Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Quảng Nam:Đầu tư nhiều nguồn lực giảm nghèo

Cùng dự có Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Cao Thị Xuân, cùng đoàn công tác của Quốc hội; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn - Trưởng ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh; Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Dương Văn Phước; cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban ngành của tỉnh làm việc với đoàn.

Nhiều chuyển biến tích cực

Báo cáo tại buổi làm việc, ông A Vô Tô Phương - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo cho biết, giai đoạn 2022 - 2025, tổng nguồn vốn đã phân bổ cho chương trình trên địa bàn tỉnh đạt hơn 2.962 tỷ đồng trong tổng kế hoạch vốn 3.033 tỷ đồng. Trong đó, gần 2.480 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, khoảng 372 tỷ đồng từ ngân sách địa phương và hơn 111 tỷ đồng từ vốn vay.

Quảng Nam đã triển khai 10 dự án và 14 tiểu dự án, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực phát triển sản xuất, nâng cấp cơ sở hạ tầng, định canh định cư, y tế, giáo dục, bảo tồn văn hóa và hỗ trợ sinh kế. Đến hết năm 2024, tổng giải ngân đạt hơn 1.638 tỷ đồng, tương đương 57,5% kế hoạch; trong đó vốn đầu tư đạt 67% và vốn sự nghiệp đạt 48%. Ước đến hết năm 2025, tổng giải ngân đạt khoảng 93% kế hoạch.

Toàn tỉnh Quảng Nam hiện có hơn 330.000 người sinh sống tại khu vực dân tộc thiểu số và miền núi, chiếm hơn 9% dân số toàn tỉnh, tập trung chủ yếu ở các huyện Đông Giang, Tây Giang, Nam Giang, Phước Sơn, Bắc Trà My và Nam Trà My. Đây là vùng có địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, điều kiện phát triển kinh tế còn nhiều hạn chế.

Theo ông Phương, sau thời gian triển khai, chương trình đã mang lại nhiều chuyển biến rõ nét cho đồng bào miền núi. Cụ thể, thu nhập bình quân đầu người dân tộc thiểu số tăng từ 20 triệu đồng (năm 2020) lên 24,3 triệu đồng (năm 2024) và dự kiến đạt 27,84 triệu đồng (năm 2025). Hằng năm, tỷ lệ hộ nghèo bình quân vùng dân tộc thiểu số giảm 9 - 10%, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 52%, hộ dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 99%.

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng thiết yếu được quan tâm đầu tư, đến nay 100% xã có đường bê tông kết nối trung tâm huyện; 98,8% thôn có đường đến trung tâm xã; 99,5% hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia; 100% trường học và trạm y tế xã được xây dựng kiên cố....

Tuy nhiên, quá trình triển khai chương trình tại Quảng Nam vẫn còn một số tồn tại, như một số nội dung bị trùng lắp với các chính sách giảm nghèo bền vững, đối tượng thụ hưởng ở một số tiểu dự án không còn phù hợp. Việc phân định vùng thụ hưởng hiện nay chỉ dựa vào tỷ lệ dân tộc thiểu số từ 15% trở lên mà chưa tính đến đặc thù địa hình, thời tiết cũng gây ra bất cập trong xác định chính sách hỗ trợ phù hợp.

“

Thời gian qua, nguồn lực rất lớn từ chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giúp Quảng Nam đầu tư kết cấu hạ tầng, tạo không gian sinh kế, từng bước nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, do nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan, quá trình triển khai đến nay vẫn chưa đạt yêu cầu, nhất là giải ngân vốn. Thời gian tới, Trung ương nên dự lường thông báo phân bổ vốn cho các địa phương, không nhất thiết giao chi tiết từng dự án và tiểu dự án để địa phương chủ động trong thực hiện các hạng mục chương trình cụ thể, phù hợp với nhu cầu thực tiễn...

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn

Nhiều nguồn lực đầu tư cho miền núi

Theo Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Cao Thị Xuân, qua giám sát thực tế cũng như báo cáo của Quảng Nam, cho thấy địa phương triển khai khá nghiêm túc chính sách các chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là dành nhiều nguồn lực cho chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thời gian qua.

Tuy nhiên, mặc dù nguồn lực rất lớn nhưng thu nhập hiện nay tại nhiều vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh còn thấp; một số vùng chưa đạt kế hoạch thực hiện chương trình, nhất là trong công tác giảm nghèo. Ngoài ra, tỷ lệ giải ngân chưa được như kỳ vọng.

"Thời gian tới, Quảng Nam cần chấn chỉnh một số vướng mắc thực tiễn trong quá trình thực hiện chương trình, nhằm đảm bảo tính hiệu quả cao. Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân để người dân thật sự là chủ thể thực hiện chương trình" - bà Xuân nói.

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho rằng, Quảng Nam là địa phương có nhiều nội dung thực hiện chương trình, quá trình phân bổ, Trung ương cũng sẽ nghiên cứu, xem xét phù hợp. Tuy nhiên, khi xây dựng các chương trình trước đây, một số nội dung bị trùng lắp, cần tiếp tục tháo gỡ, nghiên cứu khi đưa vào thực hiện chính sách giai đoạn tiếp theo.

"Quảng Nam với điều kiện đặc thù, thời gian qua, đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện các nội dung phát triển miền núi, góp phần nâng cao chất lượng đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, vùng miền núi Quảng Nam còn nhiều khó khăn, từ điều kiện tự nhiên đến các yếu tố xã hội khác. Do vậy, thời gian tới cần tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết giữa các dân tộc, chính quyền địa phương chỉ đạo quyết liệt hơn nữa để thực hiện hiệu quả các dự án chương trình đã đề ra" - ông Thành nhấn mạnh.

Tỉnh Quảng Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 thu nhập bình quân người dân tộc thiểu số bằng một nửa mức bình quân chung cả nước; mỗi năm giảm hơn 3% hộ nghèo; 60% trường lớp đạt chuẩn quốc gia; 99% hộ dân tham gia bảo hiểm y tế và 100% xã khó khăn có hệ thống truyền thanh và điểm cung cấp thông tin công cộng phục vụ người dân.