Vinh danh di sản văn hóa phi vật thể

Ngoài nghệ thuật bài chòi và hát xoan Phú Thọ của Việt Nam, nhiều di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vừa được UNESCO vinh danh.

Tham gia lễ hội Kumbh Mela tại Ấn Độ . Ảnh: thebetterindia

Món pizza vốn nổi tiếng khắp thế giới, được ví như “đại sứ văn hóa” của đất nước Italia. Lần này, nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli của miền nam Italia được UNESCO vinh danh. Pizza Napoli có một lớp vỏ mỏng được nướng bằng củi bao gồm 2 loại bánh truyền thống là Marinara (cà chua, tỏi, rau oregano và dầu) và Margherita (cà chua, pho mát mozzarella, dầu húng quế). Hiện nay có khoảng 3.000 người làm bánh pizza tại thành phố Napoli. Có mặt tại Italia từ thời xa xưa và được gọi là bánh mỳ, đến năm 1889, cái tên pizza mới chính thức xuất hiện.

Vũ điệu truyền thống Kochari ra đời cách đây nhiều thế kỷ, được trình diễn rộng rãi khắp đất nước Armenia trong ngày lễ hội và các sự kiện xã hội quan trọng. Theo UNESCO, Kochari không chỉ là nét đẹp văn hóa, bản sắc dân tộc của Armenia mà còn khơi dậy tinh thần đoàn kết, sự tôn trọng lẫn nhau giữa các thành viên trong cộng đồng. Từ năm 2004, vũ điệu Kochari được đưa vào chương trình dạy học của Armenia và được UNESCO đánh giá là một trong những kênh tuyên truyền và gìn giữ Kochari một cách hiệu quả nhất.

Lễ hội Kumbh Mela hay lễ hội tẩy trần, được tổ chức 3 năm một lần và luân phiên giữa 4 thành phố linh thiêng là Allahabad, Haridwar, Nashik và Ujjain của Ấn Độ. Đây là dịp tập hợp những tín đồ hồi giáo hành hương lớn nhất thế giới. Lễ hội diễn ra từ tháng Một đến tháng Ba với hàng chục triệu người hành hương từ khắp nơi đổ về. Mọi người sẽ ngâm mình dưới các dòng sông linh thiêng, với quan niệm rửa trôi mọi tội lỗi, giải thoát họ khỏi chu kỳ của cái chết và sự tái sinh, giúp tìm thấy mục đích sống… Theo thần thoại Hindu, địa điểm tổ chức lễ hội chính là nơi những giọt rượu trường sinh của thần tiên đã rơi xuống.

Nhạc cụ truyền thống Khaen (Lào), được làm từ một loại tre đặc biệt cùng với cây sậy và phát ra âm thanh khi thổi vào những lỗ nhỏ. Khaen là một phần không thể tách rời của cuộc sống người dân Lào nhằm thúc đẩy sự gắn kết xã hội và gia đình. Tre, nứa đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần, gắn bó với cuộc sống lao động của nền nông nghiệp và lối sống lành mạnh. Để duy trì nhạc cụ này trong đời sống tinh thần hằng ngày, cộng đồng và hiệp hội đề xuất những sáng kiến bảo tồn và phát huy giá trị của Khaen. Năm 2005, Hiệp hội nghệ thuật Khaen và các lễ hội liên quan đến Khaen được thành lập.

Nghề thủ công cũng là một trong những yếu tố làm nên biểu tượng của Hà Lan; đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải lịch sử, văn hóa của xứ sở hoa tulip này. Hiện những nghệ nhân cao tuổi và tình nguyện viên cố gắng giữ gìn sức sống của các làng nghề. Tại Hà Lan, những chiếc cối xay gió lớn được dựng lên tại Kinderdijk từ đầu thế kỷ 16 cho đến năm 1740 và được đưa vào danh sách Di sản thế giới của UNESCO vào năm 1997.

UNESCO lần đầu tiên bình chọn các Di sản văn hóa phi vật thể vào năm 2003 nhằm nâng cao nhận thức của người dân và hỗ trợ tài chính, kỹ thuật cho nhiều quốc gia để bảo tồn các truyền thống vốn quý của mình. Tính đến thời điểm hiện tại, trong danh sách Di sản văn hóa phi vật thể do UNESCO bình chọn đã có hơn 350 loại hình nghệ thuật, ngành nghề truyền thống.

NAM VIỆT