Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam - Lương Nguyễn Minh Triết: Cần phát huy tối đa giá trị các di tích

Cùng dự đoàn làm việc có các đồng chí Trần Xuân Vinh - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Nguyễn Hồng Quang - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, cùng lãnh đạo các sở, ngành của tỉnh và lãnh đạo huyện Bắc Trà My, Tiên Phước.

Nhiều khó khăn tại Nước Oa
Khu Di tích lịch sử văn hóa (DTLSVH) Trung Trung bộ - Nước Oa được công nhận là di tích cấp quốc gia vào năm 1992; được quy hoạch trên diện tích 700ha, hiện hình thành quần thể với 11 điểm di tích được phục dựng, xây dựng.

Từ năm 2020, cả 10 điểm di tích (trừ di tích An ninh Khu 5 do ngành Công an trực tiếp quản lý) đều tiến hành bàn giao về cho UBND huyện Bắc Trà My quản lý. Tính đến đầu năm 2024, UBND huyện Bắc Trà My đã nhận bàn giao 6 điểm di tích; 4 di tích chưa bàn giao về huyện gồm Đài tưởng niệm Liệt sĩ Dân y khu 5, Khu Lưu niệm Trường Đảng khu 5, Bia di tích Mặt trận dân tộc giải phóng Miền Nam Việt Nam - Trung Trung Bộ, Khu sinh hoạt truyền thống Thanh thiếu niên Nước Oa.

Theo ông Thái Hoàng Vũ - Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My, hiện còn nhiều khó khăn trong quản lý và phát huy giá trị của Khu DTLSVH Trung Trung bộ - Nước Oa. Nhiều hạng mục thuộc các di tích trong quần thể xuống cấp, hư hỏng cần được trùng tu, sửa chữa. Trong công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích, UBND huyện Bắc Trà My giao Trung tâm VH-TT&TT-TH huyện trực tiếp quản lý các điểm di tích đã được bàn giao về huyện.

Ông Vũ cho biết: "Qua thời gian thực hiện việc quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích theo Quyết định số 4566 của UBND tỉnh Quảng Nam đến nay, nhiều nội dung, định mức tại Đề án được phê duyệt không còn phù hợp, khó khăn về các nguồn lực trong triển khai thực hiện. Tiền lương cho mỗi bảo vệ thấp so với mặt bằng chung, người bảo vệ không đảm bảo trang trải cuộc sống, chưa khuyến khích họ gắn bó lâu dài, gắn trách nhiệm và phát huy hiệu quả trong công việc.

Tỉnh chưa bố trí kinh phí phục vụ chăm sóc cây, xanh cây cảnh; kinh phí tuyên truyền, đón tiếp khách trong các ngày lễ, tết, kỷ niệm ngày truyền thống của từng ngành… Kinh phí sửa chữa nhỏ hằng năm được bố trí quá thấp, không đảm bảo để duy trì thực hiện sửa chữa thường xuyên; nhất là các di tích có quy mô lớn, các hạng mục bên trong nhiều".

Về hạ tầng hiện chưa có điểm đón tiếp ban đầu; chưa có bãi đổ xe; chưa có hệ thống giám sát an ninh, thiết bị mạng viễn thông để phục vụ khách tham quan cũng như quản lý bảo vệ. Tuyến đường chính dẫn vào quần thể di tích hơn 4km, nhỏ hẹp, chưa có các tuyến giao thông kết nối nội bộ liên kết giữa các di tích.

Huyện Bắc Trà My kiến nghị Tỉnh ủy cho chủ trương để các ngành chức năng liên quan và UBND huyện điều chỉnh, xây dựng lại “Đề án tăng cường công tác bảo vệ và phát huy giá trị Khu DTLSVH Trung Trung bộ - Nước Oa, Bắc Trà My” phù hợp với chủ trương của UBND tỉnh bàn giao toàn thể các di tích về huyện quản lý (Trừ khu di tích An ninh khu 5), trình thẩm định và ban hành thay thế Quyết định số 4566, đưa vào áp dụng trong thời gian tới.

Giá trị quần thể di tích - làng cổ được phát huy

Tại Tiên Phước, Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết khảo sát tại Khu lưu niệm Cụ Huỳnh Thúc Kháng và Làng cổ Lộc Yên. Hai điểm di tích, văn hóa này đã được khớp nối trong các tour, tuyến du lịch khi du khách đến với Tiên Phước.

Đối với việc triển khai thực hiện dự án Phát huy giá trị di tích Nhà lưu niệm Cụ Huỳnh Thúc Kháng, về mặt bằng còn vướng 4 hộ dân (trong đó có 2 hộ giải tỏa trắng), UBND huyện Tiên Phước sẽ thực hiện việc giải tỏa trước ngày 1/7/2024 để bàn giao toàn bộ diện tích cho đơn vị thi công thực hiện dự án.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh cho biết trong tháng 3/2024 sẽ trình thẩm định phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công - dự toán khu phát huy giá trị và phê duyệt điều chỉnh bổ sung kế hoạch lựa chọn nhà thầu; tháng 4/2024 tiến hành thi công xây dựng công trình khu di tích gốc; tháng 5/2024 thi công xây dựng công trình, với điều kiện không vướng mặt bằng thi công; đến tháng 4/2025 sẽ hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng và quyết toán công trình.

Làng cổ Lộc Yên (xã Tiên Cảnh, Tiên Phước) là di tích Kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia được xếp hạng theo Quyết định số 425 ngày 29/1/2019 của Bộ VH-TT&DL; được UBND tỉnh Quảng Nam công nhận Điểm du lịch cộng đồng theo Quyết định số 218 ngày 13/6/2022.

Trong những năm qua, huyện Tiên Phước đã triển khai nhiều biện pháp nhằm vận động, hỗ trợ nhân dân Lộc Yên trùng tu nhà cổ, tái tạo không gian vườn, lối đi, nhà ở theo hướng phục cổ, phát huy văn hóa đá trong tạo dựng không gian sinh hoạt, sản xuất phục vụ phát triển du lịch.

Huyện cũng có cơ chế hỗ trợ trồng cây ăn quả, cải tạo vườn, đào giếng nước... tạo mọi điều kiện tốt nhất để người dân Lộc Yên vừa bảo tồn, gìn giữ và phát huy không gian văn hóa truyền thống, hạn chế được sự khô cứng của bê tông, cốt thép tạo nên một không gian văn hóa sinh thái đậm chất trung du, thuần Việt.

Phát huy tối đa giá trị các di tích

Tại các cuộc khảo sát ở Bắc Trà My và Tiên Phước, Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết đã yêu cầu hai địa phương phát huy tối đa giá trị các di tích văn hóa, lịch sử gắn với danh lam thắng cảnh, tạo sự chuyển biến trong phát triển du lịch tận dụng giá trị bản địa. Các huyện cần phối hợp với Sở GD-ĐT, Tỉnh đoàn tổ chức đoàn tham quan của thanh niên, học sinh - sinh viên đến các địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng, phát huy giá trị di tích.

Đối với những khó khăn của huyện Bắc Trà My trong quản lý, phát huy giá trị di tích Nước Oa, Bí thư Tỉnh ủy thống nhất chủ trương giao UBND tỉnh, các ngành vào cuộc hỗ trợ kinh phí, giải quyết khó khăn cho huyện trong công tác quản lý; đầu tư sửa chữa những hạng mục xuống cấp.

Đối với dự án Phát huy giá trị di tích Nhà lưu niệm Cụ Huỳnh Thúc Kháng, Bí thư Lương Nguyễn Minh Triết khẳng định đây là công trình có tầm quan trọng, nên phải vào cuộc thực hiện ngay. Những vướng mắc về giải phóng mặt bằng, đề nghị UBND huyện Tiên Phước thực hiện đúng tiến độ, ngày 1/7/2024 phải bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công; triển khai toàn bộ dự án xong trước 24/3/2025.