Về Phước Sơn ăn tết lúa mới

Những ngày này, tuy trời mưa lạnh, nhưng không khí ăn tết mừng lúa mới của đồng bào Bhnoong ở huyện Phước Sơn vẫn diễn ra khá nhộn nhịp.

Đánh trống chiêng trong ngày tết mừng lúa mới của đồng bào Bhnoong ở Phước Sơn.

Từ sáng sớm, nhà sinh hoạt cộng đồng thôn Công Tơ Năng, xã Phước Mỹ đã chật kín người. Hôm nay là ngày đầu tiên trong 9 ngày ăn tết chính của bà con Bhnoong nơi đây. Mâm cúng tết mùa của làng Công Tơ Năng được đặt nghiêm trang bên bếp lửa đang đượm cháy. Trong mâm cúng dâng thần linh có rượu cần, bánh quát - còn gọi là bánh sừng trâu, tô thịt chuột rừng, đĩa cá niêng...

Già làng Hồ Văn Diên - người được dân làng tín nhiệm để đứng ra làm chủ cúng cho tết mùa năm nay - sau bài cúng trời, cúng đất, cám ơn các đấng thần linh đã ban cho dân làng một mùa vụ bội thu, đã đánh 7 tiếng chiêng, 9 tiếng trống báo hiệu cả làng chính thức bước vào tết mùa. Già làng Diên cho biết: “Tết mừng lúa mới của người Bhnoong đã có từ rất lâu, trước đây, khi những gùi lúa cuối cùng được chuyển về đến nhà kho, dân làng chính thức bước vào ăn tết. Và mỗi gia đình đều tổ chức cúng quanh kho lúa để biểu thị thành tâm cám ơn trời đất đã ban phát cho họ thóc lúa đầy kho. Ngày nay, việc cúng quanh kho lúa không còn nữa, thay vào đó là cúng ở nhà làng và từng bếp lửa của mỗi gia đình”.

Để có đầy đủ lương thực, thực phẩm cho 9 ngày ăn tết của dân làng, trước đó, phụ nữ Bhnoong chọn những hạt gạo baton chắc, thơm, sáng nhất đem ra để làm bánh quát; chọn những củ sắn tươi, to, đẹp để ngâm rượu cần. Chị Hồ Thị Nhia ở thôn Công Tơ Năng nói: “Mình chọn ra 7 gùi lúa baton và 7 gùi sắn ngon nhất để làm bánh và ủ rượu cần. Nhà mình năm nay được mùa nên ăn tết cũng to hơn mọi năm. Việc làm bánh hay nấu rượu cần được coi là sự đảm đang, khéo léo của phụ nữ Bhnoong. Năm nay bà con đến nhà mình ăn tết vui lắm”. Còn tại nhà bà Hồ Thị Mia, những đứa con của bà đã kiếm được hơn 10 con chuột rừng to để gia đình đón tết. Bà Mia cho hay: “Ai đến nhà mình ăn tết, mình cũng đều mời rượu cần, ăn thịt chuột rừng, mọi người đều vui lắm. Năm nay cũng nhờ được mùa, nên ăn tết vui hơn mọi năm nhiều lắm”.

Phụ nữ Bhnoong gói bánh quát ăn tết lúa mới.

Một đặc điểm trong tết mừng lúa mới của người Bhnoong thể hiện tính cộng đồng cao đó là mọi người trong làng cùng đến nhà nhau, ngồi bên bếp lửa, uống rượu cần, ăn bánh sừng trâu, nhấm nháp lát thịt chuột rừng thơm lựng và chúc tụng cho nhau sau một năm hăng say lao động trên nương, trên rẫy.

Ông Hồ Văn Bảo - Bí thư Đảng ủy xã Phước Mỹ nói: “Bên cạnh vấn đề tâm linh là cám ơn trời đất và các đấng thần linh đã ban phát cho họ mùa màng bội thu, người dân cũng rất tin vào Đảng, Nhà nước đã cấp cho họ giống tốt, cho thủy lợi để bà con sản xuất, có được thóc lúa đầy nhà. Và ăn tết mừng lúa mới năm nay, người dân Bhnoong ở thôn Công Tơ Năng quyết tâm không để xảy ra tình trạng rượu chè say sưa ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự. Toàn dân thắt chặt tình đoàn kết trong bản làng để xây dựng đời sống văn hóa mới”.

Những ngày này, đến các bản làng Bhnoong ở vùng cao Phước Sơn, cũng như tại thôn Công Tơ Năng, chúng ta sẽ được hòa vào không khí ăn tết lúa mới của buôn làng. Có thể nói rằng, qua quá trình lịch sử lâu dài hình thành và phát triển của tộc người Bhnoong ở Phước Sơn, những nét đẹp truyền thống như ăn mùng năm, cúng lúa trăm, tết lúa rẫy đã và đang được lưu truyền trong cộng đồng làng. Đáng chú ý là những năm qua cùng với ăn tết rẫy, đồng bào Bhnoong ở Phước Sơn cũng đã chuẩn bị đầy đủ để đón Tết Nguyên đán cổ truyền cùng đồng bào Kinh. Từ đó tình đoàn kết Kinh - Thượng càng thắt chặt hơn.

TẤN SỸ