Chuẩn bị cho mùa mưa

“Người ướt còn lau khô được chứ củi ướt thì đói”. Cha thường nói vậy nên việc ưu tiên cho cái chái củi khi mùa mưa sắp đến là đương nhiên.

Thành ra, năm nào tấm chái tranh dọc sau nhà bếp cũng được kiểm tra, tu sửa từ rất sớm. Có thể là dọi thêm tấm tranh mới, cột lại mấy nuột lạt hư, hay quét dọn, thay cây đòn làm róng, kê cao thêm cục đá cho mấy con mối khó đường bò lên.

Rồi tranh thủ trời nắng ráo, cha đốn bổi trên đồi Đá Nhọn gánh về bỏ chật sân đất. Buổi trưa, thậm chí buổi tối, rảnh việc ngoài đồng, cha lại trảy bổi lấy lá bỏ chuồng bò, lấy củi đem phơi đầy vườn.

Củi khô, loại nhỏ để riêng dùng trước, loại vừa và to chất kỹ vào chái để dành cho mùa mưa. Thấy củi đầy chái, được xếp ngay ngắn, gọn gàng nhưng đâu phải ngẫu nhiên. Củi lớn nhất luôn được xếp trong cùng với ý để dành đến tết lôi ra nấu bánh tét, hầm xương…

Việc dọn con mương cũng được thực hiện. Con mương chạy bọc quanh khu vườn, đưa nước từ đồi cây sau nhà đổ xuống vườn chú Huy, ra đồng…

Luật bất thành văn, ‘’nước chảy từ cao xuống thấp’’, nên chú không nói gì mỗi khi thấy nước ngập trắng vườn không kịp thoát. Tranh thủ, chú đào một cái ao nhỏ ở góc vườn, cá theo nước lên đẻ, để lại cho chú một bầy con bắt ăn chừng chừng.

Mương được dọn sạch cỏ rác, vét sâu mỗi năm một lần vào mùa hè. Gọi là một công đôi việc, vừa để thoát nước, không cho ngập đọng làm hư rau quả, vừa xắn bớt rễ tre từ ngoài hàng rào cứ muốn chen chân sang khu đất trồng trọt.

Bộ tứ ‘’cuốc, xẻng, rựa, xà-ben” cứ thế mà theo cha suốt mấy ngày liền. Sáng, trưa, chiều, hễ bóng cây ngã về đâu thì mình trần, đầu trần tranh thủ hưởng lộc bóng mát từ đó để cố làm mới cho con mương nhanh nhất.

Lo chuẩn bị trước mắm muối cho mùa mưa là việc của mẹ. Muối ngoài chợ có bán, nhưng mẹ thường mua của những người miệt biển gánh lên bán dạo. Mẹ khen, muối ngon, lại rẻ. Muối dự trữ trong hũ sành, cất kỹ vào buồng, được xem là loại nhu yếu phẩm số 1.

Từ bàn tay mẹ, mùa mưa nào trong nhà cũng thủ sẵn ba loại mắm: mắm cái, mắm thơm và mắm dưa. Mắm cái có năm đặt trước cho người ta lo, có năm xuống tận dưới biển Bình Minh để mua cá cơm, cá nục về tự muối. Riêng mắm dưa, mắm thơm thì nguyên liệu có sẵn, chỉ bỏ công và tài khéo ra là có món ngon.

Thích nhất là trời mưa dầm, se lạnh, bớt lo chuyện ngoài đồng trên rừng, cả nhà ngồi quanh bếp lửa củi để thưởng thức mùi bánh xèo nóng quyện vào mùi thơm đặc biệt của mắm cái cá cơm...