Vết cắn nhỏ: đe dọa lớn

Hơn một tỷ người nhiễm bệnh, hơn một triệu ca tử vong mỗi năm. Đó là thống kê mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về mức độ nguy hiểm của các bệnh truyền nhiễm do vật chủ trung gian gây ra.

Vật chủ trung gian (được gọi là vectơ) là những sinh vật sống có thể làm lây truyền các bệnh truyền nhiễm từ người sang người hoặc từ động vật sang người. Nhiều vectơ là côn trùng hút máu, chúng hút cả các vi sinh vật gây bệnh trong khi cắn/đốt một vật chủ nhiễm bệnh (là người hoặc động vật) và sau đó truyền các vi sinh vật này sang một vật chủ mới trong khi đốt. Muỗi là vectơ truyền bệnh được biết đến nhiều nhất. Những vectơ khác bao gồm một số loài bọ ve, ruồi, ruồi cát, bọ chét, rệp và ốc nước ngọt... Chúng gây ra các bệnh như sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não, sốt vàng, bệnh giun chỉ bạch huyết…không chỉ đem lại gánh nặng tài chính cho nhiều gia đình, ngành y tế mà còn dẫn đến nguy cơ tử vong cao.

Muỗi là sinh vật truyền bệnh rất nguy hiểm.

Theo WHO, mỗi năm có khoảng 390 triệu người bị nhiễm sốt xuất huyết - đây là căn bệnh nhiệt đới lây lan nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, vẫn chưa có chủng ngừa hoặc loại thuốc cụ thể nào điều trị sốt xuất huyết được phê duyệt chính thức. Nước ta được WHO đánh giá là điểm sáng trong việc giảm số ca tử vong do bệnh sốt xuất huyết nhưng số ca mắc bệnh vẫn ở mức cao. Hay bệnh sán máng (schistosomiasis), truyền qua ốc sên nước ngọt là thể phổ biến nhất của tất cả bệnh lây truyền qua vec tơ, ảnh hưởng đến khoảng 240 triệu người trên toàn thế giới. Trẻ em sống và chơi gần nguồn nước bị nhiễm khuẩn đặc biệt dễ bị bệnh này và bệnh gây ra thiếu máu và giảm khả năng học tập.

Các chuyên gia y tế cho biết, bệnh do vectơ gây ra chủ yếu xuất hiện ở những khu vực dân cư đông đúc, nhất là ở những khu vực nghèo, kém phát triển - nơi điều kiện vệ sinh và môi trường kém, nhà ở chật chội, thiếu nguồn nước sạch… Hơn nữa, những người bị suy dinh dưỡng và người bệnh có hệ thống miễn dịch suy yếu đặc biệt dễ bị tổn thương. “Một chương trình sức khỏe toàn cầu ưu tiên cao hơn nhằm phòng chống các vectơ trên có thể cứu nhiều mạng sống và ngăn chặn nhiều đau khổ, các can thiệp đơn giản, chi phí hiệu quả như màn tẩm hóa chất diệt và phun tồn lưu trong nhà có thể cứu hàng triệu sinh mạng. Không để một ai trong thế kỷ 21 bị chết vì vết cắn của một con muỗi, một con ruồi cát, một con rệp hay một con ve” - giám đốc WHO, bà Margaret Chan phát biểu.

Do đó, thông điệp của Ngày sức khỏe thế giới năm nay (7.4) kêu gọi hành động của tất cả chúng ta để bảo vệ chính mình khỏi những căn bệnh nghiêm trọng do vectơ gây ra. Bởi những căn bệnh này thường có mức độ lây lan rất rộng trong cộng đồng, điều trị rất tốn kém, nhưng nếu hiểu biết và phòng vệ tốt, khả năng tránh bệnh là rất cao. Cuộc chiến chống các căn bệnh này đòi hỏi phải đổi mới trên quy mô toàn cầu, từ các cơ quan y tế công cộng toàn cầu, giữa các quốc gia và trong từng khu vực, các ban ngành của chính phủ, ở tất cả các cấp chính quyền, cũng như ở cộng đồng và tại mỗi gia đình.

QUỐC HƯNG