Làm sao ăn sạch và an toàn?

Chưa bao giờ vấn đề về an toàn thực phẩm (ATTP) lại được quan tâm như hiện tại. Các siêu thị, cửa hàng kinh doanh thực phẩm sạch nở rộ. Rau gắn mác hữu cơ vẫn nhan nhản. Nhưng tiêu chuẩn thực phẩm sạch đến với người tiêu dùng vẫn mơ hồ.

Đau đầu với hàng nhà làm

Bắt ngay tâm lý người tiêu dùng, vài “nhà vườn” tranh thủ tâm lý e dè thực phẩm siêu thị, tung ra các gói “rau sạch” nhà làm. Giá được livestream từ quá trình ngâm đậu đến khi lên mầm. Tuy vậy, sạch hay không vẫn phải qua quá trình kiểm tra với các xét nghiệm của cơ quan chức năng mới đảm bảo được.

Càng gần những ngày giáp tết, càng thấy tần suất các “thực phẩm nhà làm” nở rộ. Đây cũng là một ngách rất khó nắm bắt của người làm quản lý ATTP. Cầu nhiều thì có cung và thị trường luôn có những biến động theo nhu cầu.

Tuy nhiên, dù chính quyền cố gắng quản lý chặt chẽ thì sẽ vẫn có những người bất chấp vi phạm. Mỗi đầu tháng Chạp, các địa phương thành lập những đoàn kiểm tra về ATTP đến các cơ sở sản xuất kinh doanh. Nhưng thực tế, khó lòng quản hết chỉ trong mấy đợt thanh tra, kiểm tra.

Các chợ đầu mối vẫn nườm nượp xe hàng về lúc nửa đêm. Các chủ lò mổ gia súc gia cầm vẫn không nắm hết nguồn thịt nhập về. Nhưng theo cơ quan chức năng, đây là những đối tượng dễ kiểm soát. Khó nhất hiện tại, vẫn là kinh doanh qua mạng và kinh doanh hàng nhà làm.

Cùng với nông sản, hàng loạt “đặc sản” các vùng được rao bán dưới danh nghĩa lấy từ quê gốc. Những đặc sản này được chủ các tài khoản rao bán qua mạng xã hội. Họ cũng chưa từng trải qua cuộc kiểm tra nào liên quan đến ATTP. Các giấy tờ thủ tục kinh doanh cũng không cần thiết. Khi có sự cố thì họ khóa tài khoản, biến mất.

Ăn thực dưỡng có an toàn?

Theo bác sĩ Hùng Ngô, một chuyên gia về dinh dưỡng tại TP.Hồ Chí Minh, có lẽ ngành y cần phải mở thêm chuyên ngành bệnh lý thực dưỡng, bởi đang rộ lên xu hướng ăn theo phương pháp này. Và điều đáng quan tâm là nhiều cơ sở y tế đang tiếp nhận số lượng bệnh nhân cấp cứu vì ăn theo “thực dưỡng” sai cách.

Khái niệm thực dưỡng xuất hiện từ quan niệm của người Nhật, với chế độ ăn uống dựa trên thuyết âm dương. Nguyên tắc chính của chế độ ăn uống thực dưỡng là giảm sản phẩm từ động vật, ăn thực phẩm được trồng tại địa phương đang trong mùa và tiêu thụ bữa ăn trong chừng mực.

Với chế độ này, thực phẩm càng trải qua ít công đoạn chế biến càng tốt, ví như ngũ cốc nguyên cám, rau củ sạch nguyên vỏ, đậu hạt, đường đen, động vật (ăn cả con và cả xương)...

Phác đồ thực dưỡng gồm 10 giai đoạn hạn chế dần dần, đến giai đoạn cuối cùng thì chỉ còn ăn gạo lứt muối mè và uống nước. Tuy nhiên, theo bác sĩ Hùng Ngô, đã có nhiều bệnh nhân nhập viện với các biểu hiện tương đối đa dạng, từ rối loạn tiêu hóa, viêm trực tràng; rối loạn nước điện giải, kèm theo mất vitamin nhóm B từ vi khuẩn đường ruột khiến da mỏng và bóng hơn.

Bệnh nhân hay có các cơn chuột rút do hạ Calci và hạ Mg. Nhiều bệnh nhân đến cấp cứu vì hạ Kali máu, rối loạn nhịp tim nặng. Hậu quả loãng xương xẹp đốt sống. Kiểu hình thực dưỡng xuất hiện: da xấu, thâm, già hơn tuổi, răng xỉn màu và mất men khá sớm.

Áp dụng phương pháp ăn thực dưỡng sai cách còn gây rối loạn thăng bằng toan kiềm trong máu. Chế độ ăn uống lệch lạc sẽ khiến cơ thể tìm đủ mọi cách để tồn tại và bù trừ. Đã xuất hiện hàng loạt ca ngộ độc nước kiềm cấp tính và mạn tính gần đây.

Lắng nghe cơ thể được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo. Dù áp dụng chế độ ăn như thế nào, việc lựa chọn thực phẩm an toàn vẫn là điều đặt lên hàng đầu.

Tuy nhiên, với người dân hiện tại, đứng giữa chợ thực phẩm như đang chơi một trò quay số, giữa an toàn và không an toàn. Như thế nào là an toàn và giới hạn nào sẽ bước qua việc chọn phải thực phẩm không an toàn?

Phân biệt được ranh giới này, không chỉ đơn giản phụ thuộc vào ý thức người tiêu dùng. Tất yếu cần phải có những lực lượng kiểm soát, bắt đầu từ các loại thuốc dành chăm sóc cây trồng nông sản cho đến khâu cuối là quản lý thị trường. Và cái bắt tay thật chặt giữa những ngành hữu quan, không nên chỉ xuất hiện năm vài lần ở các đợt thanh, kiểm tra...