Hành trình đi tìm mộ liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi

Năm 1972, chiến trường Quảng Nam rất ác liệt, các đơn vị bộ đội của tỉnh chuẩn bị các điều kiện để tổ chức các đợt tấn công xuống vùng địch chiếm để mở rộng vùng giải phóng. Để đảm bảo lương thực, thực phẩm phục vụ cho đơn vị chiến đấu, ngày 16/11/1972, Tiểu đoàn 74 Tỉnh đội Quảng Nam đóng quân ở thôn 1, xã Phước Sơn, huyện Tiên Phước (nay là xã Tiên Sơn, huyện Tiên Phước) đã cử đoàn cán bộ chiến sĩ đi lấy lương thực, thực phẩm tại vùng đông Thăng Bình.

Trên đường về lúc nửa đêm, đến đoạn đường 16, thuộc thôn 2, xã Bình Định, các chiến sĩ của ta gặp phải địch phục kích bắn pháo, nổ mìn khiến 6 đồng chí của ta hy sinh và 6 đồng chí bị thương.

“Chúng tôi xuống đến nơi an toàn nhưng khi về bị địch phục kích, đặt mìn trên đường đi. Anh em ta lúc đó lại đang cõng nặng lương thực nên không thể trở tay kịp. Tổ đi đầu đã hy sinh. Lực lượng còn lại được lệnh rút về nơi an toàn” - ông Lê Thế Đồng, quê ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa, nguyên chiến sĩ Tiểu đoàn 74 là một trong những người làm nhiệm vụ đêm đó đã kể lại.

Do nằm trong vùng địch nên đêm đó, các chiến sĩ còn lại phải rút về hậu cứ. Những chiến sĩ hy sinh sau đó đã được người dân và du kích bí mật chôn cất đơn sơ. Sau ngày giải phóng, hài cốt các anh được đưa vào nghĩa trang liệt sĩ địa phương nhưng có người được khắc tên tuổi trên bia mộ, có người không rõ danh tính.

Liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi là một trong 6 người đã hy sinh trận đó. Ông hy sinh để lại vợ và ba con nhỏ ở huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Gia đình liệt sĩ lúc bấy giờ nhận được giấy báo tử nhưng thông tin chỉ vọn vẹn cho biết ông Khôi nhập ngũ năm 1967, hy sinh năm 1972 tại chiến trường Quảng Nam.

Sau ngày đất nước thống nhất, gia đình của liệt sĩ Khôi còn rất khó khăn, không có điều kiện đi tìm mộ liệt sĩ. Từ năm 2015, các con của liệt sĩ Khôi cũng đã có ý định tìm mộ cha, nhưng các thông tin còn rất mơ hồ. Đến năm 2019, cháu nội của liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi đã truy tìm trên website của Sở Lao động - Thương bình & Xã hội tỉnh Quảng Nam nhưng lại một lần nữa thông tin hai bên không đối khớp.

Trong lúc đó, ông Đoàn Văn Phúc là chiến sĩ đơn vị tiểu đoàn 74, Tỉnh đội Quảng Nam, hiện định cư tại thành phố Hồ Chí Minh cũng âm thầm tìm kiếm thân nhân của liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi.

“Tôi và anh Khôi đã có hai năm cùng chung chiến hào, cùng ăn, cùng ở, cùng chiến đấu. Vì vậy tôi biết anh Khôi cũng cùng quê Bắc Ninh với tôi, anh lại lớn hơn tôi đúng một giáp nên tôi không thể quên. Thông qua anh Lê Thế Đồng là người còn sống sau chuyến hành quân cuối cùng của anh Khôi, tôi biết chính xác nơi anh Khôi hy sinh. Cách đây 5 năm tôi đã cố gắng tìm thân nhân của anh Khôi, nhưng không tìm được.

Đến năm 2024, tôi đã nhờ một người đồng đội ở huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh thông báo trên đài phát thanh của toàn huyện đến tận các thôn để tìm thân nhân liệt sĩ Khôi, sinh năm 1939, hy sinh ở Quảng Nam.

Tháng 2/2025 thì tôi đã liên lạc được với các con và cháu của anh Khôi. Qua điện thoại, chúng tôi đã kết nối, cùng tìm kiếm chính xác mộ liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi hiện ở Nghĩa trang liệt sĩ xã Bình Định, huyện Thăng Bình” - ông Đoàn Văn Phúc đồng đội của liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi cho biết.

Hành trình đi tìm thân nhân đồng đội đã hy sinh của ông Đoàn Văn Phúc khép lại một cách mãn nguyện. Ngày 22/3/2025, gia đình liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi từ Bắc Ninh đã vào Quảng Nam cùng với các cưu chiến binh của Tiểu đoàn 74 Tỉnh đội Quảng Nam đã viếng hương tưởng nhớ liệt sĩ.

Ngày 23/3/2025, hài cốt của liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi đã được đưa về quê hương Bắc Ninh sau hơn 50 năm nằm lại đất Quảng.

“Ngày cha nhập ngũ, chúng tôi còn rất nhỏ, cha tôi lại không có anh chị em, mẹ tôi lúc đó rất vất vả. Khi có điều kiện thì chúng tôi cũng không biết tìm cha ở đâu nên cứ canh cánh mãi cho đến khi được anh Phúc là đồng đội cha tôi thông tin, chúng tôi quyết tâm theo lời anh hướng dẫn vào đây đưa hài cốt của cha về quê đoàn tụ. Chúng tôi rất biết ơn tình cảm của đồng đội cha tôi, cảm ơn sự giúp đỡ của chính quyền địa phương ở Quảng Nam” - ông Nguyễn Văn Triển, con trai của liệt sĩ Nguyễn Ngọc Khôi xúc động nói.