Theo tôi, Quảng Nam có thể trở thành hình mẫu phát triển bền vững cho miền Trung và cả nước. Quảng Nam cần một chiến lược dài hạn để phát triển đô thị xanh và bền vững.
Quy hoạch tổng thể chi tiết là yếu tố then chốt, với sự phân vùng rõ ràng: khu đô thị trung tâm, khu công nghiệp, khu du lịch và khu bảo tồn thiên nhiên - chẳng hạn, bảo vệ rừng phòng hộ phía tây và ưu tiên phát triển đô thị phía đông gần biển.
Trong thiết kế kiến trúc, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường như gạch không nung, gỗ tái chế, kính cách nhiệt, cùng với các tòa nhà có hệ thống thông gió tự nhiên, mái xanh và tường cây sẽ giúp giảm nhiệt độ và cải thiện chất lượng sống. Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế như LEED cho các công trình mới là một bước tiến quan trọng.
Về quản lý đất đai, chính sách minh bạch cần được thực thi để ngăn chặn đầu cơ, đồng thời ưu tiên đất đai cho các dự án cộng đồng như công viên, thư viện, trường học thay vì chỉ tập trung vào bất động sản thương mại. Tầm nhìn đến năm 2040 là biến Quảng Nam thành tỉnh kiểu mẫu về đô thị xanh ở miền Trung, hài hòa giữa phát triển kinh tế, bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường.
Giao thông xe buýt ở Việt Nam, đặc biệt là ở khu vực miền Trung và Quảng Nam, thực sự chưa phát triển tương xứng với nhu cầu của người dân. Tôi cho rằng, ngoài việc duy trì và cải thiện các tuyến lớn, chính quyền cần tập trung phát triển những tuyến xe buýt ngắn trong khu vực huyện, xã. Những tuyến này sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ thiết yếu như trường học, bệnh viện, chợ, đồng thời giảm áp lực giao thông và góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống tại địa phương.
Công nghệ thông minh đóng vai trò cốt lõi trong việc nâng tầm quản lý đô thị tại Quảng Nam. Sử dụng công nghệ IoT để kết nối các hệ thống giao thông, năng lượng và xử lý rác thải sẽ mang lại hiệu quả cao.
Ngoài ra, hệ thống điều khiển tự động trong các tòa nhà công cộng, như bật/tắt đèn và điều hòa dựa trên cảm biến chuyển động, không chỉ tiết kiệm năng lượng mà còn đảm bảo tiện nghi. Những giải pháp này sẽ đưa Quảng Nam tiến gần hơn đến mô hình đô thị thông minh, hiện đại.
Nâng cao ý thức cộng đồng thông qua giáo dục và đạo đức nghề nghiệp là nền tảng cho sự phát triển bền vững. Các nội dung về bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả vào chương trình học từ tiểu học đến đại học, kết hợp với các hoạt động ngoại khóa hay chiến dịch “Sống với ý thức xanh”, “Trồng cây xanh” sẽ hình thành ý thức cộng đồng từ sớm.
Đối với các chuyên gia, tổ chức hội thảo về thiết kế xanh, ứng dụng công nghệ trong quy hoạch đô thị và đạo đức nghề nghiệp sẽ nâng cao chất lượng nhân lực, đồng thời hợp tác với các trường đại học trong khu vực như ở Đà Nẵng, Huế… để xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu. Với sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, Quảng Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu phát triển bền vững cho miền Trung và cả nước.
* Tiến sĩ Lê Trương Di Hạ (SN 1987, quê Đại Lộc) hiện là giảng viên Khoa Kiến trúc, Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng.