Vở kịch "Ông già và biển cả" - một thể nghiệm thú vị

Phong cách kịch thực tế ảo

Phong cách kịch XR là chữ viết tắt của Extended Reality tạm dịch sang tiếng Việt là thực tế ảo. Phong cách này đã phổ biến ở Hàn Quốc nhưng chưa quen thuộc tại Việt Nam. ERS Factory là một đơn vị chuyên về mảng giải trí của Hàn Quốc, có văn phòng hoạt động tại Việt Nam.

Đơn vị này đã từng sản xuất nhiều vở kịch phong cách thực tế ảo và nhận được phản hồi tốt từ khán giả Hàn, nên họ muốn thử nghiệm tại Việt Nam.

Nhà sản xuất Chang Kyu Ho cho biết: “Phong cách kịch thực tế ảo không đòi hỏi nhiều kinh phí đầu tư, vì cảnh trí đã được thay thế bằng màn hình LED dạng 3 chiều.

Tại đây, diễn viên diễn trên sân khấu nhưng cảnh trí 3 mặt được quay như điện ảnh tạo cảm giác như nhân vật đang ở trong cảnh thực giống như điện ảnh. Nhưng về nội dung, chúng tôi chắt lọc những câu chuyện rất hay, đạo diễn giỏi và diễn viên giỏi để tạo nên sự thu hút.

Hai suất diễn tại Việt Nam lần này cốt yếu để thăm dò. Sau lần thử nghiệm này, nếu thành công, có thể chúng tôi hướng đến việc triển khai dự án dài lâu và định kỳ góp phần vào sự sôi động của đời sống kịch nghệ tại nước bạn”.

ERS Factory từng sản xuất nhiều chương trình thực tế được quay tại Việt Nam và cả Hàn Quốc. Những hoạt động của đơn vị này hướng tới mục tiêu kết nối văn hóa giữa hai quốc gia Việt - Hàn.

Một trong những chương trình tiêu biểu là “Ăn đi rồi kể” nói về văn hóa ẩm thực Việt - Hàn với người host là nghệ sĩ Quốc Thuận. Chương trình này được phát trên các kênh truyền hình và được đón nhận tốt ở cả hai quốc gia. Từ đây, phía ERS Factory đã mời Quốc Thuận vào vai trò nhà điều hành sản xuất của dự án kịch “Ông già và biển cả”.

Quốc Thuận bộc bạch: “Vở diễn chỉ có 3 vai trò chính là 1 đạo diễn, 1 diễn viên chính và người kể chuyện. Tôi nghĩ đến NSƯT Công Ninh trong vai trò dàn dựng vì thầy thành công rực rỡ trong thế hệ kịch thể nghiệm đầu tiên tại sân khấu nhỏ 5B Võ Văn Tần, TP.Hồ Chí Minh. Vai ông già tôi nghĩ đến hai người là NSND Việt Anh và nghệ sĩ Huỳnh Kiến An. Đương nhiên là phía Hàn Quốc yêu cầu thử vai. NSND Việt Anh bận việc không nhận lời, nên chúng tôi đã mời anh Kiến An và vài diễn viên khác đến thử vai. Anh Huỳnh Kiến An được chọn”.

Dàn dựng và diễn xuất độc đáo

Vở kịch “Ông già và biển cả” tuân thủ sát tinh thần của tác phẩm văn học. Đó là sự giằng co giữa ông lão ngư phủ và con cá kiếm ông bắt được và cuộc chiến sinh tử với bầy cá mập hung hãn. Trên sân khấu được dàn dựng một chiếc thuyền có gắn trục xoay, đó là cảnh trí duy nhất và là đạo cụ chính còn lại là vài đạo cụ phụ như cá kiếm, cây lao, chai rượu. Phía sau, hai bên con thuyền là màn ảnh rộng.

Đối với những đạo diễn kịch nghệ đã quen với việc dùng cảnh trí ước lệ, bục bệ, phông màn, thì đây là một thử thách rất lớn. Nhưng đạo diễn NSƯT Công Ninh tỏ ra thích ứng với cái mới nên anh đã quyết định cho đoạn nào con thuyền di chuyển sang trái, thì lúc đó màn hình hiện lên cảnh gì và diễn viên phải diễn thế nào.

Ánh sáng sẽ chiếu vào điểm nào, lúc nào thì sáng, lúc nào thì tối để làm toát lên hết tâm trạng nhân vật. Anh đã cho nhân vật kể chuyện, diễn viên Anh Khoa làm nhiệm vụ vừa diễn, vừa diễn giải ý nghĩa hành động cũng như gốc tích của những câu thoại của nhân vật ông già (Huỳnh Kiến An) giúp cho người xem hiểu rõ hơn về hành động kịch. Cách dàn dựng của NSƯT Công Ninh hợp lý và giúp cho khán giả không thấy khó hiểu trước một tác phẩm có tính triết lý sâu xa.

Về diễn viên, nghệ sĩ Huỳnh Kiến An vốn sở trường diễn xuất theo phong cách điện ảnh, ít trải nghiệm với sân khấu kịch. Nhưng với vai ông già trong “Ông già và biển cả” anh gần như độc diễn, độc thoại suốt 60 phút.

Ở độ tuổi ngoài 60, việc thuộc thoại đến mức ấy là khả năng thiên phú. Quan trọng hơn, anh đã lột tả được tâm trạng từ hưng phấn ban đầu khi con cá kiếm cắn câu, đến kiệt quệ sau hai đêm giằng co, rồi ý quyết chí chiến thắng trỗi dậy để chứng minh mình là ông lão có giá trị, cuối cùng là bẽ bàng trở về tay không.

Về đoạn cuối này, đạo diễn Công Ninh lý giải: “Nói chính xác trong vở diễn này, tôi phục dựng bản gốc từ Hàn Quốc nhưng có sự chỉnh sửa và bổ sung. Tư tưởng nghệ thuật của tác phẩm văn học xoáy vào việc con người chiến đấu quả cảm với thiên nhiên.

Thế nhưng, khi dựng vở này tôi lại ngẫm ra một ý nghĩa khác, rằng dưới góc nhìn Phật giáo của người Á Đông thì kết cục trắng tay của ông lão là điều tất yếu mang tính nhân quả.

Con cá đang sống hạnh phúc trong biển lớn, thì vì cớ gì ông lão lại bắt để tiêu diệt mạng sống của nó. Trong bản gốc hình ảnh con cá bị cắn nham nhở còn dính lại phần thịt và tinh thần ông già sẽ quyết chí quay lại biển cả.

Tôi xử lý con cá chỉ còn trơ bộ xương vì biển cả đã đòi lại hết không còn gì và ông lão sẽ trở về đất liền vĩnh viễn. Một chi tiết ở cảnh cuối, tôi xử lý con thuyền dập dềnh bình yên trong biển bao la, điều này không có trong tác phẩm kịch phía Hàn”.