Xuất khẩu lao động năm 2017: Vừa mừng vừa lo

Năm 2017, xuất khẩu lao động (XKLĐ) bước đầu đạt những kết quả đáng mừng. Nhưng cũng đã bắt đầu xuất hiện những khó khăn, nếu không giải quyết rốt ráo sẽ thành điểm nghẽn cản trở phong trào đi XKLĐ.

Lao động đang học tập tập trung tại một công ty trước khi ký kết hợp đồng đi xuất khẩu lao động.Ảnh: D.L

Trở thành phong trào

Sự vào cuộc mạnh mẽ của các xã, thị trấn và đoàn thể trong năm 2016 đã khơi dậy phong trào XKLĐ của huyện Tiên Phước. Theo ông Mai Minh Nguyệt - Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Tiên Phước, năm 2016, kế hoạch huyện phấn đấu đưa đi XKLĐ được 50 người, nhưng đi vượt chỉ tiêu, được 75 người. Trên cơ sở đó, huyện xây dựng kế hoạch năm 2017 có 60 lao động đi XKLĐ, nhưng đã giao chỉ tiêu mỗi thôn 1 lao động, trong khi toàn huyện có 108 thôn, khối phố hoàn thành có thể đạt và vượt. Từ đầu năm 2017, huyện đã tổ chức hội nghị mời từng trưởng thôn đến dự, nắm được chắc chắn các kế hoạch, thị trường. “Chỉ 10 ngày sau, lao động đến phòng tìm hiểu thông tin XKLĐ đông, điều đó chứng tỏ các thôn trưởng đã về tuyên truyền mạnh mẽ nên lao động biết thông tin, và đến đăng ký đi XKLĐ. Những công ty có làm việc với huyện, đầy đủ giấy tờ pháp lý thì huyện cũng tuyên truyền rộng rãi đến người dân qua hệ thống đài, trạm truyền thanh cơ sở nên người dân nắm được thông tin, không lo đơn vị nào đến lừa người dân. Đến nay huyện đã có 37 người đi XKLĐ (đạt 60% kế hoạch) là kết quả ban đầu rất đáng mừng” - ông Nguyệt cho hay.

Ngay từ đầu năm 2017, với chỉ tiêu tỉnh giao 600 người đi XKLĐ, Sở LĐ-TB&XH tỉnh đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đạt được con số này. Từ tỉnh đến các huyện, thị, thành đều quyết liệt triển khai kế hoạch năm, chính quyền cùng các hội, đoàn thể đi tuyên truyền, tư vấn tại cơ sở ngày càng nhiều hơn, nhằm đưa thông tin XKLĐ đến người dân nhanh chóng, chính xác. Nắm bắt được thông tin, và thấy được những điển hình cụ thể nên người dân tin tưởng và cho con em đăng ký học để được thi tuyển đi XKLĐ. Trong 6 tháng đầu 2017, toàn tỉnh đã có 247 lao động xuất cảnh đi làm việc ở các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Hà Lan, Ả rập Xê út. Bước đầu, lao động đi làm liên lạc về với gia đình, công việc đều ổn định và có nguồn thu nhập như hợp đồng cam kết.

Đối mặt khó khăn

Có những khó khăn phát sinh, nếu không được giải quyết triệt để chắc chắn sẽ thành điểm nghẽn, cản trở phong trào XKLĐ của tỉnh. Một trong những khó khăn đầu tiên mà các địa phương đang đối mặt là ngoài những người muốn đi XKLĐ đã đăng ký, số lao động còn lại vì nhiều lý do nên không mặn mà. Như tại thị xã Điện Bàn, từ năm 2014 đến nay mới bắt đầu có người đi XKLĐ. Ông Trần Ngọc Hưng - Phó Trưởng phòng LĐ-TB&XH thị xã Điện Bàn cho biết: “Trong 6 tháng đầu năm 2017, toàn thị xã mới có 7 người đăng ký đi XKLĐ, hiện chuẩn bị thi sơ tuyển. Điện Bàn ở vùng giáp ranh Đà Nẵng, Hội An, có khu - cụm công nghiệp đông, gần 600 doanh nghiệp nên  với người lao động không quan tâm đến XKLĐ. Các chương trình miễn phí thì không lo tiền nong, nhưng điều kiện khắt khe hơn nên người lao động tìm hiểu xong cũng không mặn mà đăng ký. Ở khu vực nông thôn, có nhiều gia đình thấy XKLĐ mang lại thu nhập cao, nhưng với điều kiện gia đình còn khó khăn nên những người thích đi thì lại không đủ khoản tiền lo chi phí ban đầu”.

Ở huyện miền núi Phước Sơn, kể từ khi đi XKLĐ theo Nghị quyết 30a đến nay, không có lao động nào đăng ký XKLĐ nữa. Ông Võ Văn Ba - Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Phước Sơn thông tin rằng huyện cùng với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã tuyên truyền mạnh mẽ đến tận thôn bản, nhưng lao động Phước Sơn nghe đến cụm từ XKLĐ là không thích. Lý do là lao động bị dị ứng với việc XKLĐ từ thực trạng đi xuất khẩu sang Malaysia thu nhập thấp, điều kiện ăn ở lại không đảm bảo... Vì thế, việc tuyên truyền bây giờ dù có làm tốt đến đâu vẫn khó thuyết phục người dân yên tâm đăng ký đi XKLĐ dù sang thị trường tốt hơn. Chương trình miễn phí thì lao động Phước Sơn không thể đáp ứng nổi các điều kiện xét tuyển, còn đi có chi phí thì người dân sợ nên không đi.

Ông Lê Huy Tứ - Trưởng phòng Lao động việc làm Sở LĐ-TB&XH tỉnh cho biết: “Hiện nay, công tác XKLĐ đã phát sinh một số khó khăn. Ngoài việc không tuyển dụng được lao động, tình hình lao động của tỉnh hết hợp đồng làm việc nhưng trốn ở lại làm việc bất hợp pháp tại các nước đang gia tăng. Cụ thể, ở Hàn Quốc, đến tháng 4.2017, tỉnh có 49 lao động hết thời hạn hợp đồng và chỉ có 27 lao động về nước đúng hạn, còn 22 người cư trú bất hợp pháp. Ở Nhật Bản, theo chương trình đi thực tập kỹ thuật trong 6 tháng đầu năm có 2 trường hợp thực tập sinh bỏ trốn, dừng chương trình tại Nhật Bản, cư trú và làm việc bất hợp pháp tại đó, làm ảnh hưởng không tốt đến hình ảnh người lao động của tỉnh, sẽ ảnh hưởng lâu dài về sau”. Trước thực trạng này, Sở LĐ-TB&XH tỉnh đã có văn bản yêu cầu các địa phương, đặc biệt là xã, phường, thị trấn quản lý trực tiếp lao động của mình phải đến từng hộ, gặp cha mẹ để vận động, yêu cầu họ kêu gọi con em của mình về nước nhằm tránh những rủi ro, nguy cơ mất an toàn khi cư trú, làm việc bất hợp pháp ở các nước. Đồng thời những nơi có lao động đang làm việc ở nước ngoài cũng phải tuyên truyền để người dân hiểu, thường xuyên liên lạc với con em đang làm việc ở nước ngoài, sau khi hết hạn hợp đồng nên về nước, sau đó nếu có nhu cầu sẽ tiếp tục được đi trở lại.

LÊ DIỄM