Vui hội vùng cao Phước Sơn

Lần đầu tiên, một hội làng truyền thống của đồng bào Bh'noong được tổ chức, thu hút hàng nghìn đồng bào ở huyện vùng cao Phước Sơn chung dự. Giữa không gian văn hóa đa sắc màu, các vũ điệu "cúng đất, dâng trời" được tái hiện, rộn rã theo nhịp trống, tiếng chiêng mừng ngày tết mùa bội thu.

Đồng bào Bh’noong vui múa trong ngày hội tết mùa truyền thống. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC

Khi nhịp chiêng trống nổi lên, từ khắp vùng, đồng bào Bh'noong nô nức góp mặt trong hội làng ăn mừng lúa mới. Ai cũng xúng xính với bộ trang phục truyền thống, cùng nắm tay nhau múa theo vũ điệu dâng trời.  Giữa nhịp chiêng ngân, điệu đối đáp giao duyên được các chàng trai, cô gái Bh'noong thể hiện như khúc hát tâm tình mùa trăng, theo tiếng đàn vọng ngân trong mùa "đi sim" ngày cũ.

Mừng lúa đã về

Ông A Song Ba - một nghệ nhân ở xã Phước Xuân cho hay, theo phong tục của người Bh'noong, hàng năm khoảng vào tháng 11 âm lịch, sau vụ mùa thu hoạch lúa rẫy, đồng bào thường tổ chức lễ hội ăn mừng lúa mới. Đây được xem là lễ hội trọng đại của dân làng, nhằm tạ ơn thần linh về vụ mùa bội thu và cầu may sự bình yên, no ấm. Vì thế, trước ngày diễn ra lễ hội, người Bh'noong thường mang những sản vật về nhà kho, sau đó cử một người uy tín nhất của làng (thường là phụ nữ) đứng ra cúng theo nghi thức truyền thống. Nhịp trống chiêng nổi lên, những điệu mùa Bh'noong uyển chuyển theo vòng tròn nhà kho hàm ý mừng lúa đã về, tạ ơn trời đất. Ngày hội làng, đồng bào quây quần bên nhau, cùng vui say hát múa. Những chiếc bánh ốc, bánh sừng trâu thơm nồng được bày biện trên từng chiếc mâm, với thịt rừng khô giàn bếp, muối tiêu rừng mừng đón những vị khách của làng. "Theo phong tục truyền thống của người Bh'noong, lễ hội ăn mừng lúa mới thường được diễn ra trong 9 ngày, trong đó có 3 ngày chính. Suốt thời gian diễn ra lễ hội, ngoài ăn riêng theo từng hộ gia đình, đồng bào thường đón khách và ăn chung tại làng. Thanh niên nam nữ cùng múa hát, mừng ngày tết mùa thâu đêm suốt sáng. Đây cũng được xem là dịp dân làng tổng kết năm cũ, chào đón năm mới và tạ ơn thần linh đã chở che, bao bọc" - ông Ba cho biết thêm.

Các chàng trai, cô gái Bh’noong trình diễn trang phục truyền thống. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC

Theo ông Nguyễn Thế Thọ - Trưởng phòng VH-TT huyện Phước Sơn, không chỉ mang ý nghĩa linh thiêng nhằm dâng tạ thần linh vì một mùa rẫy bội thu, cầu mong mưa thuận gió hòa, dân làng khỏe mạnh và con cháu thành đạt,… lễ hội ăn mừng lúa mùa của người Bh’noong còn là dịp để đồng bào quây quần bên nhau sau một năm lao động vất vả. Thông qua ngày hội, cũng nhằm gắn kết giữa các thành viên trong làng góp sức bảo tồn các giá trị văn hóa độc đáo của đồng bào Bh'noong. "Trong khuôn khổ của lễ hội ăn mừng lúa mới này, nhiều hoạt động văn hóa truyền thống như nghi thức dựng cây nêu, liên hoan nghệ thuật quần chúng, hát dân ca, hát đối đáp và trình diễn trang phục truyền thống của người Bh'noong được tái hiện bởi chính những nghệ nhân của các buôn làng. Mỗi địa phương mang một nét đẹp riêng biệt, từ trưng bày, giới thiệu, quảng bá và trình diễn nghề thủ công truyền thống cho đến các mặt hàng nông sản được mang đến bày bán, đã góp thêm màu sắc độc đáo cho ngày hội. Đặc biệt, lần đầu tiên cùng nhau tái hiện nghi thức tết mùa và giới thiệu ẩm thực truyền thống, các trò chơi dân gian của đồng bào Bh'noong Phước Sơn" - ông Thọ chia sẻ.

Sợi dây cố kết cộng đồng

Ngày hội truyền thống, khi nhịp chiêng vang vọng, từ khắp nơi, những người con của Phước Sơn đã cùng nhau trở về cùng vui theo bước chân dân làng mừng lúa mới. Ca sĩ Nguyễn Thị Phương Uyên - giảng viên thanh nhạc của Nhạc viện TP.Hồ Chí Minh không giấu được niềm vui khi trở về quê hương sau nhiều năm xa cách. Phương Uyên nói, ở Phước Sơn từ nhỏ nhưng đây là lần đầu tiên chị chứng kiến một lễ hội có quy mô lớn được tổ chức. Vì thế, những ngày lưu lại quê nhà, bên cạnh sum vầy cùng gia đình, Phương Uyên đã dành hết thời gian để chung vui cùng dân làng. Đêm khai mạc ngày hội, cô hát tặng đồng bào của mình bằng những lời ca ngọt ngào trong ca khúc “Khi mùa ươi bay” khiến nhiều người cảm động. Đêm cuối cùng diễn ra ngày hội, đồng bào Phước Sơn quây quần bên nhau bên ánh lửa bập bùng. Nhịp chiêng, tiếng trống hòa theo những bước chân người, tạo nên một vòng tròn lớn. Phía trước nhà kho, những thanh niên Bh'noong hiếu khách, uống chung chén rượu cần với những vị khách đặc biệt đến từ Anh Quốc. Món ẩm thực truyền thống tỏa mùi thơm quyến rũ...

Những cặp bánh sừng trâu, bánh ốc được gói bằng gạo rẫy để đón khách trong ngày hội. Ảnh: ALĂNG NGƯỚC

Dự lễ hội và chung vui với đồng bào Bh'noong, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân đánh giá cao ý tưởng xây dựng sản phẩm văn hóa độc đáo, ấn tượng thông qua việc tổ chức lễ hội tết mùa đồng bào Bh'noong của huyện Phước Sơn. Đồng thời nhấn mạnh, đây là dịp để đồng bào gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau, góp phần tăng cường tình đoàn kết, tạo mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa cộng đồng vùng cao. "Đây là sản phẩm tinh thần rất quý giá của đồng bào Bh'noong, được hình thành và phát triển qua quá trình lịch sử, có giá trị đặc biệt như một sợi dây cố kết cộng đồng bền chặt, góp phần gìn giữ, kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng cũng như phong tục tập quán tốt đẹp của đồng bào Phước Sơn" - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân nói. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân mong muốn trong thời gian đến, bên cạnh quan tâm đến công tác bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa đặc trưng của các lễ hội truyền thống, huyện Phước Sơn cần tiếp tục nghiên cứu để biến những tiềm năng văn hóa trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững, tạo điều kiện thuận lợi để người dân địa phương tích cực tham gia, khuyến khích sáng tạo các giá trị văn hóa mới, tiến bộ, loại bỏ triệt để những hủ tục lạc hậu…

ALĂNG NGƯỚC