Chuyện về hai nữ anh hùng xứ Quảng

Gan dạ bám đất, giữ làng

Đất xã Bình Dương (Thăng Bình) lưu truyền những câu chuyện về nữ anh hùng Trần Thị Cúc. Với sự kiên cường, gan dạ, tham gia nhiều trận đánh, lập nhiều chiến công, bà được Đảng giao nhiều nhiệm vụ trọng trách.

Bà Cúc sinh năm 1949, tham gia cách mạng năm 1964. Năm 1969, bà chính thức đứng vào hàng ngũ của Đảng. Từ năm 1965 - 1966, bà đảm nhận công tác dân vận tại xã Bình Dương và năm 1969 giữ chức vụ Xã đội trưởng.

Tên tuổi bà gắn liền với nhiều trận đánh lớn nhỏ, quyết tâm bám giữ từng tấc đất quê hương. Nổi bật là trận đánh ngày 24/6/1967 tại thôn 1 (Bình Dương). Quân Mỹ sử dụng 1 đại đội Mỹ, Sư 21 của ngụy, 21 xe M113 tấn công Bình Dương. Trận này, bà Cúc xung phong nhận nhiệm vụ chỉ huy đội du kích tham gia trận đánh đầu tiên khi địch vừa đặt chân đến địa bàn.

Xác định lực lượng của ta hạn chế về số lượng, bà Cúc chỉ đạo chia tổ thành 3 mũi tấn công (1 mũi đánh chính diện, 2 mũi đánh bọc sườn). Bị đánh bất ngờ, địch rối loạn, quân ta đã tiêu diệt được 15 tên (6 tên Mỹ).

Bà triển khai lối đánh chớp nhoáng, mưu trí nhử địch tiến sâu vào làng, sử dụng lực lượng đánh bất ngờ, tiêu diệt thêm 12 tên Mỹ, ngụy, bắn hỏng nặng 1 xe M113.

Bọn địch lại dùng xe M113 tấn công, dùng pháo bắn yểm trợ từ căn cứ Chu Lai và Tam Kỳ, tới đâu bắn giết dân đến đó. Đêm đó, ban chỉ huy quyết định tăng cường thêm 1 tiểu đội yểm trợ.

Vào 3 giờ sáng 25/6/1967, bà Cúc ra lệnh cho pháo nổ, khu vực địch chiếm đóng sáng rực và hàng loạt tiếng nổ vang, địch chưa kịp định thần và xác định vị trí tấn công của ta thì tiểu đội tăng cường đã tấn công chớp nhoáng, tiêu diệt nhiều tên địch, phá hủy 2 xe M113. Kết thúc trận đánh, quân ta đã tiêu diệt được hơn 50 tên địch, phá hỏng 5 xe tăng bọc thép, đốt cháy 2 xe, địch phải rút quân.

Câu chuyện về nữ anh hùng Văn Thị Kim Xoa (SN 1950, huyện Duy Xuyên) với 15 lần được phong dũng sĩ là niềm tự hào của người dân xứ Quảng.

Đầu năm 1964, khi mới 14 tuổi, bà Xoa đã là du kích mật của xã Xuyên Mỹ (nay là thị trấn Nam Phước). Hằng ngày, bà Xoa vừa đi học vừa lân la đến những nơi địch tụ họp để theo dõi hoạt động của chúng.

Vốn thông minh, bà nhanh chóng kết thân với con cháu của hội đồng xã và binh lính ngụy. Nhờ vậy, bà dễ dàng vào ra đồn bốt địch để nắm tình hình, rải truyền đơn, vẽ lại sơ đồ hệ thống các điểm canh gác và đánh cắp tài liệu, vũ khí của địch.

Chỉ trong 1 năm, bà đã hơn 30 lần rải truyền đơn, treo biểu ngữ trót lọt, đánh cắp hàng chục quả lựu đạn, 1 khẩu súng ngắn và nhiều tài liệu.

Ngày 5/2/1965, trên đường đi rải truyền đơn, bà Xoa bị địch bắt. Suốt 3 ngày bị giam giữ, bỏ đói, đánh đập, bà không một lời khai báo. Lợi dụng sơ hở của địch, bà trốn thoát ra vùng giải phóng và hoạt động công khai.

Giữa năm 1965, bà được tổ chức chọn vào tổ “Vành đai diệt Mỹ”, với địa bàn hoạt động ra tận huyện Hòa Vang (Đà Nẵng). Đầu năm 1966, bà được bổ nhiệm làm Xã đội phó, sau được cử làm chính trị viên Xã đội Xuyên Mỹ.

Bà chỉ huy du kích địa phương đánh nhiều trận táo bạo khiến địch luôn ở thế bất an. Trong đó, nổi tiếng phải kể đến trận đánh gốc đa Chợ Đình (thị trấn Nam Phước).

Trận đánh này, quân ta đã tiêu diệt toàn bộ 2 trung đội lính Bảo An và hơn 10 tên lính dân vệ, đồng thời tịch thu 40 súng và rút lui an toàn, không bị tổn thất về lực lượng. Sau trận đánh này, bà được nêu gương “Nữ du kích dũng cảm - mưu trí”.

Tháng 10/1968, bà Xoa lại được cấp trên bổ nhiệm Đội trưởng Đội trinh sát vũ trang huyện. Trong 6 năm (1964 -1970), bà đã tham gia chiến đấu và trực tiếp chỉ huy gần 80 trận đánh. Với nhiều chiến công xuất sắc, bà đã 15 lần được phong các danh hiệu dũng sĩ...

Sáng mãi phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ

Họ - những nữ anh hùng trong kháng chiến, và ở thời bình, trong vai trò là cán bộ, rồi khi nghỉ hưu, vẫn tích cực phát triển kinh tế, tham gia vào công tác xã hội, là lực lượng nòng cốt trong các phong trào kinh tế - xã hội ở địa phương.

Với cựu chiến binh Văn Thị Kim Xoa, sau ngày đất nước thống nhất, bà về làm công tác thi đua ở Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng, sau đó đi học đại học ở Hà Nội.

Năm 1981, bà về Duy Xuyên, giữ chức vụ Phó ban Thanh tra huyện, đến năm 1989 nghỉ hưu. Ghi nhận những chiến công xuất sắc của nữ dũng sĩ, năm 2014, bà Xoa được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Trở về đời thường, bà nhiều lần cưu mang trẻ em nghèo, đóng góp cho công cuộc xây dựng nông thôn mới, xây dựng khu phố văn minh tại địa phương.

Còn bà Trần Thị Cúc, sau giải phóng bà công tác tại Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Thăng Bình đến năm 1980 thì nghỉ hưu. Vào dịp kỷ niệm 50 năm giải phóng tỉnh Quảng Nam, bà Cúc cùng nhiều nữ cựu binh anh hùng xứ Quảng đã có cuộc hội ngộ đầy xúc động.

Bà chia sẻ: “Dịp trọng đại của quê hương, đất nước, chúng tôi như được sống lại với một thời khói lửa oanh liệt. Nơi chúng tôi đi qua, mỗi tên đất, tên làng cũng gắn liền với những mất mát, đau thương. Thế hệ nữ cựu binh chúng tôi hôm nay, dù ở đâu, làm việc gì cũng không bao giờ quên quá khứ vinh quang, hào hùng ấy. Mỗi chúng tôi nguyện phấn đấu là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo”.

Theo ông Nguyễn Tấn Thành - Chủ tịch Hội Cựu chiến bình tỉnh, chiến tranh đã lùi xa, nhiều thế hệ nữ cựu chiến binh trên địa bàn tỉnh dù tuổi đã cao, nhiều người còn mang trên mình vết thương nhưng vẫn nỗ lực góp sức xây dựng quê hương.

Ở họ, luôn giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống Bộ đội Cụ Hồ. Hội Cựu chiến binh tỉnh ghi nhận và biểu dương những thành tích của các nữ cựu chiến binh, đồng thời mong muốn họ tiếp tục phát huy, cống hiến trong chặng đường tới.