Nghề làm đường mía thủ công đỏ lửa

Mùa mía năm nay, gia đình ông Trần Danh ở xã Quế An (Quế Sơn) quyết định quay lại với nghề nấu đường mía truyền thống của làng. Ông Danh đầu tư hơn 100 triệu đồng để mua sắm dụng cụ, máy móc ép mía, chảo nấu và khuôn, nhằm phục vụ nhu cầu của người dân trong vùng. Hơn một tháng qua, lò đường của ông liên tục đỏ lửa từ sáng sớm đến chiều muộn, mỗi ngày thu mua khoảng 5 tấn mía cho người dân trong và ngoài địa phương.

Ông Trần Danh chia sẻ: "Mấy năm nay, người dân phát triển diện tích trồng mía nhiều hơn trước, năng suất, sản lượng cũng cao hơn. Trong khi đó, mía ở đây chủ yếu được bán để phục vụ giải khát nhưng nhu cầu tiêu thụ lại ít. Chính vì vậy, tôi quyết định quay lại nghề nấu đường mía để phục vụ bà con".

Mỗi lò nấu đường mía thường có khoảng 6 đến 10 người, chia nhau đảm nhiệm các công đoạn khác nhau. Từ cây mía tươi, những người phụ nữ đảm trách việc ép lấy nước. Sau đó, đàn ông có sức khỏe sẽ đưa nước mía vào nồi lớn, nấu trên bếp củi.

Đứng bên lò nóng hầm hập, khói và hơi nước bao trùm cả không gian, mồ hôi chảy nhễ nhại, ông Giang Ngọc Xanh vẫn không ngừng khuấy liên tục bên nồi nước mía sôi sùng sục, mắt dõi theo màu mật để canh thời gian đường chín tới... "Lâu lắm rồi mới trở lại cái nghề nấu đường truyền thống ông bà để lại. Dù thu nhập không cao, công việc vất vả và cũng dễ bị bỏng nếu bất cẩn, nhưng lò đường đỏ lửa trở lại tôi cảm thấy vui lắm" - ông Xanh nói.

Ông Giang Ngọc Xanh, cũng như nhiều thợ nấu đường mía ở lò ông Danh, đã từng gắn bó với nghề này thời trai trẻ. Sau này, khi khoa học phát triển, đường cát trắng, đường tinh luyện dần thay thế những bát đường đen, nhiều lò nấu đường mía thủ công ở Quế Sơn đã không theo kịp thị trường và ngưng hoạt động trong nhiều năm.

Hiện nay, một số hộ dân ở Quế Sơn đã quay lại với nghề nấu đường mía, gìn giữ truyền thống của cha ông để lại theo cách hiện đại hơn, hiệu quả và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Nhiều người dân trong vùng đưa mía đến các lò để nấu đường. Du khách khắp nơi cũng tìm đến để trải nghiệm mật đường mía với đậu phụng, hay thưởng thức bánh tráng nhúng đường non ngọt ngào của tuổi thơ, nhớ một thời gian khó.

Ông Nguyễn Bá Ngọc – một du khách từ Đà Nẵng đã tìm đến tận nơi để tìm hiểu, mua mật mía và đường thô về dùng để chế biến cho gia đình. Xen lẫn tiếng máy nổ ép mía, tiếng người nói lao xao, ông Ngọc hỏi chuyện với người chủ lò trong niềm thích thú.

"Gần một đời người tôi mới có cơ hội tìm hiểu nghề nấu đường mía truyền thống từ trăm năm của người dân nơi đây" - ông Ngọc vui vẻ.

Từ những cánh đồng mía, qua đôi tay cần mẫn của người thợ, vị ngọt bùi của đất trời kết tinh thành từng viên đường mộc mạc. Nghề làm đường mía thủ công ở Quế Sơn – một nghề nhỏ trong rất nhiều nghề truyền thống ở xứ Quảng, nhưng mang trong mình vị ngọt của ký ức và tình yêu quê hương bền bỉ.