Chuẩn mực đạo đức cách mạng

Cách đây 60 năm, vào tháng 12.1958, với bút danh Trần Lực, Bác Hồ viết tác phẩm “Đạo đức cách mạng” đăng trên tạp chí Học tập (nay là tạp chí Cộng sản) để giáo dục, rèn luyện đảng viên. Trong tác phẩm, đã 23 lần Bác Hồ đề cập cụm từ “đạo đức cách mạng”.

Bác Hồ thăm kè Cố Đô tỉnh Hà Tây, năm 1958.Ảnh: caobangvt.gov.vn

Nền tảng của cách mạng

Trong tác phẩm, Bác Hồ chỉ ra mục tiêu và sự quyết liệt, cam go, nhưng rất đỗi vẻ vang của nhiệm vụ cách mạng: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.

Bác hiểu sâu sắc rằng, vì hoàn cảnh nước ta mà số đông đảng viên của Đảng vốn được sinh trưởng trong xã hội cũ, thuộc thành phần tiểu tư sản nên thường mang trong mình hoặc nhiều hoặc ít vết tích xấu xa của xã hội cũ về mặt tư tưởng, thói quen... Vết tích xấu nhất và nguy hiểm nhất là chủ nghĩa cá nhân, một thứ mà Bác cho rằng nó rất gian giảo, xảo quyệt, là một trong ba kẻ địch chống lại cách mạng (Chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc là kẻ địch rất nguy hiểm; thói quen và truyền thống lạc hậu cũng là kẻ địch to; chủ nghĩa cá nhân là đồng minh của hai kẻ địch kia). Bác viết: “Chủ nghĩa cá nhân trái ngược với đạo đức cách mạng, nếu nó còn lại trong mình, dù ít thôi, thì nó sẽ chờ dịp để phát triển, để che lấp đạo đức cách mạng, để ngăn trở ta một lòng một dạ đấu tranh cho sự nghiệp cách mạng”. Đồng thời Bác nêu rõ biện pháp để khắc phục: “Muốn gột rửa sạch những vết tích xấu xa của xã hội cũ, muốn rèn luyện đạo đức cách mạng thì chúng ta phải ra sức học tập, tu dưỡng, tự cải tạo để tiến bộ mãi. Nếu không cố gắng để tiến bộ, thì tức là thoái bộ, là lạc hậu”.

Đề cao biểu hiện cao quý của đạo đức cách mạng, Bác nhấn mạnh rằng, có đạo đức cách mạng thì gặp khó khăn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Vì lợi ích chung của Đảng, của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc và của loài người mà không ngần ngại hy sinh tất cả lợi ích riêng của cá nhân mình. “Khi cần thì sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình cũng không tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, rất cao quý của đạo đức cách mạng. Có đạo đức cách mạng thì khi gặp thuận lợi và thành công cũng giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”; lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa “ - Bác viết.

Nêu cao tinh thần đảng viên

Nói về chuẩn mực đạo đức cách mạng, Bác Hồ tóm tắt điều chủ chốt nhất là “Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng”. Theo Bác: “Những chính sách và nghị quyết của Đảng đều vì lợi ích của nhân dân. Vì vậy, đạo đức cách mạng của người đảng viên là bất kỳ khó khăn đến mức nào cũng kiên quyết làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng, làm gương mẫu cho quần chúng. Mọi đảng viên phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng; phải ngăn ngừa và kiên quyết chống lại chủ nghĩa cá nhân”.

Bác nhấn mạnh rằng, đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặt lợi ích của Đảng lên trên hết. Nếu lợi ích của Đảng và lợi ích của cá nhân mâu thuẫn với nhau, thì lợi ích cá nhân phải tuyệt đối phục tùng lợi ích của Đảng. Đạo đức cách mạng là hòa mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến quần chúng. Lợi ích của cá nhân gắn liền với lợi ích của tập thể. Nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích của tập thể, thì đạo đức cách mạng đòi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích của tập thể. Bác cũng chỉ ra rằng, lời nói và việc làm của đảng viên rất quan hệ đến sự nghiệp cách mạng, vì nó ảnh hưởng đến quần chúng; đảng viên phạm sai lầm thì sẽ đưa quần chúng đến sai lầm, cho nên khi có sai lầm thì sẵn sàng và kịp thời sửa chữa, không để nhiều sai lầm nhỏ cộng thành sai lầm to. Do đó, biết thật thà tự phê bình và thành khẩn phê bình đồng chí khác để cùng nhau tiến bộ, như thế là đúng với đạo đức cách mạng.

Kết luận tác phẩm, Bác đưa ra chân lý: “Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.

Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang ra sức thi đua thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII, Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI; đặc biệt, tập trung học tập, triển khai thực hiện việc nêu gương theo tinh thần Hội nghị Trung ương 8 (khóa XII) với phương châm cán bộ, đảng viên giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu nêu gương. Nhân kỷ niệm 60 năm Bác Hồ viết tác phẩm “Đạo đức cách mạng”, ôn lại, học tập và làm theo những điều tâm huyết, những chỉ dẫn ân cần của Bác để mỗi chúng ta khổ công rèn luyện đạo đức cách mạng, thực hiện tốt trách nhiệm nêu gương.

PHAN THANH HẬU