Về biển ăn canh xương rồng

(QNO) - Với người dân miệt biển, xương rồng như một biểu trưng để gọi tên riêng cho gió, cát và cả những ký ức của bao người con sinh ra, lớn lên từ làng. Bằng sự sáng tạo của các bà, các mẹ, xương rồng còn đi vào món ăn, trở thành những thứ đặc sản như gỏi xương rồng, xương rồng xào tôm, xương rồng trộn thịt heo. Với Quảng Nam, trong danh mục đặc sản gắn với loài cây độc đáo ấy, còn có món canh chua xương rồng nấu cá lạt.

Món canh xương rồng nấu cá lạt đậm đà dư vị biển. Ảnh: LY NGUYỄN

Cá lạt (có nơi gọi là cá lạc hay cá dưa), là một loại cá biển, da trơn, có quanh năm. Miệng cá dài, mình tròn, dài, có hai loại là cá lạt vàng (có màu vàng) và cá lạt ù (có màu xám trắng). Cá lạt không những ngon mà còn có tác dụng khử độc, chứa nhiều chất béo có lợi, là món ăn bổ dưỡng, thơm ngon. Cá này có thể nướng, chiên, kho dưa cải, kho nghệ, kho sả ớt… nhưng dùng để nấu canh chua với xương rồng vẫn là món ăn tâm đắc và ưu ái nhiều hơn trong bữa cơm gia đình của người dân biển. Canh chua cá lạt nấu không quá cầu kỳ nhưng cũng đòi hỏi sự khéo tay của các bà nội trợ. Cá lạt được đánh bắt, hoặc mua về, thì lựa những con cá mập, tròn, tươi, dùng muối xát sạch từ trong ra ngoài, cạo bỏ lớp nhớt bên ngoài, sau đó cắt bỏ vây, đuôi, mang cá, rồi rửa lại với nước muối pha loãng và để ráo nước. Tiếp đến, dùng dao cứa mỏng hai bên thân để cắt ngắn xương dăm rồi cắt khúc cho vừa ăn, ướp trong vòng 30 phút cho cá thật thấm gia vị.

Xương rồng hái về, cần phải gọt bỏ phần gai bên ngoài, lột sạch lớp màng xanh, thái lát, bóp với muối sống để bớt nhớt. Ngoài xương rồng ra, để làm dậy thêm hương vị của món ăn thì cần có thêm cà chua. Cà chua chỉ cần rửa sạch, thái mỏng là được. Sau khi phi thơm dầu phộng với hành băm, cho cà chua vào xào trước để tạo màu, cho xương rồng vào đảo đều rồi thêm nước vào đun đến khi sôi thì bỏ cá đã ướp trước đó vào nấu chín, nêm nếm gia vị cho vừa ăn, thêm hành ngò vào để món canh được thơm ngon hơn.

Tắt bếp và thưởng thức bát canh nóng, vị ngon ngọt của cá lạt, thêm chút cay nồng của ớt trái cùng với vị chua chua, dai dai của xương rồng đưa ta trở về những ngày xưa cũ, những ngày, cây xương rồng đã nuôi sống biết bao người dân biển. Các anh các chú lại được dịp quây quần với ly rượu quê cay nồng, chuyện quê chuyện nghề, chuyện biển khơi ấm lòng trong ngày gió lớn, biển động bên bát canh xương rồng nấu cá lạt. Để rồi, những người con xứ biển đi xa, mỗi lần thấy hình ảnh cây xương rồng lại nhớ quay quắt cái vị quê dân dã, khó nghèo nhưng chân tình ấm áp từ bát canh xương rồng ngày cũ.

Canh chua xương rồng nấu cá lạt, món ăn của tình quê, của hồi ức người dân xứ biển!

LY NGUYỄN