 32 đạo sắc phong cho đến ngày nay, người dân Mỹ Xuyên đã tốn không ít công sức. Các bô lão trong làng kể lại rằng, thời chiến tranh, cả làng chuyền tay nhau giữ sắc phong đến cùng, lúc thì giấu các đạo sắc phong trong đình, miếu, nhà dân..., khi bị địch càn quét thì chôn sắc phong xuống đất. Hết chiến tranh lại đến lũ lụt, người làng có thể bỏ lại gia sản nhưng nhất quyết không bỏ đạo sắc phong. 200 năm qua, bao thế hệ người dân ở Xuyên Đông đã lưu truyền, gìn giữ 32 sắc phong này. Hiện nay, mỗi năm sau ngày hội làng 12.2 âm lịch, các đạo sắc phong được giao cho bậc cao niên uy tín trong làng cất giữ.

Ông Nguyễn Văn Thanh, người đang giữ sắc phong cho hay, các sắc phong được ép nhựa, cuộn tròn kỹ lưỡng, cho vào ống tre và bỏ vào trong hộp gỗ, để ở nơi trang nghiêm. Tuy nhiên, vì được bảo quản trong điều kiện hoàn toàn tự nhiên, chịu tác động của nhiều yếu tố nên dù sắc phong có được làm bằng loại giấy gió tốt nhất cũng khó “trụ” được lâu dài. Trong số 32 đạo sắc phong triều Nguyễn ở làng Mỹ Xuyên Đông đã có 4 sắc phong bị hư hỏng nặng, không có khả năng phục chế. Ông Nguyễn Văn Thanh cũng như nhiều vị bô lão trong Ban trị sự làng luôn mong muốn sắc phong của làng được công nhận là di tích lịch sử phi vật thể để có phương án bảo quản khoa học tốt nhất.

Bà Lưu Thị Hiền Phương - Trưởng phòng VH-TT huyện Duy Xuyên cho hay, theo kế hoạch, trong năm nay sẽ tiến hành trùng tu đình làng Mỹ Xuyên Đông - di tích lịch sử cấp tỉnh, từ đó địa phương sẽ tính phương án khả thi cho việc bảo quản sắc phong nêu trên. Mặt khác, ngành chức năng địa phương cũng đang đề đạt lên các cấp, nhất là Viện Hán Nôm sau khi cán bộ của viện đã về Mỹ Xuyên Đông tìm hiểu thực trạng các sắc phong… Qua đó tìm kiếm giải pháp bảo tồn khoa học nhất cho các đạo sắc phong này và đã nhận được lời hứa sẽ nghiên cứu. Tuy nhiên, mọi chuyện vẫn còn phải chờ đợi.