Lực lượng chức năng Quảng Nam giữ rừng bằng công nghệ số

Minh bạch dữ liệu tuần tra

Dừng xe bên bìa rừng, ông Alăng Thành - Tổ trưởng Tổ bảo vệ rừng cộng đồng thôn Ra Nuối (xã Jơ Ngây, Đông Giang) nhanh chóng mở ứng dụng SMART trên chiếc điện thoại thông minh để bắt đầu chuyến tuần tra.

Ông Thành chia sẻ, dữ liệu ghi nhận trên ứng dụng là bằng chứng cụ thể cho thấy tổ tuần tra thực hiện nhiệm vụ nghiêm túc. “Trước đây, báo cáo chủ yếu viết tay nên khó kiểm chứng, còn bây giờ là người thật, việc thật, không thể làm sai lệch” - ông Thành nói.

Theo ông Thành, nhờ được tập huấn bài bản từ Ban Quản lý rừng phòng hộ Đông Giang, 100% thành viên tổ bảo vệ rừng cộng đồng đã thành thạo thao tác trên SMART.

Mỗi chuyến tuần tra, ứng dụng sẽ ghi lại thông tin tuyến đường, khoảnh rừng, tiểu khu mà tổ đã đi qua. Khi phát hiện bẫy thú, dấu vết động vật, người lạ trong lâm phận hay nguy cơ xâm hại, cháy rừng…, các thành viên lập tức cập nhật lên ứng dụng để làm cơ sở báo cáo. Nhờ đó, hơn 1.075ha rừng giao khoán cho cộng đồng được bảo vệ nghiêm ngặt, không xảy ra cháy rừng hay mất rừng.

Song song với ứng dụng SMART thì phần mềm Locus Map cũng đang được các lực lượng chuyên trách và cộng đồng nhận khoán sử dụng để xây dựng dữ liệu tuần tra.

Ông Lê Văn Luân - Trạm trưởng Trạm Quản lý bảo vệ rừng số 5 (thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Trà My) cho hay, trong năm 2024, hơn 450 đợt tuần tra, truy quét của trạm đều được ghi lại trên SMART và Locus Map, tạo thành bản đồ tuần tra toàn bộ diện tích hơn 1.578ha rừng quản lý.

Chỉ cần bật ứng dụng, lực lượng tuần tra có thể xác định lộ trình, thậm chí có thể tuần tra theo tuyến đường rừng đã thực hiện từ nhiều tháng trước đó. Đến ngày 15 hằng tháng, dữ liệu SMART sẽ được xuất ra kèm báo cáo gửi về chủ rừng làm cơ sở thanh toán công tác phí.

Giám sát rừng từ xa

Ban Quản lý Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ số vào giám sát rừng và bảo tồn đa dạng sinh học. Từ năm 2012, đơn vị đã đưa SMART vào sử dụng với sự hỗ trợ của Dự án CarBi (WWF Việt Nam tài trợ). Tiếp đó, lực lượng bảo vệ rừng và cộng đồng nhận khoán được tiếp cận ứng dụng Locus Map từ năm 2018.

Ông Lê Hoàng Sơn - Giám đốc Ban Quản lý Khu bảo tồn loài sao la Quảng Nam cho biết: “Dữ liệu tuần tra cập nhật theo thời gian thực giúp chúng tôi giám sát từ xa hoạt động của từng tổ. Khu vực nào chưa có “dấu chân” tuần tra sẽ được yêu cầu tuần tra bổ sung ngay. Nhờ đó, tình trạng phá rừng không còn xảy ra trong lâm phận; số lượng bẫy thú phát hiện, tháo gỡ cũng giảm mạnh qua từng năm”.

Cùng với số hóa dữ liệu tuần tra, ngành lâm nghiệp Quảng Nam còn tích cực ứng dụng các phần mềm QGIS, MapInfo, FRMS và công nghệ viễn thám để giám sát hơn 462.320ha rừng tự nhiên từ trên cao.

Các dữ liệu này hỗ trợ xác định trạng thái rừng, theo dõi biến động, cháy rừng và phục vụ chi trả dịch vụ môi trường rừng… Đây cũng là cơ sở để tích hợp vào Hệ thống quản lý, giám sát tài nguyên rừng tỉnh Quảng Nam tại địa chỉ: https://quanlyrung.quangnam.gov.vn.

Năm 2024, từ hệ thống này, Vườn Quốc gia Sông Thanh đã phát hiện 48 điểm cảnh báo nghi ngờ có biến động rừng tại các xã La Dêê, Đắc Pring, Đắc Pre, Đắc Tôi, Tà Bhing (Nam Giang) và Phước Mỹ, Phước Công (Phước Sơn). Qua kiểm tra thực địa, xác định có 14 điểm biến động với tổng diện tích hơn 8,7ha, chủ yếu do người dân phát dọn thực bì trên nương rẫy cũ.

Ông Châu Minh Ninh - Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Bắc Trà My cho biết, đơn vị đã xác minh thông tin tại 51 điểm cảnh báo cháy rừng, đồng thời báo cáo 257 điểm có biến động giảm rừng với tổng diện tích hơn 86,1ha. Trong đó, có 77 điểm (hơn 26,6ha) được cảnh báo từ hệ thống giám sát của tỉnh và 180 điểm (hơn 59,5ha) theo khuyến cáo của Chi cục Kiểm lâm tỉnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu cho rằng, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng, các cơ quan chuyên môn của tỉnh phải đẩy mạnh việc xây dựng cơ sở dữ liệu lâm nghiệp. Trong đó, chú trọng áp dụng khoa học công nghệ, nâng cao năng lực giám sát, quản lý hiệu quả tài nguyên rừng và kịp thời cập nhật dữ liệu về hiện trạng rừng, cảnh báo mất rừng, cháy rừng trên địa bàn tỉnh.