Kĩu kịt gánh con

Khi xưa, người ta ẵm bồng con đi bộ, gánh con bằng quang gánh, thúng gióng. Làng tôi ngày ấy chỉ có hai người sắm được xe đạp sườn đầm “made-in” Pháp.

Chiếc xe mới toanh, có đèn trước, đèn sau nhờ có đinamô sạc điện trực tiếp từ bánh xe mỗi khi chạy. Ấn tượng nhất là cái chuông xe tròn trĩnh, mỗi lần bẻ qua, bẻ lại phát ra tiếng kêu kinh coong, kinh coong vui tai.

Một người tập lái xe đạp, cả xóm chạy theo reo hò. Hồi đó người nào cưỡi được xe đạp thật oách! Mỗi lần cưỡi xe đạp về tới nhà, gia chủ lau chùi chiếc xe vô cùng cẩn thận rồi đem treo lên hai cái móc sắt vì sợ xe bẩn mau hư.

Gánh con trên đường là hình ảnh rất đỗi quen thuộc trước khi xe đạp ra đời. Cái thời phương tiện giao thông còn hiếm, người ở quê vận chuyển hàng hóa chủ yếu bằng thúng, gióng và đôi chân bền bỉ từ năm này sang năm khác.

Vậy là để tiện việc chăm sóc con trẻ, các mẹ chị còn cho trẻ vào một đầu thúng gióng, còn đầu kia là hàng hóa. Có thể là gạo thóc, bánh trái, kể cả quần áo, xoong nồi… Cứ thế, các mẹ chị kĩu kịt gánh con chạy lúp xúp trên đường làng, trên bờ đê, kể cả vùng nước lũ.

Những năm chiến tranh, trên đường người dân di tản ra khỏi những vùng sắp xảy ra chiến sự, phương tiện chính để đưa trẻ con, hàng hóa chính là quang gánh.

Người lớn gánh trẻ con chạy tháo mồ hôi, thở dốc trong khi trẻ con cứ mở to mắt ngơ ngác nhìn quanh. Những đứa trẻ còn thậm chí tỏ ra thích thú!

Có những đứa trẻ con ở miền quê xa ngái trải qua nhiều năm tháng được di chuyển bằng quang gánh. Người mẹ oằn đôi vai gánh con đi chợ, gánh con ra đồng, thậm chí gánh con chạy lụt.

Mẹ tôi kể lại, tôi đã từng được mẹ gánh chạy giặc, chạy lũ lụt nhiều lần, kể cả những lần mẹ gánh tôi về nhà dì Bảy, cậu Tám ăn đám giỗ. Những bánh tráng, cá ồ, mắm cái… mẹ mang cho các cậu, các dì trên một đầu thúng, còn bên kia là “quả cân thằng nhóc” nhỏ nhoi.

Tôi không đếm được chiều dài mẹ gánh tôi đi. Đó là chiều dài thấm đẫm mồ hôi, có khi còn là nước mắt. Mẹ gánh bao lo toan, nhọc nhằn nhưng không hề than vãn. Mẹ gánh ký ức của tôi chạy dài suốt tuổi thơ để tôi biết làm người sống cho phải đạo.

Mẹ về cõi vĩnh hằng từ lâu. Những cái mủng, cái thúng ngày xưa mẹ dùng để gánh tôi cũng ra đi với thời gian. Nhưng sâu thẳm lòng mình, tôi vẫn luôn có hình dáng mẹ hao gầy, kĩu kịt gánh con trên đường đời xa thẳm...