Hiệu quả mô hình quản lý và xử lý rác thải ở Quế Sơn

Áp lực ô nhiễm môi trường

Bà Lê Thị Lập - Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường Quế Sơn cho biết, tổng diện tích tự nhiên của huyện hơn 25.746ha, trong đó đất nông nghiệp hơn 21.140ha, đất phi nông nghiệp hơn 4.171ha, đất chưa sử dụng hơn 434ha.

Tổng lượng chất thải rắn khó phân hủy và không có khả năng tái chế tại địa phương ước tính khoảng 184 tấn/năm, riêng chất thải trong nông nghiệp khó phân hủy chủ yếu thuộc nhóm nguy hại.

Cũng như các huyện khác ở vùng nông thôn, tại Quế Sơn tình trạng chất thải vứt bỏ ngoài đồng vẫn còn phổ biến. Việc thu gom dù có triển khai nhưng chưa triệt để. Vấn đề xử lý sau khi thu gom cũng khá nan giải, nhất là các chất thải từ sản xuất nông nghiệp như bao bì đựng phân hóa học, chai lọ chứa thuốc bảo vệ thực vật...

Trên cơ sở đề xuất của UBND huyện Quế Sơn, đề nghị của UBND tỉnh Quảng Nam và các ngành liên quan, ngày 10/10/2023 Bộ NN&PTNT ban hành Quyết định số 4165 phê duyệt danh mục các mô hình thí điểm thuộc Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.

Trong đó, có mô hình “Triển khai thí điểm quản lý và xử lý rác thải dựa trên nguyên lý thu hồi, tái sử dụng bằng công nghệ sinh học, ứng dụng cho xây dựng nông thôn mới tại Việt Nam” và thống nhất chọn huyện Quế Sơn làm địa bàn thực hiện thí điểm.

Hiệu quả thiết thực

Ông Nguyễn Chí Tùng - Phó Chủ tịch UBND huyện Quế Sơn cho hay, ngay sau khi tiếp nhận, lãnh đạo UBND huyện tập trung chỉ đạo các cơ quan, ban ngành, địa phương liên quan khẩn trương thực hiện các quy trình, thủ tục để sớm triển khai mô hình.

Từ năm 2024 đến nay, các đơn vị liên quan của huyện Quế Sơn đã tổ chức thực hiện thí điểm mô hình tại 11 xã, gồm: Quế Phú, Quế Xuân 1, Quế Xuân 2, Quế Mỹ, Quế Thuận, Quế Châu, Quế Hiệp, Quế Long, Quế Phong, Quế Minh, Quế An.

Bà Lê Thị Lập cho hay, mô hình thu gom, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt được triển khai tại 440 hộ dân ở 11 xã nêu trên. Kết quả 100% hộ dân tham gia mô hình đều biết cách phân loại và xử lý rác thải hữu cơ dễ phân hủy tại nguồn.

Tỷ lệ thu gom đối với rác thải tái chế tính trung bình mỗi hộ thu từ việc bán phế liệu trong thời gian triển khai phương án đã đem lại doanh thu từ 25-30 nghìn đồng/tháng.

Đối với rác không tái chế tính trung bình khoảng 2 tháng lượng rác thải ra ngoài môi trường từ 20-30kg, chủ yếu là bao ni lông, đồ sành sứ, thủy tinh.

Rác hữu cơ dễ phân hủy được các hộ dân bỏ vào thùng ủ với chế phẩm vi sinh Tamic. Đáng chú ý, quá trình phân hủy chất thải hữu cơ trong thùng ủ rác chuyên dụng đã giải quyết được bài toán về rác thải tại khu vực nông thôn.

Toàn bộ sản phẩm tái chế tạo thành không còn mùi hôi thối, mật độ vi sinh vật đảm bảo theo tiêu chuẩn Việt Nam về phân hữu cơ vi sinh vật và được sử dụng bón cho các loại cây trồng nông nghiệp rất tốt. Theo đánh giá của người dân, cây trồng sinh trưởng và phát triển mạnh, không nhiễm sâu bệnh.

Còn đối với mô hình xử lý phụ phẩm nông nghiệp làm phân bón hữu cơ vi sinh bằng chế phẩm sinh học, huyện Quế Sơn đã xây dựng được 11 mô hình thí điểm tại 11 xã. Thời gian qua, tổng sản lượng phân bón hữu cơ vi sinh tạo thành khoảng gần 300 tấn.

Bà Lê Thị Lập thông tin, đến nay 100% hộ dân tham gia mô hình thí điểm đã nắm vững công nghệ và thực hiện thành thục; 100% rác thải trong hoạt động sản xuất nông nghiệp như rơm rạ, vỏ cây, dây đậu, bả thải nấm rơm, phân chuồng... đều được xử lý tái chế thành phân bón hữu cơ vi sinh.

Ông Nguyễn Chí Tùng nhìn nhận, qua 2 năm triển khai, mô hình này mang lại hiệu quả thiết thực. Về môi trường, giảm thiểu lượng rác chôn lấp, từ đó hạn chế ô nhiễm đất, nước ngầm và không khí do nước rỉ rác và khí thải độc hại.

Hạn chế phát thải khí nhà kính, đặc biệt là methane từ quá trình phân hủy rác hữu cơ trong bãi rác; cải tạo đất canh tác thông qua việc bổ sung chất hữu cơ từ phân bón vi sinh, góp phần phục hồi hệ sinh thái đất; tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên nhờ nâng cao hiệu quả tái chế và tái sử dụng chất thải.

Về kinh tế, tiết kiệm chi phí xử lý rác nhờ việc phân loại ngay từ đầu, giảm tải cho công đoạn phân loại tại nhà máy; gia tăng nguồn thu từ việc thu gom, tái chế và tái sử dụng các loại phế liệu như nhựa, kim loại, giấy…

Tận dụng rác hữu cơ để sản xuất phân bón vi sinh giúp nông dân giảm phụ thuộc vào phân hóa học, cắt giảm chi phí sản xuất; nâng cao giá trị nông sản nhờ sử dụng phân bón hữu cơ, đáp ứng xu hướng tiêu dùng sản phẩm an toàn và thân thiện môi trường; tạo chuỗi giá trị tuần hoàn, từ rác thải sinh hoạt đến sản phẩm nông nghiệp bền vững.

Về xã hội, thúc đẩy nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường, hình thành thói quen phân loại rác tại hộ gia đình; góp phần xây dựng cộng đồng bền vững, hướng đến đô thị văn minh, thân thiện với môi trường; tạo ra sản phẩm an toàn phục vụ cho hoạt động sản xuất nông nghiệp tại địa phương…