(QNO) - Thời gian gần đây, người tiêu dùng Trung Quốc - đất nước của 1,4 tỷ dân "phát cuồng" sầu riêng, tạo ra vận may cho nhiều nông dân ở Đông Nam Á.
Trước khi thành lập công ty cách đây 15 năm để bán loại trái cây "nặng mùi" nhất thế giới, ông Eric Chan có công việc được trả lương cao: viết mã cho vệ tinh và robot. Gia đình và bạn bè bối rối khi ông Chan quyết định thay đổi nghề nghiệp.
Sầu riêng từ lâu đã là một phần được yêu thích trong văn hóa địa phương ở Đông Nam Á - nơi có diện tích sầu riêng rất rộng lớn. Khi ông Chan bắt đầu khởi nghiệp ở quê hương Malaysia, sầu riêng rất rẻ và thường được bán ở phía sau xe tải.
Sau đó, "cơn thèm" sầu riêng của người tiêu dùng Trung Quốc trỗi dậy.
Theo dữ liệu của Liên hiệp quốc, vào năm 2023, giá trị xuất khẩu sầu riêng từ Đông Nam Á sang Trung Quốc đạt 6,7 tỷ USD, tăng gấp 12 lần so với 550 triệu USD vào năm 2017. Trung Quốc mua gần như toàn bộ sầu riêng xuất khẩu của thế giới. Nước xuất khẩu sầu riêng lớn nhất cho đến nay gồm Thái Lan, Malaysia và Việt Nam.
Ngày nay, các doanh nghiệp về sầu riêng mở rộng nhanh chóng. Một công ty sầu riêng Thái Lan đang lên kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng vào năm 2024 và một số nông dân trồng sầu riêng của khu vực trở thành triệu phú nhờ loại "trái cây vua" này.
Ông Chan là một trong số triệu phú sầu riêng của Đông Nam Á. Bảy năm trước, ông bán cổ phần kiểm soát của công ty chuyên sản xuất sầu riêng làm bánh quy, kem và cả pizza với giá tương đương 4,5 triệu USD, gấp gần 50 lần khoản đầu tư ban đầu của ông.
"Mọi người đều kiếm được nhiều tiền. Họ xây lại nhà cửa khang trang hơn, thậm chí đủ khả năng để gửi con đi học ở nước ngoài" - ông Chan nói về những người nông dân trồng sầu riêng từng nghèo khó ở Raub - thành phố nhỏ cách thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia khoảng 90 phút lái xe.
Tờ New York Times cho rằng, khi một quốc gia ngày càng giàu có với 1,4 tỷ dân thích thú với một thứ gì đó, toàn bộ khu vực châu Á sẽ được định hình lại để đáp ứng nhu cầu.
Tại Việt Nam, nông dân dành nhiều diện tích hơn cho sầu riêng. Còn ở Thái Lan, diện tích vườn sầu riêng tăng gấp đôi trong thập kỷ qua. Ở Malaysia, rừng rậm trên những ngọn đồi bên ngoài Raub nhường chỗ cho các đồn điền sầu riêng.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Malaysia Mohamad Sabu cho biết: "Tôi nghĩ sầu riêng sẽ là sự bùng nổ kinh tế mới cho Malaysia".
Tùy thuộc vào giống, một quả sầu riêng có thể được bán với giá từ 10 USD đến hàng trăm USD.
Nhu cầu sầu riêng của Trung Quốc tăng mạnh đẩy giá lên gấp 15 lần trong thập kỷ qua, sầu riêng hiện trở thành mặt hàng xa xỉ dành cho xuất khẩu.
Malaysia nỗ lực giải quyết vấn đề vận chuyển bằng cách đông lạnh trái cây trước khi vận chuyển; trong khi Thái Lan vận chuyển sầu riêng tươi trong container đông lạnh trong nhiều năm.
Ngành sầu riêng Thái Lan tập trung ở tỉnh Chanthaburi. Vào mùa thu hoạch cao điểm, vào tháng 5 và 6, sầu riêng chất đống khắp nơi. Khoảng 1.000 container vận chuyển sầu riêng rời khỏi các nhà đóng gói khắp Chanthaburi mỗi ngày.
Ông Abhisit Meechai - một chủ đại lý xe hơi tại Chanthaburi nói: "Khi bạn đến từ một tỉnh khác, bạn sẽ nhận ra rằng những người trồng sầu riêng ở đây rất giàu có".