Là địa phương trọng điểm nghề cá của tỉnh, huyện Núi Thành từng bước phát triển nghề cá bền vững, tăng năng lực đánh bắt hải sản gắn với bảo vệ nguồn lợi, nhất là chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không đúng quy định.
Đánh bắt gắn với bảo vệ
Theo thống kê của Phòng NN&PTNT huyện Núi Thành, sản lượng khai thác hải sản của ngư dân trên địa bàn đạt hơn 47 nghìn tấn, vượt kế hoạch và vượt sản lượng năm 2023. Trong đó, các nghề chủ lực gồm lưới vây, câu mực khơi và lưới chụp duy trì năng lực sản xuất tốt.
Mới đây, tàu câu mực khơi QNa-91468 của ngư dân Hoàng Triệu Vỹ (thôn Đông An, xã Tam Giang, Núi Thành) cập bờ sau chuyến biển ở ngư trường Trường Sa hơn 2 tháng với 43 bạn biển.
Ông Vỹ cho biết, sản lượng đạt 40 tấn mực khô, bán được gần 4 tỷ đồng. Ông Vỹ nói: “Nghề câu mực khơi rất gian nan nhưng bù lại ngư dân thu được hiệu quả chuyến biển khá cao. Mực khô bán được ở các thị trường xuất khẩu nên tư thương luôn chờ đợi để thu mua. Ăn tết xong chúng tôi chọn ngày lành tháng tốt cúng biển và lại bước vào năm sản xuất mới”.
Thuận lợi trong phát triển nghề cá của huyện Núi Thành là có cảng cá Tam Quang đạt loại 2 có thể truy xuất nguồn gốc hải sản sau khai thác; có khu neo đậu tàu cá An Hòa (2 xã Tam Quang và Tam Giang) và các cơ sở hạ tầng đồng bộ.
Để phát triển nghề cá bền vững, huyện Núi Thành thường xuyên thả cá ở các vùng biển Cửa Lở, An Hòa để tái tạo, phát triển nguồn lợi. Ngành thủy sản huyện khuyến khích ngư dân đánh bắt hải sản ven bờ tận dụng các nguồn lực hỗ trợ để chuyển đổi nghề, nói không với tận diệt nguồn lợi...
BND xã Tam Tiến đã thành lập tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản và đề ra phương án bảo vệ, khai thác nguồn lợi thủy sản khu vực biển rạn Bà Đậu. Tổ cộng đồng là ngư dân trên địa bàn xã đã tích cực bảo vệ hệ sinh thái rạn san hô và các loài hải sản sống trong khu vực rạn gồm rong biển, tôm hùm, rùa biển, cá cảnh, các loại ốc…
Ông Nguyễn Xuân Uy - Phó Chủ tịch UBND xã Tam Tiến cho biết, tổ cộng đồng đã phân vùng rạn Bà Đậu thành 3 khu vực gồm khu vực hạn chế khai thác, khai thác có kiểm soát và khu vực du lịch giải trí.
Tổ cộng đồng đã đặt cảnh báo, khoanh vùng toàn bộ khu vực biển được quản lý để cộng đồng biết, thực hiện. Nhờ mô hình cộng đồng quản lý nguồn lợi thủy sản mà ngư dân đã ý thức không tận diệt nguồn lợi và gắn khai thác hải sản với du lịch.
Hướng phát triển bền vững
Theo ông Lê Văn Hiệp - Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Núi Thành, qua nỗ lực, quyết tâm, đến nay địa phương cơ bản xóa được các tàu cá không đăng ký, đăng kiểm và cấp phép khai thác hải sản.
Trước khi xuất cảng hay cập cảng, chủ tàu hay thuyền trưởng đều báo trước 1 giờ đồng hồ để ngành chức năng kiểm tra các hồ sơ, thủ tục theo đúng quy định. Tất cả tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên ở huyện Núi Thành đều đã lắp đặt và vận hành thiết bị giám sát hành trình xuyên suốt chuyến biển theo quy định của Luật Thủy sản.
Theo ông Lê Văn Sinh - Chủ tịch UBND huyện Núi Thành, địa phương đặt ra mục tiêu là 100% tàu cá chiều dài từ 15m trở lên phải vào cảng cá chỉ định là cảng cá Tam Quang để bốc dỡ hải sản; 100% tàu cá bốc dỡ sản phẩm tại cảng cá phải nộp báo cáo khai thác, nhật ký khai thác theo đúng quy định.
UBND huyện chỉ đạo Phòng NN&PTNT phối hợp với các địa phương có nghề cá, ngư dân khẩn trương triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc hải sản từ khai thác điện tử (eCDT) để truy xuất nguồn gốc hải sản từ khai thác đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp, phục vụ xuất khẩu.
Ngành nông nghiệp của huyện phối hợp với các cơ quan của tỉnh thực hiện nghiêm túc công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc hải sản khai thác, không để sai sót, đặc biệt liên quan đến các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.
Huyện Núi Thành phối hợp với các cơ quan thủy sản, cảnh sát biển, kiểm ngư tăng cường thực thi pháp luật, xử phạt 100% các hành vi khai thác hải sản trái phép. Huyện tiếp tục điều tra, xác minh, xử phạt các trường hợp tàu cá vi phạm quy định kết nối giám sát hành trình.
Để phát triển nghề cá bền vững, chính quyền huyện Núi Thành tuyên truyền, vận động cộng đồng ngư dân không sử dụng hóa chất cấm, chất độc, chất nổ, xung điện, dòng điện để khai thác hải sản, đồng thời chấp hành nghiêm quy định đảm bảo an toàn thực phẩm đối với hải sản khai thác.
Theo ông Lê Văn Hiệp, trên địa bàn Núi Thành thời gian qua không có tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài; chưa phát hiện các đường dây, tổ chức, cá nhân môi giới đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Tín hiệu khả quan là nhiều ngư dân sản xuất ven bờ đã chuyển nghề sang nuôi biển với các loài hải sản giá trị như cá bớp, cá măng, cá chim vây vàng…