Khi vào đông nắng nóng khô rang thì người cầu có mưa lụt chút đỉnh. Rồi trời đổ mưa thì người lại la quá chừng. Thôi thì nắng mưa là chuyện của trời, không thể theo lòng người!
Cái lạ là đợt mưa vừa qua ông trời cứ như nghiêng thùng đổ nước dồn vào các thành phố, gây ngập diện rộng. Tình trạng ngập vì mưa của các đô thị ven sông biển ở miền Trung cũng là sự lạ, bởi người sống ở Đà Nẵng hay Tam Kỳ vài thập kỷ qua mới thấy ngập như ri. Phố mới Tân Thạnh như “Phú Mỹ Hưng” của Tam Kỳ mà cũng ngập chưa từng có. Cho nên không trách báo chí và mạng xã hội đưa chuyện quy hoạch đô thị lên làm “mồi nhậu” để mổ xẻ. Nào hệ thống thoát nước, đê kè, nhà liền kề dày đặc, lấn sông, lấp bàu, hồ… tất cả không còn chỗ cho nước thấm và thoát nhanh nên tình trạng úng thủy đến cô lập nhiều khu phố “thất thủ”. Mà sao cái từ “thất thủ” lại xuất hiện dày đặc vậy? Nó phản ánh trạng thái bất ngờ bị động, dậy lên như tiếng kêu than. Các nhà quy hoạch rồi đây cần phải ngồi lại mà nghiên cứu đề xuất phương án chống ngập hiệu quả cho Đà Nẵng, Tam Kỳ và các đô thị mới nổi trên vùng đất Quảng. Đừng có tếu táo là đô thị sinh thái mà bức bách sinh lý con người như rứa hỉ!
Sự chơi của ông trời còn tạo ra nghịch lý dữ dội khi đồng bằng đang ngập thì miền núi vẫn… thèm nước. Hồ thủy điện, thủy lợi đều thèm nước, thiếu khoảng 800 triệu khối, đến nỗi Quảng Nam phải đề nghị tiếp tục tích nước để trữ cho mùa khô tới, trước mắt đảm bảo cho vụ sản xuất đông xuân. Một tiến sĩ nghiên cứu về thời tiết lý giải hiện tượng vừa qua với những từ ngữ khoa học, nào là “nhiễu động” và “hội tụ” của gió đông nam, gió mùa đông bắc ở tầm thấp, đụng dãy Trường Sơn nên gây mưa. Thì biết vậy thôi chứ nôm na là ông già người Quảng nào sống ở đất này chẳng lạ chi cái cảnh mưa tuôn xối xả, nắng hạn cháy da. Như nhà thơ Tường Linh đã tả về thảm nạn năm Thìn – 1964:
“Một tháng quê hương không bóng mặt trời
Một tháng quê hương mưa gào gió thét…”
Vấn đề là làm sao thích nghi, thích ứng, đặc biệt là mỗi ngày ông trời càng trái tính trái nết với biến đổi khí hậu?
Trong khi mưa ngập tơi bời thì VTV phát đi bản tin về vụ phá rừng trắng trợn ở Kon Tum, rồi thêm tiếng than về nhiệt điện than. Rừng cứ tiếp tục phá. Khí thải cứ tiếp tục nhả. Rác ứ cứ dồn cho đọa. Sông hồ cứ lấp làm nhà… Lòng người muốn làm rứa thì trách chi khi ông trời đổi tính. Mau thay đổi hành vi đi, rồi mới nói chuyện thích ứng!
C.B.L