Mắt rừng và thông điệp của rừng

Đây là cuốn sách đầu tay của tác giả Nguyễn Thành, vừa được NXB Đà Nẵng phát hành cuối năm 2024.

Rừng trong “Mắt rừng” là cánh rừng già ngàn năm thâm u, nơi có những kẻ đào vàng ngày đêm cày xới. Rừng là kho tàng, là viễn cảnh đổi đời với những cạm bẫy nguy hiểm chết người nhưng hấp dẫn đến ma mị (Lũ ống).

Hay rừng của lòng căm hận, rừng của những cây cổ thụ già bị lâm tặc đốn hạ một cách không thương tiếc (Đào thoát).

Và rừng, cũng có thể là con mắt gỗ u uất, oán hờn trên thớ gỗ của chiếc kỷ sang trọng trong cơ ngơi tay nhà giàu thời thượng (Mắt rừng).

Đó thậm chí là rừng - thiên đường đã mất - của bầy khỉ hoang ngơ ngác băng mình xuống núi phá phách, tìm kiếm miếng ăn (Xuống núi).

Không chỉ là những xanh tươi trù phú để con người nương tựa, rừng còn là sự đau đớn oằn mình trước sự phá hoại của con người. Rừng không chỉ là chiếc nôi bình yên, mà là những cơn lũ giận dữ cuốn phăng đi mọi thứ, là khí thiêng căm giận tích tụ trong lòng cây cổ thụ già, trong bộ lòng con cá niêng cụ săn lùng bên khe suối… (Lũ ống, Đào thoát, Đường về).

Trong “Mắt rừng”, “Rừng” vừa là nhân vật, dự phần trong những số phận người, vừa là nhân chứng cho những hỉ nộ ái ố, những trò đời tham sân si rất vô tình của con người; là sự trừng phạt, lời cảnh báo trước cái cách mà con người đối xử tệ bạc với mẹ thiên nhiên.

Bằng cái nhìn khá cảm thông, ít nhiều ray rứt, “Mắt rừng” của Nguyễn Thành không phải là cuốn sách phê phán. Nó chỉ kể cho chúng ta về hiện thực đời sống. Rồi nhẹ nhàng hỏi chúng ta rằng, ta đã làm gì để gây nên hiện thực hỗn độn như thế? Không ai trong chúng ta vô can!

Đôi khi, chỉ là một giấc mơ đổi đời, là một nỗ lực mưu sinh.

Đôi khi, cũng chỉ là một ham muốn cạnh tranh, phô diễn vô tình.

Đôi khi, nó là sự ích kỷ, là sự không biết hàm ơn với những hào phóng mà chúng ta đang được thiên nhiên, được đời sống trao tặng.

“Mắt rừng” còn là cuốn sách của ký ức, nhưng lại không nhằm gợi nhớ, luyến tiếc. Hiện thực của đời sống sau này sẽ là ký ức. Nó làm chúng ta giật mình khi nghĩ đến ngày sau, liệu cái ký ức mà sau này chúng ta muốn nhớ về là ký ức nào?

Đó chắc chắn không thể là ký ức của những trận lũ cuốn, của những cây cổ thụ già bị đốn hạ, hay ký ức có bầy khỉ hoang ngơ ngác vì bị tước đoạt môi trường sống quen thuộc, lại càng không thể là ký ức của những hành xử lạnh lẽo trên nền tảng kim tiền…

Nguyễn Thành là nhà báo, người con đất Quảng. Vốn sống, sự va chạm và những trải nghiệm của nghề báo đã làm nên một “Mắt rừng” vô cùng thuyết phục, từ những chi tiết đời sống bước thẳng vào trang sách.

“Mắt rừng” vừa có cái hấp dẫn của những phóng sự, vừa có cái da diết đau đáu của một người yêu tha thiết đời sống này, biết nổi giận với những yếu tố làm cho đời sống ấy trở nên lem luốc.

Đọc “Mắt rừng” trong những ngày mưa cuối năm, nó làm độc giả bồi hồi.

Cuối năm là thời điểm của chiêm nghiệm, người ta thường nghĩ đến những được mất đã qua. Được thì dễ nhìn thấy, mất cũng dễ tính toán, chỉ có cái sắp mất thì không thể nào lường hết được tổn thất.

“Mắt rừng” cũng có thể là một trong những cuốn sách cuối cùng của NXB Đà Nẵng, đơn vị xuất bản lớn và lâu đời của miền Trung, từng tồn tại vững vàng trong 40 năm qua, tính đến thời điểm này.

Đây cũng là NXB có những thành tựu, đóng góp nhất định trong việc bảo tồn, lưu giữ và phát triển văn hóa của một vùng đất nói chung, và văn hóa đọc của những người yêu sách cả nước nói riêng.

Sự dừng lại nào cũng để lại nhiều nuối tiếc. Mong rằng, những ký ức về NXB Đà Nẵng không chỉ là nuối tiếc, nó còn là niềm tự hào, là nền tảng tốt đẹp, là điểm tựa tâm hồn để người ta nương náu - bây giờ và nhiều năm sau.