Khẩn cấp chống hạn cho lúa

Nhiều đồng lúa khô hạn nặng

Sáng qua 4.8, có mặt trên xứ đồng 19.5 của xã Duy Vinh (Duy Xuyên), chúng tôi thấy nhiều ruộng lúa vàng chái vì bị khô hạn kéo dài. Ông Nguyễn Sáu - Chủ tịch UBND xã Duy Vinh cho biết, vụ hè thu 2021 nông dân địa phương gieo sạ khoảng 55ha lúa trên cánh đồng này và phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nước tưới do Trạm bơm điện 19.5 của xã Duy Phước cung cấp.

“Nắng nóng kéo dài, mực nước trên sông Thu Bồn giảm mạnh, đặc biệt là mặn xâm nhập sâu vào miệng bể hút với nồng độ cao nên nửa tháng nay Trạm bơm điện 19.5 bị tê liệt nhiều ngày hoặc vận hành cầm chừng, dẫn đến 55ha lúa đang trong giai đoạn làm đòng và chuẩn bị trổ bông của xã Duy Vinh khô hạn nghiêm trọng” - ông Sáu nói.

Nhằm chống hạn mặn cho vùng hạ du, tuần trước UBND tỉnh đã có công văn yêu cầu các nhà máy thủy điện xả nước đẩy mặn khẩn cấp cho vùng hạ du nhưng đến nay vẫn không thấy nước về hoặc có nhưng rất ít.

Trưa 4.8, trao đổi với phóng viên Báo Quảng Nam, ông Trương Xuân Tý - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: “Thực hiện yêu cầu của UBND tỉnh vào ngày 29.7, nhà máy thủy điện Sông Tranh 2 đã tiến hành xả nước hồ chứa về hạ du nhưng chỉ với lưu lượng 62m3/giây nên không khống chế được mặn. Chúng tôi sẽ kiến nghị UBND tỉnh yêu cầu thủy điện Sông Tranh 2 tăng lưu lượng xả nước để đẩy mặn cho hạ du sông Thu Bồn nhằm tạo nguồn nước ngọt cho các trạm bơm hoạt động”.

Ông Lê Trung Nam - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Duy Phước cho hay, ngoài 55ha lúa của xã Duy Vinh, hè thu năm nay Trạm bơm điện 19.5 còn đảm nhận cung cấp nước tưới cho 300ha lúa trên nhiều xứ đồng thuộc xã Duy Phước. Tuy nhiên, từ ngày 20.7 đến nay, mặn liên tục tấn công vào bể hút trạm bơm điện này với nồng độ quá cao khiến các tổ máy phải ngưng hoạt động hoặc vận hành hết sức èo uột.

“Sáng 4.8, tiến hành quan trắc tại khu vực bể hút của trạm bơm, chúng tôi xác định nồng độ mặn dưới đáy là 13 phần nghìn, còn trên mặt nước là 5 phần nghìn. Theo hướng dẫn của ngành chuyên môn, không được vận hành các tổ máy bơm khi nồng độ mặn tại miệng bể hút trạm bơm vượt mức 0,8 phần nghìn.

Qua số liệu thống kê sơ bộ, trong số 300ha lúa của xã Duy Phước do Trạm bơm điện 19.5 cung cấp nước tưới, những ngày qua đã có 200ha lúa đang thời kỳ trổ bông - ngậm sữa bị khô hạn nặng. Nếu nắng nóng tiếp tục kéo dài, tình hình khô hạn và xâm nhập mặn ở địa phương sẽ rất căng thẳng” - ông Nam nói.

Trong khi vùng Đông bị mặn xâm nhập kéo dài thì tại khu vực phía Tây của huyện Duy Xuyên, nắng nóng cũng làm hồ chứa nước cạn kiệt, ảnh hưởng đến nhiều diện tích lúa. Ông Trần Huy Tường - Trưởng phòng NN&PTNT Duy Xuyên nói: “Khoảng 2 tuần nay, hồ chứa Hóc Kết nằm trên địa bàn xã Duy Thu tụt xuống mực nước chết khiến 30ha lúa bị khô hạn nghiêm trọng, nhất là những cánh đồng thuộc thôn Tĩnh Yên”.

Chi viện nguồn nước

Ông Nguyễn Sáu - Chủ tịch UBND xã Duy Vinh thông tin, trước nguy cơ 55ha lúa bị chết cháy vì khô hạn kéo dài, những ngày qua chính quyền địa phương tích cực vận động nhà nông đóng giếng khoan ngay trên các chân ruộng để hút mạch nước ngầm tưới lúa.

“Bên cạnh trưng dụng hệ thống điện thủy lợi hóa đất màu, UBND xã Duy Vinh quyết định hỗ trợ người dân đóng giếng khoan, mua máy bơm nước với mức 700 nghìn đồng/giếng. Tính đến chiều 4.8, nông dân trên địa bàn xã đã đóng được 55 giếng khoan trên xứ đồng 19.5 và đang khẩn trương bơm nước giải cứu lúa” - ông Sáu nói.

Ông Trần Huy Tường cho hay, từ kiến nghị của ngành nông nghiệp huyện, mấy ngày gần đây Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Quảng Nam đã tăng cường 4 tổ máy tại Trạm bơm điện Xuyên Đông (thị trấn Nam Phước). Trạm bơm này hiện tạm dừng cung cấp nước tưới cho các nơi khác, tập trung toàn bộ 7 tổ máy để hút nước ngọt từ sông Thu Bồn (phía trên đập bổi ngăn mặn Cầu Đen) lên tạo nguồn cho sông Đào. Từ đó, HTX Nông nghiệp Duy Phước vận hành Trạm bơm điện 3.2 và Trạm bơm điện Bảo Uyển hút nước từ sông Đào đưa lên tuyến kênh chính của Trạm bơm điện 19.5 giải cứu lúa.

Ông Lê Trung Nam nói: “Nhờ Trạm bơm điện Xuyên Đông chi viện nguồn nước khẩn cấp nên đến trưa 4.8, trong số 200ha lúa bị khô hạn nặng ở xã Duy Phước, chúng tôi đã cứu được 100ha”.

Ông Trần Huy Tường cho biết thêm, trước tình trạng 30ha lúa ở xã Duy Thu bị khô hạn nghiêm trọng do hồ chứa Hóc Kết cạn kiệt, những ngày qua ngành nông nghiệp Duy Xuyên và chính quyền địa phương nhanh chóng lắp đặt 3 máy bơm dã chiến hút nước từ sông Thu Bồn lên giải cứu. Hiện, số diện tích lúa vừa nêu đã cơ bản thoát khỏi nguy cơ chết cháy vì nắng hạn...