Xử lý kiến nghị kiểm toán về chi sai ngân sách địa phương: Chờ quyết định cuối cùng từ HĐND tỉnh

Sai nhưng không... phạm

Kiểm toán về quyết toán ngân sách Quảng Nam năm 2021, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra khá nhiều khoản chi sai, không đúng quy định,... buộc phải thu hồi gần 60 tỷ đồng.

Cụ thể: trích lập quỹ khen thưởng, phúc lợi 3,4 tỷ đồng của UBND tỉnh hỗ trợ cho Công ty TNHH MTV khai thác thủy lợi Quảng Nam; 37,150 tỷ đồng (27,534 tỷ đồng theo kết luận kiểm toán) chi bù hụt thu cho 5 huyện; 3,215 tỷ đồng chi chế độ dinh dưỡng đặc thù cho vận động viên, huấn luyện viên CLB bóng đá Quảng Nam, huấn luyện viên, vận động viên thể thao đang tập trung đào tạo, tập huấn, thi đấu và đội tuyển năng khiếu; 300,384 triệu đồng phụ cấp độc hại cho 46 lao động hợp đồng Trung tâm Điều dưỡng người tâm thần Quảng Nam và 14,9 tỷ đồng chi hỗ trợ phụ cấp, tiền ăn cho các lực lượng trực chốt kiểm soát COVID-19 không thuộc tuyến biên giới.

Các đơn vị thừa nhận đã chi sai, không đúng nguyên tắc, nhưng số tiền này sẽ rất khó có thể thu hồi. Công ty TNHH MTV khai thác thủy lợi Quảng Nam cho hay gần 10 năm (2013 - 2022) các yếu tố đầu vào phục vụ cung ứng sản phẩm dịch vụ công ích thủy lợi đều tăng đáng kể.

Doanh nghiệp không đủ bù đắp chi phí, không lợi nhuận để trích lập quỹ khen thưởng và quỹ phúc lợi. Số tiền UBND tỉnh hỗ trợ (3,4 tỷ đồng) đã chi khen thưởng cho 400 người lao động và các khoản phúc lợi của công ty. Sẽ rất khó thực hiện việc thu hồi theo yêu cầu kiểm toán.

Giám đốc Sở LĐ-TB-XH Trương Thị Lộc cho biết, Trung tâm Điều dưỡng người tâm thần thiếu biên chế, nên phải hợp đồng. Nếu như hợp đồng ghi luôn chi lương và phụ cấp độc hại thì không vấn đề gì, nhưng chỉ ghi lương nên mới bị kiểm toán “thổi còi”. Đã nói hết tình, hết lý với kiểm toán, nhưng họ không đồng ý.

Lao động lương chỉ 3,6 triệu, thêm 500 đồng phụ cấp. Nếu HĐND không cho phép được chi, buộc thu hồi thì trừ lương người lao động sẽ rất khó khăn, nhiều người đã nghỉ việc. “Khi thấy sai, sở đã dừng. Ở đây chỉ chi cho người lao động (chính đáng), chẳng chi cho ai cả, chẳng lấy đồng nào”- bà Lộc nói.

Ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở VH-TT-DL cho hay việc tham mưu về chế độ dinh dưỡng đặc thù không đúng nên dẫn đến việc chi sai. Ngành đã không dùng các khoản tiền này chi cho mục đích khác, không sai phạm.

Khi phát hiện chi sai, sở đã kiểm điểm các cá nhân, các trung tâm. Mọi chế độ đã chi. Rất khó thu hồi nộp ngân sách. Nếu giảm trừ dự toán 2023 sẽ ảnh hưởng đến chế độ dinh dưỡng của huấn luyện, vận động viên trong năm 2023.

Chờ quyết định từ HĐND tỉnh

Ngày 14/9/2023, UBND tỉnh đã trình HĐND tỉnh thống nhất xử lý các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước theo hướng không thu hồi và phê duyệt số kinh phí đã chi sai, không đúng nguyên tắc. Giám đốc Sở Tài chính Đặng Phong nói, Kiểm toán nhà nước kiến nghị thu hồi, nhưng cũng đã có ý “mở” khi cho biết việc thu hồi hay không do HĐND tỉnh quyết định.

Theo ông Phong, trong số 5 huyện (Núi Thành, Nam Giang, Tây Giang, Bắc Trà My và Nam Trà My) phải nộp trả về ngân sách tỉnh theo kiến nghị Kiểm toán Nhà nước thì đã có 4 huyện miền núi cao (trừ Núi Thành), đặc biệt khó khăn, nhận trợ cấp từ ngân sách tỉnh. Số bù hụt thu theo dự toán các huyện đã cân đối vào dự toán thu chi năm 2021. Quyết toán thu chi ngân sách năm 2021 đã được HĐND các cấp, Quốc hội thông qua.

Các địa phương khó có khả năng cân đối nguồn để nộp trả ngân sách tỉnh. Còn việc chi phục vụ phòng chống dịch, hỗ trợ tiền ăn cho các lực lượng trực chốt tại các chốt kiểm soát không thuộc tuyến biên giới là cần thiết. Vì lực lượng chốt này làm việc hết sức khó khăn, ngoài trời, nguy cơ lây nhiễm, nhưng lại không được hưởng chế độ phụ cấp, tiền ăn theo quy định của Trung ương. Việc hỗ trợ chi này đã được Thường trực HĐND tỉnh thống nhất.

Việc thực hiện kiến nghị của Kiểm toán nhà nước cũng đã được đem ra mổ xẻ, bàn luận nhiều lần giữa các cơ quan thực thi và giám sát. Ông Nguyễn Đức - Trưởng ban Kinh tế Ngân sách HĐND tỉnh nói, xét về mặt nhân văn, không cho qua, buộc thu hồi thì khó chịu với lương tâm. Các cơ quan chi sai đã thấy khuyết điểm, các cơ quan giám sát cũng nên thống nhất, quyết định thông qua, không thu hồi số kinh phí này.

Đồng quan điểm, bà Trần Thị Bích Thu - Trưởng ban Văn hóa xã hội HĐND tỉnh cũng đề nghị HĐND tỉnh không thu hồi các khoản kinh phí Kiểm toán nhà nước kiến nghị. Tuy nhiên, bà Thu cũng khuyến cáo UBND tỉnh chịu trách nhiệm về số lượng chốt, số người tham gia; về kinh phí chống dịch COVID-19, ngoài số kinh phí đã chi còn số kinh phí nào chi sau ngày 26/11/2021 (ngày kết thúc chi trả hỗ trợ phòng chống dịch theo quyết định của Trung ương) hay không.

Ông Hà Đức Tiến - Trưởng ban Pháp chế HĐND cho hay, cá nhân thống nhất với việc không thu hồi các khoản kinh phí này, nhưng căn cứ nào để đại biểu có thể “giơ tay” biểu quyết cho qua vì Luật Tổ chức chính quyền địa phương không cho thẩm quyền để quyết định vụ việc này? Nên một khi thông qua thì cần sự đồng thuận từ tất cả cơ quan, đại biểu.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Phan Việt Cường nói, đã từng băn khoăn tại sao Công ty TNHH MTV khai thác thủy lợi được hỗ trợ, các doanh nghiệp khác lại không? Câu trả lời là doanh nghiệp công ích, không có phúc lợi. Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị thì phải chấp hành. Tuy nhiên, sẽ thống nhất theo hướng không thu hồi.

Các ban giám sát của HĐND tỉnh sẽ thẩm tra, giải quyết cho xong các kiến nghị kiểm toán. Các sở, ngành, địa phương cần rút kinh nghiệm, nghiên cứu hướng dẫn cụ thể của các văn bản. Cẩn trọng, cố gắng đừng tái phạm, vì nếu tái phạm sẽ bị xử lý nặng. Không thể để năm nào HĐND tỉnh cũng phải xử lý những vụ việc như thế này.

Việc xử lý kiến nghị Kiểm toán nhà nước đã có “con đường sáng”. Tất cả chờ vào quyết định cuối cùng của HĐND tỉnh vào Kỳ họp thứ 16, HĐND khóa X, sẽ diễn ra vào cuối tuần này.