Cảnh báo trầm cảm ở người trẻ

Gia tăng

Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) mới đây công bố một con số khá chấn động: có hơn 3 triệu thanh thiếu niên Việt Nam gặp phải vấn đề về sức khỏe tâm thần. Theo chia sẻ từ Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, qua thăm khám hằng ngày cho thấy số lượng thanh thiếu niên có vấn đề sức khỏe tâm thần gia tăng, trong đó có các trường hợp rối loạn hành vi như trộm cắp, nghiện hút, trầm cảm lo âu, đi lang thang, nghiện chất kích thích, đặc biệt ma túy đá, rối loạn sức khỏe tâm thần học đường do sức ép học tập…

Nhóm nghiên cứu của UNICEF cũng cho rằng ngược đãi trẻ em là một trong những căn nguyên dẫn đến vấn đề sức khỏe tâm thần. Khảo sát cho thấy xấp xỉ 80% trẻ 2 - 14 tuổi từng bị bạo hành, trong khi bạo hành có mối liên quan với tình trạng lo âu, trầm cảm, buồn bã ở thanh thiếu niên. Theo đó, các trừng phạt hà khắc hay xảy ra ở nông thôn, gia đình học vấn thấp hoặc ở vùng dân tộc, nhưng cũng đã có những trường hợp cha/mẹ học vấn cao, việc làm tốt cũng bạo hành trẻ hà khắc. Có năm nhóm nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng trầm cảm ở tuổi học đường, từ vấn đề liên quan đến trường học, gia đình, thất bại trong chuyện tình cảm, do áp lực vì được hoặc bị kỳ vọng và không muốn chia sẻ cảm xúc. Cha mẹ không hiểu trẻ và không chia sẻ với trẻ cũng là những lý do khiến trẻ không được chia sẻ.  

Đại diện Khoa Ngoại thần kinh cột sống - Bệnh viện Đa khoa Quảng Nam chia sẻ thêm, trầm cảm là một chứng rối loạn, trong đó cảm giác buồn diễn ra rất mạnh và kéo dài, có thể ảnh hưởng đến công việc, gia đình và cuộc sống xã hội. Ngoài tác nhân trực tiếp từ các mối quan hệ, việc dành nhiều thời gian cho mạng xã hội, game online, các thiết bị điện tử, bao gồm facebook, instagram... cũng là yếu tố khiến gia tăng tình trạng trầm cảm ở người trẻ, trong đó đặc biệt ở lứa tuổi từ lớp 8 - 12. Theo đó, có mối tương quan nhất định giữa sự gia tăng trầm cảm ở thanh thiếu niên với sự gia tăng sử dụng điện thoại thông minh.

Phòng ngừa

Chia sẻ áp lực, làm bạn cùng con cũng như luôn quan tâm đến tâm lý lứa tuổi học đường là điều được các chuyên gia khuyến cáo. Hiện nay tại Quảng Nam, đa số các trường THCS, THPT đều có phòng Tư vấn tâm lý học đường để nắm bắt tâm lý học sinh, gợi mở các em tâm sự vấn đề mình đang gặp phải. Tuy nhiên, theo chia sẻ của một cô giáo phụ trách bộ mô Giáo dục công dân kiêm phụ trách Phòng Tâm lý học đường tại một trường THCS, thì hiện nay, các hoạt động chủ yếu mới chỉ dừng lại ở hình thức tham vấn, giải đáp thắc mắc, băn khoăn của học sinh, phụ huynh riêng lẻ chứ chưa trở thành một hoạt động trợ giúp tâm lý tư vấn học đường chuyên nghiệp, thường xuyên. Theo khảo sát nhanh của chúng tôi tại một vài trường trên địa bàn TP.Tam Kỳ, hiện đội ngũ cán bộ làm công tác này còn yếu và thiếu.

Trong khi đó, để phòng ngừa sớm tình trạng trầm cảm ở trẻ em, bà Phan Lan Hương - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quyền trẻ em chia sẻ, phụ huynh cần làm bạn với con từ rất sớm, khi trẻ học mẫu giáo. Nếu để muộn hơn thì trẻ có thể hình thành tâm lý phản kháng, ít chia sẻ với cha mẹ, không tin cậy cha mẹ và khi trẻ gặp rắc rối, rất có thể cha mẹ sẽ không nắm được để xử lý sớm vấn đề. Việc cha mẹ chia sẻ, lắng nghe tâm lý của con trẻ là điều cực kỳ quan trọng để nắm bắt những vấn đề đang hình thành của con. Ở một góc độ khác, theo bác sĩ Khoa Ngoại thần kinh cột sống - Bệnh viện Đa khoa tỉnh, hạn chế sử dụng thiết bị thông minh ở lứa tuổi mới lớn cũng là cách để ngăn chặn tình trạng trầm cảm gia tăng. Theo đó, hãy đảm bảo sự cân bằng bằng cách dành thời gian để cha mẹ và con cái tham gia các hoạt động giao tiếp xã hội ngoại tuyến và các hoạt động giúp xây dựng giá trị bản thân cũng như quan tâm đến những bé gái có nguy cơ trầm cảm cao hoặc những bé gái đang trải qua thời gian đặc biệt khó khăn hoặc đang bị căng thẳng tâm lý, tránh các tác động tiêu cực của mạng xã hội. Cân bằng các mối quan hệ trong gia đình cũng như không dùng điện thoại trước khi ngủ...