“Ê, đi đi, xe đạp không dừng đèn đỏ!” là câu nói của một học sinh - đoán là cấp THPT - với nhóm bạn đi xe đạp mà tôi nghe được trong một lần dừng đèn đỏ tại ngã tư Phan Bội Châu - Trưng Nữ Vương, TP.Tam Kỳ.
An toàn giao thông từ lâu đã trở thành vấn đề được cả xã hội quan tâm; bởi, tai nạn giao thông vẫn luôn là vấn nạn nhức nhối, ai cũng thấy, ai cũng biết, nhưng không phải ai cũng sợ, hoặc sợ nhưng không biết hành vi của mình là vi phạm, gây mất an toàn giao thông.
Tai nạn giao thông có thể xảy đến với bất kỳ ai, mà nguyên nhân thì có rất nhiều.
Trước đây tuyên truyền đảm bảo an toàn giao thông thường sử dụng khẩu hiệu xây dựng “Văn hóa giao thông”, sau này bổ sung thành “Văn hóa giao thông an toàn”. Sự thiếu ý thức của người tham gia giao thông được cho là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tai nạn giao thông nên xây dựng “Văn hóa giao thông” chủ yếu tập trung tuyên truyền nâng cao ý thức, nay “Văn hóa giao thông an toàn” được xây dựng bao hàm tất cả vấn đề liên quan, từ nhận thức của người dân đến trách nhiệm của chính quyền địa phương, cơ quan, ngành chức năng.
Hiệu quả dễ thấy nhất thời gian gần đây là các lực lượng chức năng tuần tra kiểm soát chặt chẽ, xuyên suốt, nghiêm khắc xử lý vi phạm, đồng thời khung xử lý vi phạm và hình thức xử lý được quy định cao hơn trước rất nhiều nên người dân khi tham gia giao thông đều lo cho mình “an toàn” trước lực lượng chức năng.
Sự tích cực tuần tra, xử lý nghiêm vi phạm góp phần rất lớn đảm bảo an toàn giao thông, dù có thể đến từ việc một số người sợ bị phạt tiền, giam bằng lái xe, chứ chưa hẳn vì ý thức được sự an toàn cho mình và người khác trước tai nạn giao thông.
UBND tỉnh cũng vừa ban hành Kế hoạch triển khai Năm an toàn giao thông 2023 với chủ đề “Thượng tôn pháp luật để xây dựng văn hóa giao thông an toàn”. Trong đó, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông đổi mới theo hướng lấy thay đổi hành vi của người dân khi tham gia giao thông làm tiêu chí đánh giá kết quả.
Lực lượng chức năng không chỉ thanh tra, kiểm tra, tuần tra kiểm soát, xử lý nghiêm vi phạm của người tham gia giao thông mà chú trọng hơn xử lý các hành vi vi phạm là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến tai nạn giao thông.
Có những nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông mà ít ai để ý và ngay cả người gây ra nguyên nhân đó có khi cũng không biết là do mình. Trường hợp thường gặp là hành vi đậu đỗ ô tô ngay góc ngã ba, ngã tư gây khuất tầm nhìn của người tham gia giao thông khiến xảy ra va chạm.
Trong trường hợp này hầu như ít ai để ý đến một trong những nguyên nhân tai nạn là do ô tô đậu đỗ sai. Khi vụ việc xảy ra, người lái xe đánh ô tô đi, trở thành vô can… Với ví dụ trên, người lái xe đậu đỗ ô tô không đúng quy định có thể do ý thức kém, cũng có thể không nắm được quy định pháp luật về giao thông do công tác đào tạo, học lái xe không bài bản…
Năm an toàn giao thông 2023 cũng sẽ đặc biệt chú trọng thanh tra, kiểm tra phát hiện, kiến nghị khắc phục những hạn chế, vướng mắc về kết cấu hạ tầng giao thông; tổ chức giao thông. Đồng thời kiên quyết, điều tra, xử lý tổ chức, cá nhân không tiếp thu khắc phục những kiến nghị chính đáng hoặc không kịp khắc phục để xảy ra tai nạn giao thông.
Xây dựng “Văn hóa giao thông an toàn” được xem là giải pháp quan trọng nhất kéo giảm tai nạn giao thông. Để hình thành và duy trì nếp văn hóa giao thông an toàn, ngoài sự vào cuộc của các cơ quan ban ngành chức năng thì mấu chốt vẫn đến từ ý thức của người tham gia giao thông.
Mỗi người hãy “Thượng tôn pháp luật để xây dựng văn hóa giao thông an toàn”, bởi an toàn giao thông là hạnh phúc của mọi người, mọi gia đình và toàn xã hội!