Bảo tồn đa dạng sinh học ở Quảng Nam: Người trẻ hãy hành động!

Nguy cơ từ thói quen tiêu thụ động vật hoang dã

Việt Nam được ghi nhận là một trong 16 quốc gia có đa dạng sinh học (ĐDSH) cao nhất thế giới với khoảng 51.400 sinh vật, trong đó có khoảng 10.900 loài động vật trên cạn, 20.000 loài thực vật trên cạn và dưới nước, 2.000 loài động vật không xương sống và cá nước ngọt, hơn 11.000 loài sinh vật biển khác và 7.500 chủng vi sinh vật.

Còn theo Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam, trên địa bàn tỉnh ghi nhận 3.528 loài động, thực vật (1.516 loài động vật, 2.012 loài thực vật), trong đó có 144 loài trong Sách đỏ Việt Nam 2007.

Tuy nhiên, tình trạng săn bắt, mua bán, sử dụng trái phép động vật hoang dã (ĐVHD) ngày càng tăng, việc này đã đẩy nhiều loài ĐVHD đến bên bờ tuyệt chủng và ảnh hưởng đến tính ĐDSH. Đáng chú ý, những hành vi trái phép liên quan đến ĐVHD còn là mối đe dọa đối với sức khỏe con người và vật nuôi.

Nguy cơ là vậy nhưng những hành vi xâm hại ĐVHD vẫn còn tiếp diễn. Theo báo cáo tại tọa đàm khoa học “Bảo tồn ĐVHD và phục hồi ĐDSH” được tổ chức mới đây tại Trường Đại học Quảng Nam, một trong những hành vi phổ biến và tồn tại ở tất cả các địa phương là tiêu thụ thịt ĐVHD.

Kết quả khảo sát về tiêu thụ thịt ĐVHD do Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF) thực hiện trong năm 2021 - 2022 cho thấy, số lần ăn thịt ĐVHD trung bình của nhóm người có tiêu thụ thịt ĐVHD là 7 lần/năm. Ba nhóm khách hàng chính tiêu thụ thịt ĐVHD nằm trong độ tuổi từ 20 - 49.

Đáng chú ý, nhóm khách hàng trẻ trong độ tuổi 20 - 29 ở khu vực thành thị lại chiếm tỷ lệ khá cao và 50% số người trong nhóm khách hàng 20 - 29 là đang đi học, có khả năng cao tham gia vào chuỗi tiêu dùng thịt ĐVHD…

Trách nhiệm với thiên nhiên

Tại tọa đàm khoa học “Bảo tồn ĐVHD và phục hồi ĐDSH”, các diễn giả, chuyên gia đều cho rằng công tác bảo tồn ĐDSH không chỉ tổ chức, cơ quan chức năng mà cả cộng đồng phải chung tay. Trong đó, việc nâng cao nhận thức phải được thực hiện theo phương châm “mưa dầm thấm lâu”.

Theo PGS-TS.Huỳnh Trọng Dương - Hiệu trưởng Trường Đại học Quảng Nam, thanh niên nói chung và sinh viên nói riêng đóng vai trò quan trọng đối với việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức và vận động chính các bạn trong nhóm tuổi và các thế hệ trẻ khác về vai trò của ĐDSH đối với sự tồn vong của loài người và sự phát triển bền vững đất nước.

Ông Hà Phước Phú - Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam cho biết, thời gian qua, lực lượng chức năng của tỉnh đã phát hiện, lập biên bản 111 vụ liên quan đến ĐVHD; đã tịch thu 2.053 cá thể động vật rừng, phạt tiền hơn 360 triệu đồng.

Tại TP.Tam Kỳ, trong 3 năm (2021 - 2023), đã ghi nhận 16 vụ vi phạm ĐVHD với hàng trăm cá thể được tịch thu, tạm giữ… Từ năm 2018 - 2023, toàn tỉnh có 14 vụ án hình sự về ĐVHD, trong đó có 9 vụ, 12 đối tượng được đưa ra xét xử, với 7 đối tượng bị áp dụng hình phạt tù với 178 tháng tù.

Theo ông Phú, những nỗ lực của lực lượng chức năng về bảo vệ ĐVHD sẽ vô ích nếu nhận thức cộng đồng không nâng cao. “Công tác này đòi hỏi cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Đặc biệt, cán bộ, công chức viên chức, đảng viên phải tiên phong “nói không với ăn thịt thú rừng”. Với thế hệ trẻ, chúng tôi tha thiết mong hãy sống có trách nhiệm với thiên nhiên” - ông Phú nói.

Chia sẻ những hình ảnh, câu chuyện sinh động về thực trạng xâm hại ĐVHD, nhà báo Đỗ Doãn Hoàng kêu gọi người trẻ Quảng Nam hãy hành động để bảo vệ ĐVHD.

“Người trẻ không thể vô cảm trước các hành vi săn bắt, buôn bán, tiêu thụ ĐVHD. Các bạn có thể không bắt, không bán, không ăn nhưng nếu các bạn thờ ơ, không tố cáo, tố giác trước những sai lầm của người khác thì cũng đã tham gia vào việc phá vỡ ĐDSH” - nhà báo Đỗ Doãn Hoàng nói, đồng thời đề nghị bất cứ ai khi phát hiện hành vi vi phạm về ĐVHD hãy lập tức gọi điện đến đường dây nóng để báo cho lực lượng chức năng can thiệp.

Qua theo dõi, lắng nghe chia sẻ của các diễn giả, chuyên gia tại tọa đàm, bạn Nguyễn Thị Gia Linh, sinh viên Trường Đại học Quảng Nam mong muốn lan tỏa thông điệp: “Người trẻ cần hành động để bảo vệ ĐVHD trước khi quá muộn. Hãy xây dựng một thế giới chung cho mọi sự sống, đừng để động vật hoang dã chỉ còn là những thước phim…”.

Theo một báo cáo về ĐDSH và đại dịch 2020, phần lớn (70%) các bệnh mới nổi (ví dụ Ebola, Zika, viêm não Nipah) và gần như tất cả các đại dịch mà loài người đã biết (ví dụ cúm A H5N1, HIV/AIDS, COVID-19) là bệnh lây truyền từ động vật sang người.

Thêm vào đó, những cá nhân hay tổ chức có hành vi xâm hại ĐVHD hay sản phẩm ĐVHD trái phép còn có nguy cơ vướng lao lý. Theo các quy định hiện hành, cá nhân vi phạm pháp luật về bảo vệ ĐVHD có thể bị phạt tiền lên đến 2 tỷ đồng và phạt tù lên đến 15 năm.