Xử lý 60 tấn cyanua giả cất giữ ở hai nhà máy vàng: Công ty xin bán hóa chất giả

Sáu mươi tấn cyanua còn cất giữ tại 2 nhà máy vàng Bồng Miêu và Phước Sơn vẫn đang lùng bùng xử lý dù đã hết hạn định thời gian giải quyết.

Năm 2011, Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu và Công ty TNHH Vàng Phước Sơn nhập 60 tấn hóa chất cyanua từ Trung Quốc để tuyển vàng từ quặng, nhưng trong quá trình đưa vào sử dụng thì phát hiện là hóa chất giả. Trước những lo ngại của người dân cùng chính quyền 2 huyện Phú Ninh và Phước Sơn, đầu năm 2015, lãnh đạo tỉnh có cuộc họp với các ngành liên quan và doanh nghiệp nhằm giải quyết dứt điểm hóa chất, tránh ô nhiễm môi trường. Đại diện Tập đoàn Besra, chủ của 2 công ty vàng Phước Sơn và Bồng Miêu cho rằng, 60 tấn hóa chất chỉ đơn thuần là bột đá nghiền, không phải hóa chất cyanua. Tuy nhiên, thực tế chỉ có Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu lấy mẫu của 20 tấn cyanua trong kho của mình đi kiểm định; còn Công ty TNHH Vàng  Phước Sơn đưa ra lý do không có kinh phí nên không thể lấy mẫu của 40 tấn cyanua đang ở trong kho đi giám định được.

Continer chứa hóa chất ở nhà máy vàng Bồng Miêu được xác định là giả vẫn chưa xử lý dứt điểm. Ảnh: T.H

Trong văn bản gửi UBND tỉnh, ông Paul Seton - quyền Tổng Giám đốc Công ty TNHH Khai thác vàng Bồng Miêu và Công ty TNHH Vàng Phước Sơn đề nghị xin bán toàn bộ hóa chất giả trên. Theo ông Paul Seton, qua giám định của Trung tâm Kiểm định và đo lường chất lượng công bố (TP.Đà Nẵng) cho thấy, 4 loại hóa chất được yêu cầu giám định, gồm crom, coban, chì, selen của 20 tấn cyanua giả do Công ty TNHH Khai thác Vàng Bồng Miêu đem phân tích đều nằm dưới ngưỡng chất thải nguy hại theo quy định. “Công ty khẳng định 20 tấn bột đá vôi hoàn toàn vô hại đối với môi trường và bột đá vôi đơn thuần là vật liệu có thể sử dụng được trong công nghiệp luyện sắt, thép và xây dựng. Vì thế, Công ty TNHH Vàng Bồng Miêu có kế hoạch tìm kiếm đối tác có nhu cầu sử dụng lượng bột đá vôi này để họ đưa vào sử dụng đúng công dụng của nó” - nội dung văn bản nêu.

Giải thích việc 40 tấn cyanua giả đang để trong kho của Công ty TNHH Vàng Phước Sơn, ông Paul Seton khẳng định: “Bốn mươi tấn bột đá vôi đang lưu giữ tại kho của nhà máy vàng Phước Sơn cũng hoàn toàn vô hại vì được nhập khẩu chung trong lô hàng 60 tấn từ cùng một nhà cung cấp. Do mỏ vàng Phước Sơn đã tạm dừng hoạt động trong một thời gian dài và không phát sinh nguồn thu nên hiện chúng tôi chưa có kinh phí thực hiện giám định tính độc hại của 40 tấn bột đá vôi lưu giữ tại mỏ vàng Phước Sơn. Khi mỏ vàng Phước Sơn quay trở lại hoạt động, Công ty TNHH Vàng Phước Sơn sẽ báo cáo việc xử lý lô hàng này đến quý cơ quan”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước khi có văn bản kiến nghị bán hóa chất giả này, 2 công ty đã từng xin xử lý 60 tấn cyanua bằng công đoạn khử độc tại chỗ trước khi thải ra môi trường. Tuy nhiên, Công an tỉnh không thống nhất vì cách xử lý của doanh nghiệp là quá đơn giản, không phù hợp với đánh giá tác động môi trường được phê duyệt. Thêm nữa, chính quyền huyện Phú Ninh và Phước Sơn cũng không đồng ý cách xử lý bằng hóa chất mà công ty đã đưa ra. Ông Phạm Bá Huyên - Trưởng phòng Kỹ thuật an toàn môi trường (Sở Công Thương) cho rằng, ngành chức năng không chấp nhận với phương pháp giải quyết của công ty vì báo cáo đánh giá tác động môi trường của doanh nghiệp trước đây không có xây dựng phương án xử lý... cyanua giả. Cho đến nay, sở dĩ thời gian xử lý hóa chất chậm vì Sở Công Thương (đơn vị được tỉnh giao nhiệm vụ xử lý 60 tấn hóa chất cyanua)  yêu cầu Công ty TNHH Vàng Phước Sơn phải lấy mẫu 40 tấn cyanua đi kiểm định xem có nằm dưới ngưỡng chất thải nguy hại không. Theo ngành chức năng, 2 công ty vàng đã thiếu hợp tác trong xử lý 60 tấn cyanua giả. Điều chưa có trong tiền lệ luật pháp Việt Nam là lẽ ra khi phát hiện thành phần hóa chất cyanua giả, công ty phải đem tiêu hủy đằng này tìm đối tác bán lại.

TRẦN HỮU