Tìm cách gỡ khó, Quảng Nam hướng tới hiện đại hóa quản lý đất đai

Nhiều trở ngại

Dự án xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu quản lý đất đai tỉnh Quảng Nam (gọi tắt là Dự án) được triển khai từ năm 2008, với mục tiêu lập và hoàn thiện hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu cho 233 xã, phường, thị trấn trên diện tích khoảng 220 nghìn héc ta.

Dự án hướng tới đo đạc, cấp mới và cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho 933 nghìn hồ sơ, trong đó giai đoạn 1 (2011 - 2020) đã hoàn thành tại 47 xã thuộc 5 huyện, thành phố, đạt 102% diện tích đo đạc so với kế hoạch.

Giai đoạn 2 (2022 - 2026) mở rộng ra 16 huyện, thị xã, thành phố, dự kiến đo đạc thêm 93 nghìn héc ta và cấp GCNQSDĐ cho 624 nghìn thửa đất, nhằm số hóa quản lý đất đai, hỗ trợ hiệu quả cho chính quyền và người dân.

Tuy nhiên, thực tế triển khai Dự án đang gặp khá nhiều khó khăn. Tại thị xã Điện Bàn, khó khăn lớn nhất là tỷ lệ hộ dân kê khai còn rất thấp.

Ông Nguyễn Thanh Vỹ - Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường thị xã Điện Bàn thông tin, trở ngại lớn do nhiều người không có mặt tại địa phương, nhiều chủ sở hữu đất đai là người ngoại tỉnh.

“Đến nay, phòng đã triển khai thực hiện hoàn thành dự án trên địa bàn phường Vĩnh Điện và đang hợp đồng đơn vị tư vấn thực hiện dự án tại một số xã phường còn lại. Khó khăn là nhiều hồ sơ mua bán chuyển nhượng qua nhiều chủ, chủ sử dụng ở nơi khác không thể liên hệ để kê khai đăng ký. Tỷ lệ hộ dân đi kê khai đăng ký còn thấp. Đa số người dân không có nhu cầu cấp đổi GCNQSDĐ, hộ có nhu cầu thì đất đang thế chấp tại ngân hàng nên tỷ lệ hồ sơ cấp đổi thấp” - ông Vỹ cho biết.

Những vấn đề tại Điện Bàn cũng phản ánh bức tranh chung của toàn tỉnh. Ông Nguyễn Văn Thiện - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hầu hết địa phương vẫn sử dụng bản đồ giấy từ năm 1997, không có kinh phí để đo đạc, lập dữ liệu địa chính theo yêu cầu hiện nay.

Hạn mức giao đất ở qua các thời kỳ Luật Đất đai chưa được làm rõ, gây lúng túng trong cấp đổi GCNQSDĐ. Đơn vị tư vấn lập thiết kế kỹ thuật - dự toán còn hạn chế về năng lực, khiến hồ sơ phải chỉnh sửa nhiều lần, kéo dài thời gian thẩm định. Hiện 5 địa phương gồm Quế Sơn, Hội An, Đông Giang, Bắc Trà My, Nam Trà My chưa hoàn thiện hồ sơ để nộp về sở.

Ông Thiện cho biết, việc sáp nhập phòng chuyên môn và thay đổi lãnh đạo phòng cấp huyện đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ, trong khi công chức tại các phòng nông nghiệp và môi trường thiếu chuyên môn sâu về đo đạc và bản đồ, gây chậm trễ trong phối hợp với đơn vị tư vấn.

Phải tìm cách tháo gỡ

Để tháo gỡ những rào cản cho bài toán hiện đại hóa công tác quản lý đất đai, các giải pháp đồng bộ đã được đề xuất. Sở Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tài chính sớm phân bổ 10% nguồn thu từ tiền sử dụng đất và tiền thuê đất hàng năm cho các huyện, thị xã, thành phố; đồng thời tham mưu phê duyệt quyết toán giai đoạn 1 để thanh toán nợ cho các đơn vị thi công, tránh ảnh hưởng giai đoạn 2. Sở cũng kiến nghị thêm về việc bố trí kinh phí duy trì, vận hành và bảo mật thông tin ngành.

Ông Võ Như Toàn - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho hay, ngành sẽ đẩy nhanh thẩm định thiết kế kỹ thuật - dự toán cho 16 huyện, thị xã, thành phố. Chi cục Quản lý đất đai và Văn phòng Đăng ký đất đai Quảng Nam sẽ tăng cường hướng dẫn các phòng chuyên môn cấp huyện giải quyết vướng mắc phát sinh.

Đặc biệt, sẽ đẩy nhanh nhiệm vụ thuê dịch vụ công nghệ thông tin Hệ thống thông tin quản lý đất đai của tỉnh theo kế hoạch; chuẩn bị nhân sự, trang thiết bị để làm sạch, làm giàu dữ liệu thông qua giải quyết thủ tục hành chính trên cổng dịch vụ công.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu nhấn mạnh, việc xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai không chỉ hiện đại hóa quản lý đất đai mà còn mang lại lợi ích to lớn cho người dân và doanh nghiệp trong tương lai.

Đây là nền tảng để minh bạch, giảm thiểu tranh chấp, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội. Dự án thành công sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ hành chính, doanh nghiệp có thể khai thác dữ liệu đất đai chính xác, nhanh chóng.

“Các sở, ban, ngành và địa phương phải nỗ lực phối hợp chặt chẽ, khắc phục mọi khó khăn, đảm bảo hoàn thành dự án đúng tiến độ để mang lại hiệu quả thiết thực cho cộng đồng. Tiến độ hiện nay là rất chậm, trong khi đây là nhiệm vụ rất quan trọng, phải tập trung thực hiện để đạt tiến độ nhanh nhất có thể.

Về kinh phí, Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương phối hợp với Sở Tài chính để giải quyết cho các địa phương. Từ nay trở đi, phải lập biểu mẫu thống kê định kỳ, chỉ rõ những đơn vị triển khai chậm để có hướng chỉ đạo” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu nói.