Gỡ vướng cho quỹ hỗ trợ khởi nghiệp

Khó giải ngân

Từ đầu, khi bắt tay xây dựng hệ sinh thái KN sáng tạo trên địa bàn tỉnh, việc xúc tiến thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo là nhiệm vụ thường xuyên được nhắc đến. Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy, việc hình thành quỹ là điều không hề đơn giản.

Ông Phạm Ngọc Sinh - Trưởng ban Điều hành hỗ trợ KN sáng tạo tỉnh cho biết, đến nay trên cả nước có 44/63 tỉnh thành triển khai xây dựng hệ sinh thái KN đổi mới sáng tạo, nhưng mới có 3 địa phương thành lập được quỹ hỗ trợ KN sáng tạo. Và ở mỗi địa phương thì lại thực hiện theo từng mô hình riêng, không giống nhau. Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh có 5 địa phương (Tam Kỳ, Duy Xuyên, Hiệp Đức, Bắc Trà My, Điện Bàn) đã huy động được mạnh thường quân đóng góp kinh phí, nhưng đến nay chưa có địa phương nào công bố thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo cấp huyện. Điều này khiến các địa phương cùng chung số phận là “cầm tiền mà không thể tiêu”.

Ông Huỳnh Ngọc Bá - Phó Chủ tịch UBND huyện Duy Xuyên cho biết, địa phương đã vận động được hơn 1 tỷ đồng để thành lập quỹ hỗ trợ KN. Nhưng khi triển khai thì gặp vướng mắc vì không biết nên giao cho ai, tổ chức nào đứng ra quản lý nguồn quỹ này. Câu lạc bộ KN sáng tạo thì không mặn mà, còn giao cho cán bộ nhà nước thì vướng về pháp lý… Bắc Trà My là huyện miền núi vào cuộc tích cực trong vấn đề xây dựng hệ sinh thái KN cấp huyện. Trong đó, huyện đã thành lập Tổ công tác hỗ trợ KN, Câu lạc bộ KN, đồng thời lần đầu tiên tổ chức thành công ngày hội KN sáng tạo. Đặc biệt, huyện đã vận động được hơn 1,5 tỷ đồng để thành lập quỹ hỗ trợ KN. Đến nay, do chưa thể thành lập quỹ nên số tiền đóng góp phải tạm thời chuyển vào tài khoản Phòng Kinh tế - hạ tầng. Cũng vì chưa có địa phương nào chính thức thành lập quỹ hỗ trợ KN nên dù cam kết ủng hộ 200 triệu đồng/địa phương nhưng Tập đoàn VN Đà Thành cũng không biết chuyển tiền cho các địa phương vào địa chỉ nào.

Theo ông Phạm Ngọc Sinh, cùng với những rào cản về thủ tục pháp lý, thì việc lựa chọn mô hình phù hợp cho quỹ hỗ trợ KN sáng tạo cũng khá khó khăn vì không có nhiều mô hình trên thực tế để áp dụng. “Các địa phương lúng túng vì không biết nên thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo theo mô hình một quỹ đầu tư hay quỹ xã hội” - ông Sinh chia sẻ.

Có hay không sự tham gia của nhà nước?

Mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân chủ trì cuộc họp với Ban Điều hành hỗ trợ KN sáng tạo tỉnh và 5 địa phương liên quan để bàn về việc thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo. Đáng lưu ý, trong khi các tỉnh thành trên cả nước mới chỉ tập trung thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo cấp tỉnh thì Quảng Nam lại song hành cả cấp tỉnh lẫn cấp huyện. Điều này đòi hỏi phải có sự định hướng chung trong việc chọn lựa mô hình phù hợp để sớm triển khai thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo đồng bộ trong toàn tỉnh. Tuy nhiên, khi đưa vấn đề này ra bàn thảo thì vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều.

Đại diện Phòng Kinh tế - hạ tầng TP.Tam Kỳ cho rằng, việc thành lập quỹ hỗ trợ KN sáng tạo chỉ nên duy trì ở cấp tỉnh nhằm tập trung huy động nguồn lực lớn, tạo bước đột phá trong hỗ trợ, thúc đẩy các dự án KN. Việc duy trì, quản lý nguồn quỹ khiêm tốn ở cấp huyện chỉ thêm phần phức tạp và khó phát huy hiệu quả. Trong khi đó, ông Đinh Văn Phúc - Giám đốc Trung tâm Khuyến công - xúc tiến thương mại và quản lý cửa khẩu (Sở Công Thương) cho rằng nên ủng hộ việc thành lập quỹ cả 2 cấp. Bởi với doanh nghiệp KN, việc hỗ trợ kinh phí dù ít, dù nhiều đều có ý nghĩa để thúc đẩy dự án phát triển, vượt qua những khó khăn bước đầu.

Về mô hình hoạt động của quỹ hỗ trợ KN sáng tạo, phần lớn ý kiến thảo luận đều nghiêng về mô hình quỹ xã hội dựa theo những quy định của Nghị định 93/2020 của Chính phủ “về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện”, thay vì theo Nghị định 38/2018 của Chính phủ “về quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo”. Điều này cũng được Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân thống nhất khi kết luận buổi làm việc. Theo đó, giao Ban Điều hành hỗ trợ KN sáng tạo tỉnh hoàn chỉnh quyết định, điều lệ quỹ hỗ trợ KN sáng tạo để lấy ý kiến các địa phương, sở, ngành liên quan, sau đó gửi Sở Nội vụ tham mưu trình UBND tỉnh sớm ban hành. Từ đó các địa phương sẽ có căn cứ để triển khai vấn đề thành lập quỹ ở cấp huyện.

Một trong những vấn đề được nhiều ý kiến quan tâm là Nhà nước tham gia quản lý quỹ hỗ trợ KN sáng tạo hay giao cho một tổ chức độc lập. Có ý kiến cho rằng hệ thống chính quyền không nên can thiệp sâu, mà thông qua một tổ chức độc lập do Nhà nước giao để điều hành, quản lý. Liên quan đến vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân cho rằng việc quản lý hoạt động quỹ hỗ trợ KN sáng tạo nên thông qua kênh hỗ trợ KN được chính quyền giao nhiệm vụ. Cán bộ nhà nước với tư cách là thành viên ban điều hành hoặc tổ công tác hỗ trợ KN nên cơ cấu vào hội đồng sáng lập và quản lý quỹ.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Tân cũng thống nhất với việc thành lập các câu lạc bộ KN sáng tạo cấp huyện theo mô hình là một tổ chức xã hội tự nguyện nhằm đảm bảo tư cách pháp nhân để thúc đẩy hơn nữa hoạt động KN, trong đó có việc tham gia quản lý quỹ hỗ trợ KN sáng tạo địa phương nếu được giao nhiệm vụ.