Người Cơ Tu ngăn sông bắt cá

(QNO) - Lêết viêr (ngăn, chỉnh dòng sông, suối) là một phong tục bắt cá truyền thống có từ lâu đời được đồng bào dân tộc Cơ Tu giữ gìn, duy trì đến ngày nay.

Để thuận lợi, ít tốn công sức, người Cơ Tu thường chọn những vị trí chỉnh được nguồn nước chảy về hướng khác mà không bị đổ về theo dòng chảy truyền thống.

Lêết viêr thường được thực hiện vào những ngày hè nắng nóng, lúc người Cơ Tu nhàn rỗi sau mùa phát, đốt rẫy kết thúc. Đây cũng là lúc cá A-lâân (một loài cá như cá bống nhỏ) đang mùa mang trứng chuẩn bị đẻ lứa tiếp theo.

Theo chân ông Bhling Íp (thôn Nal, xã Lăng, huyện Tây Giang), chúng tôi có dịp chứng kiến cách bắt cá truyền thống của đồng bào Cơ Tu nơi đây. Tại đầu nguồn sông A Vương, dưới ánh nắng chói chang, con cháu trong gia đình ông Bhling Íp đều có mặt đông đủ, chung sức ngăn dòng sông tìm cá dưới đá.

Muốn chặn dòng nước chảy xiết, người dân dùng thân gỗ to chặn ngang, lấy tre cắm xuống dòng và dùng lá cây rừng cùng với đất đắp kín theo thân gỗ.

Trước đây chủ yếu dùng lá cây, thân tre và đất sét để ngăn dòng sông, nhưng mất thời gian và tốn nhiều công sức. Bây giờ khi có tấm bạt, áo mưa, người dân thường dùng những thứ này để ngăn sông.

Đan Aruung (ống cây bắt cá) đặt cuối nguồn sông không để cá chạy theo dòng về hạ nguồn.

Để bắt cá, không thể thiếu một loại vỏ cây rừng (người Cơ Tu gọi là Tr’bâây), đập nhuyễn đến khi ra nước rồi bỏ xuống sông cho cá say dễ bắt.

Sau khi nguồn nước chỉnh hướng cạn dòng là lúc con cháu thỏa thích tìm bắt cá trong nhiều giờ liên tục.

Thành quả sau một buổi ngăn sông bắt cá. Cá ở đầu nguồn sông A Vương chủ yếu cá loại nhỏ được người dân nơi đây dùng vợt để bắt, ít khi dùng bằng vỏ cây Tr’bâây.

    BHƠRIU QUÂN