Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Tại một phiên tòa mới đây, cả bồi thẩm đoàn TAND huyện Bắc Trà My ngậm ngùi, ray rứt sau khi tuyên án... Bởi chỉ vì quan niệm tâm linh theo lệ tục, chưa thật sự phù hợp pháp luật đã khiến hai người M’Nông nghèo khó ở làng Nước Lía, xã vùng cao Trà Bui bị vướng vào lao lý.
Theo một vị cao niên tại làng Nước Lía, bao đời nay, dân làng M’Nông luôn bám lấy rừng núi, nương rẫy, sông suối để mưu sinh. Cả làng hiện có 57 hộ dân với hơn 250 nhân khẩu và đều là hộ nghèo. Trong đời sống tinh thần, lâu nay người dân hành xử theo lệ tục truyền đời với nhiều kiêng kỵ.
Ví dụ người nữ đến ngày hành kinh thì không được lên nhà sàn chính, không được đến nhà người khác. Vào mùa thu hoạch lúa, người lạ vào làng không được dùng bữa, uống nước. Người chết ở sông, suối, trên rẫy do tai nạn, tự tử... thì không được đưa vào nhà mà để ở bên ngoài lo an táng. Người khi chết nằm trong nhà thì nhà đó phải bỏ, người thân không dám ở... Một trong những lệ tục này là tác nhân khiến hai người M’Nông nghèo khó bị vướng vào lao lý.
Đầu năm 2021, ông Đinh Văn Đức (75 tuổi) bị bệnh hiểm nghèo và chết trong căn nhà sàn cả gia đình cùng ở. Sau đó, vợ, các con, cháu ông Đức không ai dám ở trong căn nhà đó nữa vì sợ có “ma”.
Đinh Văn Rôn (27 tuổi, người con thứ 3 của ông Đức) đưa vợ, con ra làm nhà tạm bợ bằng cây keo, nứa rừng để ở riêng. Rôn trăn trở, xót xa trước cảnh mẹ già (cụ Hồ Thị Chiến, 79 tuổi) không có nhà ở.
Tháng 9/2021, Rôn mượn cưa máy, nhờ anh rể Hồ Văn Đênh (32 tuổi) vào rừng phòng hộ, khu vực Khoảnh 2, Tiểu khu 749 cưa hạ một cây chò nâu, xẻ lấy 20 tấm ván mang về làm nhà ở cho mẹ.
Hành vi của họ bị phát giác, gây thiệt hại lâm sản khoảng 11,6m3, trị giá khoảng 92,8 triệu đồng. Trong đó, số lượng gỗ bỏ lại hiện trường hơn 8,3m3, trị giá 66,6 triệu đồng và số gỗ được lấy đi hơn 3,2m3, trị giá 26,2 triệu đồng.
Tại phiên tòa, cả kiểm sát viên, thẩm phán chủ tọa, các hội thẩm nhân dân, người trợ giúp pháp lý... khi chứng kiến diễn biến đối chất, ai cũng thương cảm. Nhân thân của Rôn và Đênh không “tỳ vết” và đều là con của bệnh binh.
Vi phạm pháp luật thì đã rõ, song họ không hề có suy nghĩ, đốn cây rừng lớn như vậy sẽ ảnh hưởng đến môi trường và vi phạm pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng. Mục đích họ chỉ lấy vài tấm ván, đủ để mang về làm nhà cho mẹ ở. Thực tế số gỗ họ lấy về chưa bằng 1/3 khối lượng cây gỗ đã hạ.
Nghe tòa phân tích, họ thành khẩn đến độ “ngây ngô” và xin được tự nguyện khắc phục một phần thiệt hại. Vận dụng tất cả các tình tiết giảm nhẹ, tòa tuyên mức án thấp nhất có thể: Rôn 6 tháng tù giam và Đênh 6 tháng tù cho hưởng án treo và liên đới cùng bồi thường thiệt hại lâm sản cho chủ rừng hơn 26,2 triệu đồng.
Tòa tuyên xong, Rôn rơm rớm nước mắt. “Là lao động chính, lo cái ăn, đau ốm, an nguy... cho vợ con. Sắp tới mình phải đi thi hành án tù 6 tháng. Vợ thì ốm yếu, con mới hơn 1 tuổi, nhà ở tạm bợ không biết rồi sẽ làm răng” - Rôn nói.
Còn cả bồi thẩm đoàn, ai nấy hầu như nhìn trớ về hướng khác để khỏi chạm phải vẻ mặt của Rôn. Họ đều có chung suy nghĩ, giá như người M’Nông ở làng Nước Lía không hành xử theo lệ tục với nhiều kiêng kỵ, thì Rôn và Đênh đâu đến nỗi phải vướng vào lao lý.