Huyện có ba thị trấn

“Trục phố” của huyện

Sau khi chính thức sáp nhập huyện Nông Sơn vào huyện Quế Sơn từ ngày 1/1/2025, Quế Sơn mới có đến 3 thị trấn gồm: Đông Phú, Hương An và Trung Phước.

Với 3 thị trấn, Quế Sơn là địa phương giữ kỷ lục về số thị trấn trên địa bàn tỉnh khi chưa có huyện nào ở Quảng Nam có quá 1 thị trấn. Rộng ra toàn khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, cũng chỉ có huyện Phù Cát (Bình Định) là có 3 thị trấn.

Với 3 thị trấn, tiến trình phát triển đô thị của Quế Sơn sẽ có nhiều thuận lợi khi hình thành được một trục phố từ đông sang tây, thay vì phần lớn sự sầm uất sẽ tập trung vào một thị trấn như các huyện khác.

Sau sáp nhập, Đông Phú vẫn là huyện lỵ của Quế Sơn. Dù không là huyện lỵ nhưng điều thú vị khi cả Hương An và Trung Phước đều sở hữu những lợi thế đặc trưng để tạo ra nhịp sống phố thị.

Thị trấn Hương An, chỉ mới hình thành chưa được 20 năm (năm 2008) nhưng thực chất từ thời kỳ trước năm 1945, nơi đây đã có khu chợ đặt tên là Hương An gắn liền với các làng như Hương Yên, Hương Lư, Hương Lộc… Quan trọng hơn cả, việc nằm trên đường thiên lý Bắc - Nam (Quốc lộ 1) cũng như có hai dòng sông Ly Ly và Bà Rén uốn lượn xung quanh khiến khu vực này là một hình mẫu lý tưởng để “quần tụ” dân cư theo quan niệm của người xưa.

Còn với Trung Phước, dù nằm sâu trong vùng trung du bán sơn địa, tuy nhiên thị trấn này vẫn mang trong mình những hấp lực riêng biệt của phố. Giữa thung lũng bốn bề núi non bao bọc, chợ Trung Phước được hình thành từ thế kỷ 18 và giúp Trung Phước trở thành nơi giao thương buôn bán nhộn nhịp trên bến dưới thuyền.

Dù “tuổi đời” phố thị của Trung Phước mới được 2 năm (thành lập từ năm 2023) nhưng từ hàng trăm năm nay, trong giới buôn gánh bán bưng, người đến rồi đi hay ở lại đều mặc nhiên xem Trung Phước đã là một điểm giao thương, cư ngụ sôi động.

Thực tế, khi được công nhận là đô thị loại V vào năm 2017, Trung Phước (lúc đó là xã Quế Trung) đã đạt điểm số khá cao với gần 82 điểm (chỉ cần 75 điểm là đã đủ tiêu chuẩn để công nhận).

Tìm hướng nâng chất đô thị

Dù vượt trội về số lượng nhưng lâu nay chính quyền địa phương đã nhận ra vấn đề phát triển đô thị, nhất là hạ tầng khung của Quế Sơn còn yếu kém so với tương quan chung các địa phương vùng Đông trên địa bàn tỉnh.

Đơn cử như nhu cầu nước sạch của thị dân Quế Sơn cũng chưa được đáp ứng cơ bản. Nhiều tổ dân phố như: Thuận An, Tam Hòa, Mỹ Đông, Cang Tây, Lãnh Thượng 1, Lãnh Thượng 2 (thị trấn Đông Phú), Hương Lộc, Hương Yên, Hương An Đông, Đồng Tràm, Yên Lư (thị trấn Hương An)… vẫn thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu nước sạch sinh hoạt.

Theo lãnh đạo UBND huyện Quế Sơn, địa phương đang có kế hoạch mở rộng địa giới thị trấn Hương An nhằm xứng tầm là trung tâm kinh tế, văn hóa xã hội; đầu mối giao thông, giao lưu kinh tế của các xã vùng Đông của huyện.

Ông Nguyễn Minh Châu - Phó Chủ tịch UBND huyện Quế Sơn cho biết: “Huyện sẽ duy trì tiêu chí loại V và đang có kế hoạch mở rộng đô thị Hương An về phía tây (về phía xã Quế Mỹ).

Giai đoạn 2025 - 2030, huyện cũng tập trung phát triển đô thị Đông Phú đạt khoảng 80% tiêu chuẩn đô thị loại IV đồng thời tăng cường thu hút các dự án đầu tư để nâng cao quy mô kinh tế, hạ tầng khung đô thị của các thị trấn”.

Còn với thị trấn Trung Phước, huyện Quế Sơn đã có đề nghị tỉnh điều chỉnh quy hoạch chung đô thị Trung Phước cũng như điều chỉnh tổng thể đô thị Trung Phước để phù hợp với định hướng điều chỉnh tính chất đô thị, tận dụng được nguồn cơ sở vật chất, tạo động lực phát triển mới cho đô thị này sau khi sáp nhập.

Nhìn chung, do số lượng dự án đầu tư vào các thị trấn của Quế Sơn còn khiêm tốn dẫn đến tỷ lệ gia tăng dân số cơ học ở đây cũng rất ít. Trong khi đó, với việc nằm trong vùng Đông, Quế Sơn phải nỗ lực rất nhiều để theo kịp đà tăng tốc của vùng động lực phát triển Quảng Nam theo quy hoạch tỉnh. Và trong chặng đường mới, ba thị trấn của huyện, phải là những “hạt nhân” để thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương.