Công tác thu, phát triển người tham gia BHXH trong thời gian qua trên toàn tỉnh khá hiệu quả. Song việc các đơn vị, doanh nghiệp để nợ BHXH kéo dài đã làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động.
Nợ hơn 284 tỷ đồng
Thời gian qua, tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của một số cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn còn chậm, trốn đóng, nợ đọng kéo dài làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người lao động.
Đối với các đơn vị giải thể, phá sản, mất tích, ngừng hoạt động mà còn nợ BHXH, khiến quyền lợi của người lao động không giải quyết được, BHXH Việt Nam vừa có Công văn số 386 gửi Bộ LĐ-TB&XH đề xuất phương án giải quyết chế độ BHXH đối với người lao động tại các đơn vị sử dụng lao động chưa đóng đủ tiền BHXH.
Theo BHXH Việt Nam, với mỗi chế độ sẽ được giải quyết theo từng hướng cụ thể, như chế độ hưu trí, cho phép giải quyết hưởng lương hưu hằng tháng đối với người đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu và có thời gian thực đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên (không bao gồm thời gian chưa đóng tiền BHXH).
Các chế độ BHXH một lần, chế độ tử tuất, ốm đau, thai sản căn cứ trên cơ sở thời gian thực đóng BHXH đã được xác nhận. Tùy từng chế độ, ngành BHXH đề xuất được giải quyết quyền lợi cho người lao động theo các quy định hiện hành, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động không bị “treo” theo nợ BHXH.
Tính đến hết tháng 1/2023, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp trên toàn tỉnh hơn 284 tỷ đồng. Trong đó, nợ BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp của khối doanh nghiệp hơn 228 tỷ đồng.
Trong tổng số tiền nợ có 886 đơn vị nợ kéo dài từ 3 tháng trở lên với số tiền hơn 117 tỷ đồng. Trong đó, có những đơn vị nợ khó thu (đơn vị giải thể, phá sản, mất tích, ngừng hoạt động…) với tổng số tiền hơn 38 tỷ đồng.
Theo cơ quan BHXH Quảng Nam, trong năm 2022 có 6 doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, BHTN kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, bao gồm: Công ty TNHH May Minh Hoàng 2 (KCN Điện Nam - Điện Ngọc, Điện Bàn), Công ty TNHH May mặc OneWoo (CCN Hà Lam - Chợ Được, Thăng Bình), Công ty Dacotex Hai Âu Xanh, Công ty CP Gạch men Anh Em, Công ty TNHH MTV Nội thất Hoa Sen Chu Lai, Công ty CP Nội thất Joy Việt (KCN Bắc Chu Lai, Núi Thành).
Ông Văn Phú Quân - Phó Giám đốc BHXH Quảng Nam thông tin, để bảo đảm quyền lợi đối với người lao động, Phòng An ninh kinh tế (Công an tỉnh) đã phối hợp với BHXH Quảng Nam làm việc với các doanh nghiệp liên quan để đưa ra giải pháp, cam kết lộ trình thanh toán BHXH đảm bảo đúng quy định pháp luật. Kết quả, từ đầu năm 2022 đến nay, các doanh nghiệp đã thanh toán nợ BHXH, BHYT, BHTN theo lộ trình cam kết với tổng số tiền 15,2 tỷ đồng.
Cụ thể: Công ty TNHH May Minh Hoàng 2 (nợ gốc 12,2 tỷ đồng, đã trả 3,7 tỷ đồng, còn nợ 8,5 tỷ đồng); Công ty TNHH May mặc OneWoo (nợ gốc 2 đợt/7 tháng với tổng số tiền 9,8 tỷ đồng, đã trả 7 tỷ đồng, còn nợ 2,8 tỷ đồng); Công ty TNHH Dacotex Hải Âu Xanh (nợ gốc hơn 3,3 tỷ đồng, đã trả 1,1 tỷ đồng, còn nợ hơn 2,2 tỷ đồng); Công ty CP Gạch men Anh Em (nợ gốc 3,1 tỷ đồng, đã trả 900 triệu đồng, còn nợ 2,2 tỷ đồng); Công ty TNHH MTV Nội thất Hoa Sen Chu Lai và Công ty CP Nội thất Joy Việt (nợ gốc 2,5 tỷ đồng, đã trả xong 2,5 tỷ đồng).
Bước đầu việc trả nợ của các doanh nghiệp đã giải quyết kịp thời chế độ BHYT, BHXH, BHTN cho người lao động, đảm bảo an ninh công nhân, ngăn chặn kịp thời các vụ việc đình công, lãn công.
Giải pháp có tính răn đe
Theo ông Văn Phú Quân, nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng bảo hiểm, BHXH Quảng Nam đã chỉ đạo BHXH các huyện, thị xã, thành phố áp dụng triệt để các giải pháp thu hồi nợ. Trong đó, chú trọng tổ chức các đoàn thanh tra chuyên ngành tập trung thanh tra phương thức đóng.
Sau thanh tra, ngoài yêu cầu các đơn vị sử dụng lao động thực hiện kịp thời nghĩa vụ phải đóng BHXH, BHYT, BHTN mới phát sinh còn thu hồi số tiền hưởng chế độ BHXH ngắn hạn sai quy định với 162 lượt người hưởng (số tiền 90,4 triệu đồng).
Các đoàn thanh tra đã lập 5 biên bản xử phạt vi phạm hành chính và ban hành 3 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chậm đóng BHXH, BHTN đối với 3 đơn vị, tổng số tiền xử phạt phải thu là 92,1 triệu đồng; tham mưu UBND tỉnh ban hành 2 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 2 đơn vị, số tiền xử phạt 234,9 triệu đồng.
Ông Quân cho biết, qua thanh tra đã góp phần thu hồi được nợ đọng, truy đóng đối với lao động chưa đóng và bị đóng thiếu thời gian, hoàn trả đối với trường hợp đóng sai.
Từ đó, góp phần làm thay đổi rõ rệt nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của chủ sử dụng lao động, quyền lợi người lao động được đảm bảo, chế độ được giải quyết kịp thời - đúng - đủ.
Qua thanh tra chuyên ngành đóng và xử lý vi phạm đã góp phần tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức của các tổ chức, cá nhân về vai trò, trách nhiệm, mục đích, ý nghĩa của việc tham gia BHXH, BHYT. Từ đó củng cố niềm tin vững chắc trong toàn xã hội về các chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước nói chung và chính sách BHXH, BHYT nói riêng.