Xây dựng nông thôn mới tại các xã điểm ở Duy Xuyên: Khó khăn khi "cán đích"

Theo lộ trình đặt ra, đến cuối năm 2015, 4 xã điểm của huyện Duy Xuyên là Duy Hòa, Duy Trinh, Duy Sơn, Duy Phước phải đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, chặng đường về đích của các địa phương đang gặp nhiều trở ngại khi một số tiêu chí khó hoàn thành.

Nhiều vướng mắc

Xã Duy Trinh mới được chọn bổ sung vào danh sách các xã điểm nhưng đến nay địa phương đã thực hiện hoàn thành 17 tiêu chí NTM, gồm: quy hoạch, giao thông, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn, bưu điện, nhà ở dân cư, thu nhập, hộ nghèo, tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên, hình thức tổ chức sản xuất, giáo dục, y tế, môi trường, hệ thống chính trị vững mạnh và an ninh trật tự xã hội. Như vậy, thời gian tới Duy Trinh chỉ còn hoàn tất tiêu chí văn hóa và thủy lợi nữa là cán đích. Tuy nhiên, điều lo lắng của chính quyền địa phương hiện nay là khó đạt tiêu chí văn hóa. Bởi, theo quy định, để đạt được tiêu chí này thì đòi hỏi phải có ít nhất 70% số thôn trên địa bàn xã 3 năm liền được công nhận thôn văn hóa. Ông Nguyễn Văn Chiến - Chủ tịch UBND xã cho hay, để về đích đúng kế hoạch thì liên tiếp trong 2 năm 2014 và 2015 Duy Trinh phải có 3/4 thôn đạt thôn văn hóa. Đây là điều rất khó khăn bởi tiêu chí này phụ thuộc rất lớn vào người dân. Còn ông Ngô Phi Thâm - Chủ tịch UBND xã Duy Sơn thì cho biết, địa phương có đến 8 thôn nhưng phần lớn các thôn đều chưa đạt thôn văn hóa 3 năm liền, do tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên vượt quá mức cho phép và bị rơi vào “điểm liệt” vì án hình sự xảy ra trên địa bàn. Trong số 4 xã điểm NTM của huyện Duy Xuyên thì hiện chỉ có xã Duy Phước nhiều khả năng hoàn thành tiêu chí này là nhờ năm 2012 và 2013 toàn xã có 6/8 thôn đạt tiêu chuẩn thôn văn hóa.

Huyện Duy Xuyên đang huy động tối đa nguồn lực cho việc bê tông hóa hệ thống giao thông nông thôn.Ảnh: T.NHI

Bên cạnh những khó khăn, vướng mắc về tiêu chí số 16 (văn hóa) thì tại 4 xã điểm nêu trên, các tiêu chí khác như giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa cũng rất khó đạt. Bởi, muốn hoàn thành đòi hỏi phải có nguồn kinh phí lớn để bê tông hóa các tuyến giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, kiên cố hóa hệ thống kênh mương và xây dựng thiết chế văn hóa, nhất là nhà văn hóa xã. Ông Ngô Phi Thâm nói: “Từ nay đến cuối năm 2015, để thực hiện hoàn thành tiêu chí giao thông và thủy lợi theo quy định thì Duy Sơn cần phải đầu tư không dưới 21 tỷ đồng. Đây là số tiền quá lớn, ngân sách xã không thể kham nổi”. Ngoài ra, theo thống kê, hiện nay ở 4 xã điểm của huyện Duy Xuyên có tổng cộng 29 nhà sinh hoạt văn hóa thôn. Tuy nhiên, các chỉ tiêu về công trình vệ sinh, tường rào, cổng ngõ chưa được đầu tư nâng cấp, sân chơi thể thao thì tạm thời sử dụng các khu đất trống nên không đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của người dân...

Nhà văn hóa xã Duy Hòa đã được triển khai thi công.

Tháo gỡ bằng cách nào?

Theo ông Ngô Phi Thâm, từ nay đến cuối năm 2015, để hoàn thành tiêu chí về thủy lợi, Duy Sơn cần kiên cố hóa thêm 5 tuyến kênh mương trọng yếu tại các thôn Phú Nham, Chiêm Sơn, Trà Kiệu Tây với tổng chiều dài hơn 3km nhằm đảm bảo việc tưới tiêu cho toàn bộ 515ha đất sản xuất nông nghiệp mỗi vụ của xã. ông Lê Đào – Phó Chủ tịch UBND xã Duy Phước cho hay, hiện địa phương cần hoàn thành ít nhất 6km đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng và 5,6km kênh mương thủy lợi, tập trung chủ yếu ở các cánh đồng Lang Châu Nam, Hà Nhuận, Triều Châu, Mỹ Phước… Tương tự, 2 xã điểm còn lại là Duy Trinh và Duy Hòa cũng đang cần một nguồn kinh phí tương đối lớn để thi công kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống dân sinh. Vậy, muốn về đích, các địa phương này lấy tiền ở đâu để thực hiện những khâu cần phải làm?

Về vấn đề trên, ông Văn Bá Năm - Trưởng phòng NN&PTNT kiêm Phó ban Chỉ đạo xây dựng NTM huyện Duy Xuyên cho biết, để hoàn thành tiêu chí giao thông và thủy lợi, các ban ngành, đoàn thể phải phối hợp chặt chẽ với các địa phương tích cực vận động nhân dân nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc bảo vệ công trình. Đồng thời tăng cường công tác giám sát, kiểm tra công trình hạ tầng nông thôn, đảm bảo đúng các yêu cầu kỹ thuật như bộ tiêu chí quy định. Ông Năm nói: “Cùng với số vốn cấp trên phân bổ hằng năm, UBND huyện đã có chủ trương lấy nguồn kinh phí sự nghiệp phát triển nông nghiệp đầu tư vào 4 xã điểm nêu trên. Cạnh đó, linh hoạt lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ từ những chương trình, dự án và huy động sự đóng góp của doanh nghiệp, hợp tác xã, nhân dân để thực hiện việc đổ bê tông các tuyến đường giao thông, kiên cố hóa kênh mương thủy lợi”. Đối với tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa, huyện Duy Xuyên đang triển khai xây dựng nhà văn hóa kết hợp với hội trường xã tại Duy Trinh và Duy Sơn. Tổng mức đầu tư 2 công trình này là hơn 12 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, địa phương cũng tập trung sửa chữa và nâng cấp 16 nhà sinh hoạt văn hóa thôn ở 4 xã điểm. Như vậy, nhiều khả năng đến cuối năm 2014 các xã điểm đó sẽ cơ bản thực hiện hoàn thành tiêu chí này.

Trong khi đó, tại các cuộc họp và những buổi tọa đàm bàn hướng tháo gỡ vướng mắc trong xây dựng NTM ở huyện Duy Xuyên, hầu hết ý kiến đều cho rằng việc hoàn thành tiêu chí văn hóa là khó khăn chung tại nhiều địa phương. Muốn thành công, cần tập trung cho khâu tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong nhân dân về thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước trên tất cả lĩnh vực, nhất là văn hóa. Thường xuyên tổ chức các hoạt động thể dục thể thao, văn nghệ, chú trọng cả hình thức, nội dung và phương thức hoạt động nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tinh thần của người dân. Đặc biệt, phải đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư nhằm tăng tỷ lệ thôn văn hóa, gia đình văn hóa. Không chỉ vậy, các địa phương cần thực hiện việc xã hội hóa trong xây dựng các thiết chế văn hóa. Ngoài ra, phải nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ phụ trách lĩnh vực văn hóa, nhất là ở tuyến cơ sở.

THÀNH NHI