Nóng và khát

Cúp nước

Nền nhiệt mùa nắng nóng ở TP.Tam Kỳ dường như liên tục tăng trong những năm gần đây. Cư dân có thể cảm nhận rõ những biến động bất thường của thời tiết theo hướng cực đoan. Thành phố đã quen với việc... ngập vào mỗi mùa mưa và những con số kỷ lục của nhiệt độ liên tục ghi nhận được trong mùa nắng nóng.

Nhưng câu chuyện cúp nước hình như mới chỉ xảy ra lần đầu. Nhiều người ngỡ ngàng khi nước trong nhà mình chảy nhỏ giọt, thậm chí... mất hẳn. Sinh hoạt đảo lộn, hàng quán lo sốt vó chạy ngược chạy xuôi tìm nước.

Những dòng trạng thái nửa cười, nửa... mếu tràn lan trên mạng xã hội, cho thấy nhiều nỗi lo, dẫu nhà cung cấp phát đi thông báo nguyên nhân đến từ một sự cố của đường ống.

Thông báo được cho là đã phát đi chậm sau khi áp lực nước đột ngột giảm, cộng với những phiền toái phát sinh từ việc thiếu nước sinh hoạt, làm gia tăng những trạng thái cảm xúc tiêu cực của đông đảo cộng đồng dân cư.

Quan sát đời sống cư dân đô thị, tôi nhận thấy ở Tam Kỳ hầu như nhà nào cũng có sẵn một bồn chứa nước dự trữ, loại nhỏ dung tích cũng từ 200-500 lít. Nhưng chừng đó là quá ít ỏi cho những ngày mất nước.

Cư dân, rõ ràng đã chủ động phương án dự phòng, dẫu nhỏ bé cho chính mình. Nhưng liệu có phương án dự phòng nào đã được đưa ra từ phía nhà chức trách, cho cùng một kịch bản: sự cố đường ống dẫn đến giảm áp lực nước, hoặc mất hẳn?

Tôi chưa thấy được động thái ứng phó nào mang tính hiện thực một kịch bản chủ động cho sự cố, ngoài mệnh lệnh từ phía chính quyền. UBND tỉnh yêu cầu đơn vị cấp nước phải khẩn trương khắc phục sự cố trên hệ thống cấp nước, kịp thời khôi phục việc cấp nước đảm bảo áp lực, lưu lượng nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất của người dân trên địa bàn TP.Tam Kỳ, nhất là trong mùa nắng nóng.

Chỉ đạo chung là thế, nhưng để thực hiện được chỉ đạo, đơn vị cung ứng mất gần 5 ngày, thành phố phải huy động một công ty cấp nước khác mở 4 điểm cấp nước miễn phí cho người dân trong những ngày thành phố gặp sự cố cúp nước. Lao đao vì thiếu nước.

Mất điện 

Nắng nóng vẫn tiếp diễn. Bạn tôi bông đùa, rằng điều sợ nhất của mùa hè là hóa đơn điện lên đến tiền triệu mỗi tháng. Nhưng có thứ còn đáng sợ hơn tờ hóa đơn mùa hè: cúp điện.

Thông báo lịch cúp điện dày đặc trên các phương tiện thông tin. Các hồ thủy điện dần khô kiệt trong khi nắng nóng vẫn tiếp diễn. Căng thẳng cung ứng điện mùa khô vẫn thường xuyên rơi vào thời điểm tháng 5 trở đi, kéo dài nhiều tháng trời. Hàng loạt giải pháp tiết kiệm được tăng cường truyền thông đến người dân, nhưng nỗi lo mất điện vẫn canh cánh.

Mất điện, không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt, sản xuất mà còn tiềm ẩn nhiều tác động đến sức khỏe của cộng đồng. Ở thành phố, càng thường xuyên đối mặt với áp lực mất điện: do phải bảo trì, do quá tải, do dông sét, sự cố lưới... Nhiều thói quen buộc phải thay đổi để thích nghi.

Cư dân bắt đầu phải tiết kiệm điện nhiều hơn, nếu không muốn trả một hóa đơn tiền điện cao chót vót. Ở phía ngược lại, đơn vị cung cấp điện cũng buộc phải tính toán cho câu chuyện nâng cấp cải tạo hạ tầng, đồng thời khuyến khích những giải pháp thân thiện với môi trường, ít tiêu tốn điện năng để giảm thiểu những rủi ro sự cố.

Đô thị hóa đặt ra nhiều áp lực lên hạ tầng và quá tải là hệ lụy bắt buộc phải đối diện nếu không có những tính toán cẩn trọng và có tính tầm nhìn, dài hạn. Điều đó đòi hỏi một quy hoạch phát triển tổng thể, trong đó quyền lợi của các thành phần dân cư và kinh tế đều được cân nhắc trước khi thực hiện, đảm bảo được tính hài hòa lẫn yếu tố bền vững.

Thành phố, may mắn vẫn chưa phát triển quá “nóng”, mở ra cơ hội cho những tính toán đường dài. Và hơn hết, lộ trình xây dựng một “great” Tam Kỳ chỉ vừa mới bắt đầu. Xa hơn nữa, là câu chuyện sáp nhập, khi thành phố đang hướng tới mục tiêu phát triển xứng tầm, nhưng vẫn gắn với yếu tố xanh, bền vững...

Những ngày cúp nước, mất điện, bà con trong xóm xúm xít quanh một cái giếng hiếm hoi còn sót lại của một gia đình, chia nhau từng xô nước. Cái giếng vốn chỉ như một kỷ niệm của thời quá vãng, bỗng chốc sống lại cuộc đời, sống lại chức năng thiêng liêng của mình: cấp nước. Ông chủ nhà cười hềnh hệch, nói như “dằn mặt” mấy người chòm xóm vẫn hay sang xúi ông lấp cái giếng cũ kỹ bên hông nhà khi làng đã lên phố: “Lo xa hổng thừa!”.