Quyền dân sự và chính trị của công dân

Cuối năm 2013, Việt Nam trúng cử và trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc (nhiệm kỳ 2014 - 2016). Đây là sự kiện khẳng định uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những thành tựu của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền dân sự và chính trị của nhân dân. Điều này được thể hiện rõ trong Hiến pháp 2013.

Sáng 12.11 (giờ New York), với 184 phiếu thuận trên tổng số 192 phiếu, Việt Nam đã trúng cử trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc. Ảnh Internet

Những năm qua, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng đổi mới hình thức, nội dung các kỳ họp theo hướng chất lượng, thực chất, dân chủ. Đặc biệt là, việc công khai các phiên chất vấn thành viên của Chính phủ, bỏ phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội bầu, phê chuẩn,... đã góp phần xây dựng bộ máy chính quyền trong sạch, vững mạnh, nhằm bảo đảm tốt hơn quyền dân sự và chính trị của nhân dân.

Trong lịch sử nhân loại, tư tưởng về quyền dân sự và chính trị có sự phát triển về nội hàm cùng với sự phát triển của xã hội. Theo Công ước Quốc tế năm 1966, quyền dân sự và chính trị của từng cá nhân được xác định, bao gồm: quyền sống, quyền tự do tôn giáo, tự do phát biểu, tự do hội họp, quyền bầu cử và quyền được xét xử bình đẳng, theo đúng trình tự pháp luật... Theo đó, quyền dân sự được hiểu là những quyền gắn liền với mỗi cá nhân và không thể chuyển giao cho người khác; quyền chính trị là những quyền tự do cơ bản của cá nhân. Điều đó đã được thể hiện đầy đủ trong Hiến pháp 2013. So với Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp 2013 đã bổ sung một số quyền mới, phù hợp với các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên. Trong đó, đã làm rõ hơn nội dung về quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân, trách nhiệm của nhà nước và xã hội trong việc thừa nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền dân sự và chính trị của công dân. Điều 24 Hiến pháp 2013 khẳng định: “Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật”.

Hiến pháp 2013 đã bổ sung một số điều mới, như Điều 19: “Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật”. Điều 41: “Mọi người có quyền hưởng thụ và tiếp cận các giá trị văn hóa, tham gia vào đời sống văn hóa, sử dụng các cơ sở văn hóa”. Điều 42: “Công dân có quyền xác định dân tộc của mình, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp”. Điều 43: “Mọi người có quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường”... Đồng thời Hiến pháp 2013 cũng bổ sung nhiều vấn đề mới về quyền con người, như: quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội; quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, về chỗ ở; quyền sở hữu tư nhân; quyền đầu tư sản xuất, kinh doanh…, thể hiện rõ hơn các quyền dân sự và chính trị của công dân.

Để bảo đảm quyền dân sự và chính trị của nhân dân, Đảng và Nhà nước ta đang tích cực triển khai thực hiện nhiều giải pháp. Trong đó, hoàn chỉnh hệ thống pháp luật, đẩy mạnh cải cách hành chính, tư pháp, xây dựng hệ thống chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh với đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên” là vấn đề được quan tâm đặc biệt. Đảng đang đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng với mục tiêu: mang lại ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân. Mỗi cán bộ, đảng viên, cơ quan, đơn vị, đoàn thể chính trị - xã hội tích cực tham gia tuyên truyền, phổ biến hiến pháp, pháp luật, cũng chính là góp phần bảo vệ và phát huy quyền con người, xây dựng ý thức “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” cho mỗi công dân.

KIẾN TÂN (Tổng hợp)