Với Bác, mùa Xuân

LTS: Đoàn kết và khát vọng độc lập, tự do, dân chủ, giàu mạnh là những tư tưởng lớn, xuyên suốt trong di sản Hồ Chí Minh, có giá trị trường tồn với dân tộc. Hướng đến kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu (1969 - 2019), nhớ lại những lời dặn dò và mong muốn “tột bậc” của Bác, trong những bài thơ, lời chúc đầu xuân và trong Di chúc của Người để chúng ta càng thêm phấn đấu...

Đoàn kết

Trước Tết Đinh Hợi 1947, các cơ quan Trung ương đã chuyển lên Việt Bắc, cán bộ, bộ đội sống chung với bà con dân tộc thiểu số; ngôn ngữ bất đồng, phong tục tập quán không giống nhau, đôi khi phát sinh một số va chạm nhỏ. Để giáo dục cán bộ, bộ đội, công nhân và cả bà con dân tộc, tại vườn rau Bác đã trồng bầu, bí chung một giàn, dây nào cũng đơm hoa, kết trái. Một cán bộ nông vận thấy lạ, hỏi Bác sao không trồng mỗi loại cây ở một giàn khác nhau, Bác mỉm cười nói: “Chú có nhớ câu ca dao “Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn” không? Bác trồng như thế để mọi người phải nhớ “đoàn kết” với nhau mà làm việc, ai cũng phải đoàn kết dân tộc, đoàn kết ngược xuôi, đoàn kết công nông, quân dân đoàn kết tạo nên sức mạnh vô địch để vừa kháng chiến, vừa kiến quốc thành công”.

Và tinh thần “Đoàn kết” càng thể hiện rõ trong bài thơ chúc tết của Bác đọc vào giao thừa năm đó: “Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió/ Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông/ Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến/ Chí ta đã quyết, lòng ta đã đồng/ Tiến lên chiến sĩ, tiến lên đồng bào/ Sức ta đã mạnh, người ta đã đông/ Trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi/ Thống nhất độc lập, nhất định thành công!”. Đây cũng là bài thơ chúc Tết đầu tiên của Bác Hồ sau khi cả nước đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Đến năm Kỷ Hợi 1959 - cách đây vừa tròn 60 năm, miền Bắc sôi nổi thực hiện công cuộc khôi phục, phát triển kinh tế sau chiến tranh, thơ chúc Tết của Bác chỉ ngắn gọn 4 câu - 24 chữ và lấy “Đoàn kết” làm trung tâm: “Chúc mừng đồng bào năm mới/ “Đoàn kết” thi đua tiến tới/ Hoàn thành kế hoạch ba năm/ Thống nhất nước nhà thắng lợi”.

Và sum vầy

Năm nay, tròn 50 năm Bác làm bài thơ xuân cuối cùng - Thơ chúc Tết Kỷ Dậu 1969:  “Năm qua thắng lợi vẻ vang/ Năm nay tiền tuyến chắc càng thắng to/ Vì độc lập, vì tự do/ Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào/ Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào/ Bắc - Nam sum họp, xuân nào vui hơn!”. Có lẽ linh cảm được là cái tết cuối cùng của mình nên dù sức khỏe không tốt, năm đó Bác vẫn đi thăm, chúc Tết nhiều nơi và phát động trồng cây.

Đến ngày 28.2.1969 (13 tháng Giêng năm Kỷ Dậu), tại buổi tiếp đoàn đại biểu miền Nam ra thăm miền Bắc, Bác nói: “Thưa các cụ, các cô, các chú, trong thơ chúc Tết năm nay, tôi có nói là “Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào/ Bắc - Nam sum họp, xuân nào vui hơn!”. Trong lúc viết thì như thế, tôi cũng không chắc là câu thơ đó được thực hiện sớm trong năm nay”. Bác lại bảo: “Để mà hoan nghênh phái đoàn miền Nam ruột thịt, thì nói mấy trăm câu, mấy nghìn câu, mấy vạn câu cũng không thể hết được. Tôi xin phép chỉ nói một câu thôi: “Bao giờ Nam Bắc một nhà/ Việt Nam đại thắng chúng ta vui mừng”. Đây là lần gặp cuối cùng đại biểu của đồng bào miền Nam và là những lời chúc Tết cuối cùng Bác dành cho miền Nam.

Cũng trong năm Kỷ Dậu 1969, trước lúc đi xa, Bác viết xong bản Di chúc với những lời trang trọng, trong đó có đoạn: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”. Đến nay tròn 50 năm, lời căn dặn ấy là sức mạnh tinh thần vô giá, thôi thúc toàn Đảng, toàn dân vượt qua mọi thử thách, giành và giữ độc lập dân tộc, vững bước trên con đường đổi mới, hội nhập quốc tế.

LÊ TRÍ