Xây dựng nông thôn mới: Đổi thay những làng quê

Qua 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), diện mạo ở nhiều làng quê xứ Quảng đã thay da đổi thịt. Thế nhưng, vẫn còn không ít vướng mắc cần phải nhanh chóng tháo gỡ…

Chuyển biến mạnh mẽ

Trên địa bàn tỉnh có 204 xã triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM, tính đến cuối tháng 9.2015 đã có 99,02% hoàn thành công tác lập quy hoạch, 91,67% đã phê duyệt đề án xây dựng NTM và 79,41% đã phê duyệt đề án phát triển sản xuất. Dự kiến, cuối năm nay tất cả 204 xã sẽ hoàn thành 3 khâu trọng yếu này. Ông Nguyễn Anh Tài - chuyên viên Văn phòng Điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM của tỉnh cho hay, 5 năm qua Quảng Nam đã đạt được rất nhiều thành quả trong việc thực hiện chương trình này. Theo đó, hiện nay bình quân tiêu chí đạt chuẩn là 10,39 tiêu chí/xã, tăng 7,78 tiêu chí/xã so với năm 2010. Ngoài 10 xã điểm đã được UBND tỉnh chính thức công nhận đạt chuẩn vào cuối năm 2014 thì theo kế hoạch năm 2015 Quảng Nam sẽ có thêm 46 xã cán đích NTM.

Diện mạo nhiều vùng nông thôn xứ Quảng khởi sắc nhờ xây dựng nông thôn mới. TRONG ẢNH: Đường giao thông nông thôn ở Quế Xuân 1 (Quế Sơn). Ảnh: V.SỰ

Để đạt được mục tiêu đề ra, thời gian qua chính quyền và nhân dân các địa phương, nhất là 46 xã thuộc diện về đích trong năm nay đã nỗ lực để hoàn thành toàn bộ 19 tiêu chí. Ông Nguyễn Văn Chiến - Chủ tịch UBND xã Duy Trinh (Duy Xuyên) cho biết, tháng 6.2012 chính quyền địa phương tổ chức lễ phát động xây dựng NTM với mục tiêu đặt ra là đến trước năm 2020 sẽ hoàn thành chương trình này. Đến nay diện mạo nông thôn ở Duy Trinh đã khởi sắc, trở thành điểm sáng của cả tỉnh. Từ đó, Ban chỉ đạo xây dựng NTM huyện Duy Xuyên quyết định chọn Duy Trinh bổ sung vào diện xã điểm của huyện, cán đích trong năm 2015. Ông Chiến nói: “Trong quá trình thực hiện, chúng tôi thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu ý nghĩa của việc xây dựng NTM. Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền, mặt trận và các hội, đoàn thể ở địa phương cũng đặc biệt chú trọng đến khâu quy hoạch, sáng tạo trong cách làm, linh hoạt huy động các nguồn vốn đầu tư cơ sở hạ tầng nên đến nay Duy Trinh cơ bản hoàn thành 19 tiêu chí và đang hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị cấp trên tiến hành thẩm định, công nhận đạt chuẩn. Tuy vậy, địa phương vẫn xác định rằng thời gian tới phải không ngừng nỗ lực để giữ vững và nâng tầm các tiêu chí đã đạt nhằm phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững”. Hiện nay hơn 90% các tuyến đường giao thông nông thôn trên địa bàn Duy Trinh đã được bê tông hóa, các trường học đều đạt chuẩn quốc gia và tất cả 4 nhà sinh hoạt văn hóa được xây dựng khang trang. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 3,5%, giảm 11,1% so với năm 2010.

Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM cấp tỉnh, hiện bình quân số tiêu chí đạt chuẩn của 46 xã nằm trong diện về đích năm 2015 đã đạt 17,72 tiêu chí/xã, trong đó có 31 xã hoàn thành tất cả 19 tiêu chí. Được biết, 31 xã này đã và đang khẩn trương hoàn tất hồ sơ, thủ tục liên quan trình cấp có thẩm quyền tiến hành thẩm định để tham mưu UBND tỉnh ra quyết định công nhận đạt chuẩn vào cuối năm nay. Hiện 15 xã còn lại cũng đang dốc toàn lực để cán đích đúng tiến độ…

Nhiều bất cập

Tuy đã có bước chuyển biến mạnh mẽ nhưng thực tế cho thấy việc xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh trong những năm qua vẫn còn bộc lộ không ít vướng mắc. Theo đó, mặc dù UBND tỉnh và các ngành liên quan liên tục chỉ đạo, đôn đốc nhưng đến cuối tháng 9.2015 Quảng Nam vẫn còn 39 xã ở các huyện Phú Ninh, Núi Thành, Nông Sơn, Hiệp Đức, Tiên Phước, Nam Giang chưa bố trí cán bộ chuyên trách công tác xây dựng NTM. Theo lãnh đạo một số địa phương, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là trước khi triển khai chương trình xây dựng NTM đã bố trí đủ định biên theo Nghị định số 92 của Chính phủ. Bây giờ, nếu nhận thêm người vào làm việc thì không có nguồn để trả lương và nộp các loại bảo hiểm, vì thế nên buộc phải bố trí cán bộ kiêm nhiệm.

Nhiều ý kiến cho rằng, tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất để giúp cư dân nông thôn nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tiến trình xây dựng NTM. Thế nhưng, đến cuối tháng 9.2015 toàn tỉnh vẫn còn 42 xã chưa phê duyệt đề án phát triển sản xuất, dù rằng ban chỉ đạo cấp tỉnh đã rất nhiều lần yêu cầu các địa phương khẩn trương thực hiện. Sự chậm trễ này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình xây dựng NTM, bởi một khi không có đề án phát triển sản xuất thì chắc chắn nhiều nơi sẽ lúng túng trong việc quy hoạch và đầu tư phát triển kinh tế nông thôn, nhất là lĩnh vực nông - lâm - thủy sản.

Có một nghịch lý nữa là, trong khi nhiều địa phương kêu thiếu tiền để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh thì không ít nơi lại sử dụng không hết nguồn vốn đã cấp. Chẳng hạn như tháng 12.2014 các huyện miền núi Phước Sơn, Hiệp Đức, Nam Trà My được UBND tỉnh giao vốn sự nghiệp từ ngân sách trung ương hỗ trợ nhưng mãi đến ngày 25.7.2015 vẫn chưa có hồ sơ giao dịch với Kho bạc Nhà nước nên tỷ lệ giải ngân là 0%. Tương tự, tại 2 địa phương ở khu vực đồng bằng là Hội An, Tam Kỳ cũng có 6 danh mục công trình được UBND tỉnh phân bổ hơn 1,1 tỷ đồng hồi gần cuối tháng 1.2015 và giữa tháng 6.2015 nhưng đến ngày 31.8.2015 vẫn không đụng tới số vốn ấy.

NGUYỄN SỰ