Vươn tầm kinh tế tập thể

Năm năm qua, nền kinh tế tập thể của tỉnh đã có những bước tiến rõ rệt, nhiều mô hình mới, cách làm hay đi vào cuộc sống và mang lại hiệu quả thiết thực. Để đánh giá rõ hơn những gì đã làm được và vấn đề còn vướng mắc, phóng viên Báo Quảng Nam có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thanh Tài - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh.

- PV: Với nhiều chính sách hỗ trợ phát triển HTX như hiện nay, loại hình kinh tế tập thể đang có những chuyển biến tích cực. Ông đánh giá như thế nào về những hiệu quả do kinh tế tập thể mang lại?

- Ông Nguyễn Thanh Tài: Điều đáng được nhắc đến đầu tiên chính là việc thay đổi của hình thức kinh tế tập thể, nó sát với thực tiễn, gần với người dân, xã viên và luôn luôn đặt quyền lợi của thành viên lên hàng đầu. Đây cũng chính là loại hình kinh tế phù hợp với nhu cầu thực tiễn của nông dân: liên kết sản xuất, phát triển bền vững. Chính vì lẽ đó, ngày càng nhiều tổ hợp tác (THT), HTX xuất hiện, phát triển có hiệu quả. Tính đến nay, toàn tỉnh có hơn 2.500 THT, 161 HTX và 1 liên hiệp HTX đang hoạt động trong các lĩnh vực: tiểu thủ công nghiệp, cơ giới, các loại dịch vụ, thương mại, tương hỗ vốn, đánh bắt hải sản, nuôi trồng thủy sản, trồng trọt, chăn nuôi, giao thông vận tải, xây dựng, du lịch cộng đồng... Các HTX, THT ra đời, hoạt động hiệu quả đã đáp ứng nhu cầu hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau về kinh nghiệm sản xuất kinh doanh, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, tương trợ nhau về vốn, tiêu thụ sản phẩm và tiếp cận các cơ chế ưu đãi của Nhà nước.

Quảng Nam vẫn là tỉnh nông nghiệp, việc phát triển các mô hình HTX, THT, đặc biệt là HTX nông nghiệp, kinh doanh dịch vụ như hiện nay hoàn toàn phù hợp. Về cơ bản, các HTX đã tạo điều kiện hỗ trợ, thúc đẩy phát triển kinh tế thành viên và hộ, từng bước khắc phục một số mặt yếu kém của kinh tế hộ về vốn, công cụ, kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất; hỗ trợ nông dân hợp tác, liên kết sản xuất kinh doanh (trong đó có sản xuất và kinh doanh nhiều loại giống lúa), góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, tăng thu nhập cho thành viên và hộ..

- PV: Không dễ để có được những chuyển biến tích cực đó, thưa ông?

- Ông Nguyễn Thanh Tài: Đầu tiên phải nói đến chính bản thân của loại hình kinh tế này. Song song với quá trình đổi mới của nền kinh tế, đặc biệt là nền kinh tế thị trường phải cao hơn, cạnh tranh khốc liệt hơn, đòi hỏi người nông dân phải có sự thích ứng để tồn tại. Và những yêu cầu đó, kinh tế tập thể có thể đáp ứng. Loại hình kinh tế này cũng đã và đang dần thay đổi, ngày một gần gũi, thu hút nhiều người tham gia hơn.

Với những chính sách hỗ trợ kịp thời, kinh tế tập thể ở Quảng Nam đang có những bước đột phá mạnh mẽ. Ảnh: NGUYỄN DƯƠNG

Góp phần lớn nhất cho sự biến chuyển này chính là những điều chỉnh hợp lý, kịp thời của Đảng và Nhà nước trong việc thay đổi, hỗ trợ để kinh tế tập thể có được bộ mặt mới như hôm nay. Từ những chính sách, sự hỗ trợ kịp thời của cả Trung ương và tỉnh, các THT, HTX trên địa bàn đã thay đổi cơ bản về chất lượng; biến chuyển tích cực trong quản lý, chiến lược kinh doanh... từ nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và một số loại hình dịch vụ khác.

- PV: Theo ông, hiện nay những vấn đề đáng lo của loại hình kinh tế tập thể là gì?

- Ông Nguyễn Thanh Tài: Vấn đề dễ nhận thấy nhất đối với HTX chính là quy mô còn nhỏ, cả về tài chính, kỹ thuật, giá trị sản xuất... Thêm vào đó, loại hình HTX phát triển không đồng đều giữa các ngành, lĩnh vực, vùng miền. Trong số HTX đang hoạt động hiện nay, có đến 2/3 trong lĩnh vực nông nghiệp. Ở các huyện miền núi vẫn còn rất ít các HTX, mà nguyên nhân chủ yếu là vì chính quyền địa phương nhiều nơi vẫn chưa chú trọng đến loại hình này, từ đó chưa có cơ chế, chính sách phù hợp để hỗ trợ HTX phát triển. Tầm vóc của HTX đối với nền kinh tế thị trường vẫn ở một giới hạn nhất định; đầu ra cho sản phẩm vẫn còn rất hạn chế; thương hiệu, nhãn mác cho sản phẩm vẫn còn rất khó khăn.

Then chốt cuối cùng đó là nhân tố con người trong quản trị HTX. Bởi, với một nền kinh tế thị trường nhiều biến động, việc luôn phải đổi mới tư duy, chiến lược để từng ngày nâng cao hiệu quả kinh tế cũng như chất lượng sản phẩm là điều vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, nhân lực và chất lượng nhân lực cho quản trị HTX vẫn đang là bài toán khó.

- PV: Ông có thể cho biết, kinh tế tập thể cần phải làm gì để phát triển trong thời kỳ mới?

- Ông Nguyễn Thanh Tài: Với những khó khăn cơ bản đã nêu, không phải trong ngày một, ngày hai là có thể khắc phục được mà cần có cả một quá trình. Như đã nói, kinh tế tập thể là loại hình kinh tế rất phù hợp với điều kiện phát triển của Quảng Nam nên cần có sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời để giúp các THT, HTX có điều kiện mở rộng quy mô.

Thực tế gần đây đã chứng minh, kinh tế tập thể đang đi vào thực chất, không còn là phong trào nữa. Sự thu hút thành viên tham gia các loại hình kinh tế tập thể ngày càng tăng. Tỷ lệ thuận với đó là những cơ chế chính sách ngày càng phù hợp, thiết thực hơn. Nếu cứ tiếp tục giữ vững và phát huy những thành quả đã đạt được, chúng ta sẽ sớm được thấy một diện mạo mới của loại hình kinh tế này trong thời gian tới.

Với chức năng của mình, Liên minh HTX tỉnh sẽ hỗ trợ nhiều hơn nữa trong việc giúp các HTX tiếp cận các nguồn vốn, chính sách hay chương trình, dự án của nước ngoài để phát triển hơn. Muốn làm được điều đó, hệ thống công cụ như tài chính, hoạch định chiến lược kinh doanh, tư vấn... cần phải được nâng lên để kịp thời giúp các HTX có thể thay đổi bản chất, sát với thực tiễn hơn...

- PV: Xin cám ơn ông về cuộc trao đổi!

NGUYỄN DƯƠNG (Thực hiện)