Khám phá " Mặt hồ tĩnh lặng" của Lê Văn Sơn

“Mặt hồ tĩnh lặng” là triển lãm cá nhân của họa sĩ Lê Văn Sơn (Van Son Le), diễn ra từ ngày 7/7 - 25/8/2024 tại Trung tâm Văn hóa Châu Âu Remagen, Gallery Rosemariebassi (CHLB Đức). Triển lãm trưng bày 27 tác phẩm được thực hiện từ năm 2022 đến nay.

Từ những hố bom

Nếu triển lãm “Gió và Nước” (năm 2021) đề cập mối quan hệ chặt chẽ giữa thế giới tự nhiên, triết học phương Đông hay những vấn đề liên quan đến môi trường, thì với “Mặt hồ tĩnh lặng”, người xem lại phát hiện thêm một Lê Văn Sơn mê khảo cứu chuyện quá khứ.

Sơn nói, mặc dù chiến tranh đã đi qua gần 50 năm nhưng dấu vết vẫn còn đó trên quê hương Việt Nam. Hố bom là một trong những minh chứng lịch sử điển hình còn sót lại.

Theo thời gian, chúng đã biến thành những hồ nhỏ, mảnh vườn, hay ao nuôi trồng thủy sản, tạo ra sản phẩm cho cuộc sống tươi đẹp. Từ ý niệm đó, qua lăng kính xã hội học, anh đã phát triển thành ý tưởng cho triển lãm này và xây dựng tác phẩm dưới ba dạng cấu trúc bố cục khác nhau.

Chọn bề mặt của hồ nước, trong thời khắc của buổi chiều yên bình tràn đầy cảm xúc, Lê Văn Sơn đã làm nên những tác phẩm hội họa từ cảm hứng này. Hình ảnh cụ thể của ao hồ hay hố bom không còn trực tiếp xuất hiện. Thay vào đó, người xem chỉ thấy những mô-tip của nước nằm ngang chạy trên bề mặt tranh, cùng với các cách sắp xếp các khoảng không gian mơ hồ có trật tự.

Tiếp theo, anh đã cách điệu và trừu tượng hóa không gian, phóng to nó lên với pixel ảnh cực đại, tạo ấn tượng về thị giác và cảm giác như đang lay động, trôi nổi trên bề mặt tranh. Thông qua kỹ thuật vẽ mỏng nhiều lớp chồng lên nhau của chất liệu acrylic, hòa lẫn với kỹ thuật vẽ airbrush, đồng hiện với lớp sơn dầu ở trên cùng. Kết hợp với không gian hình học, trường phái trừu tượng biểu hiện, từ đó anh tạo ra cấu trúc bố cục của tranh.

Lê Văn Sơn sinh năm 1984 tại TP.Tam Kỳ, tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Huế, chuyên ngành Sơn mài truyền thống. Năm 2021 anh tốt nghiệp thạc sĩ về Nghệ thuật thị giác tại Đại học Alanus Hochschule für Kunst und Geseschaft CHLB Đức. Anh đã tham dự nhiều triển lãm tiêu biểu ở nước ngoài, nằm trong Top 10 nghệ sĩ triển lãm chung kết tài năng trẻ Việt Nam 2008 do Quỹ phát triển văn hóa Đan Mạch bảo trợ; tham gia Triển lãm nghệ thuật quốc tế châu Á Thái Bình Dương lần thứ 27 tại Bangkok (Thái Lan) và Triển lãm giải thưởng nghệ thuật Dogma tại Bảo tàng Nghệ thuật Việt Nam 2012...

Nghệ thuật thị giác

Cấu trúc này được phát triển tiếp theo từ series tranh “Gió và Nước” đã triển lãm của Sơn. Chúng được tạo ra từ những mối liên hệ đối lập giữa các hiện tượng tự nhiên và triết học như: nắng mưa, sáng tối, ngày đêm, âm dương, đàn ông và đàn bà...

Tổng thể tác phẩm được chia thành hai phần tách rời nhau. Chúng được liên kết với nhau bằng những sợi dây một cách logic và khéo léo.

Từ các dạng bố cục cơ bản trong hội họa, anh đã sử dụng phương pháp biến dị về hình, lặp lại về mô-típ, cắt thủng bề mặt tranh (collage) và loại bỏ phần không gian thừa không cần thiết. Toàn bộ cấu trúc tác phẩm tương tác trực tiếp với không gian môi trường tự nhiên bên ngoài.

Lê Văn Sơn cũng hướng đến một cấu trúc mới trong hội họa hiện đại và được thể hiện bằng chất liệu truyền thống sơn ta. Toàn bộ cấu trúc được xây dựng trên nền tảng ngôn ngữ đồ họa tạo hình và phát triển theo chiều hướng của hội họa trừu tượng hình học.

Những tác phẩm khiến người xem khó phân định rõ được, đâu là cột mốc biên giới của hội họa và điêu khắc. Những tác phẩm góp phần mở rộng đường biên từ tranh đến nghệ thuật sắp đặt, tạo ra mối liên kết hàn gắn trong chuỗi đứt gãy giữa các hình thức nghệ thuật thị giác tại Việt Nam.

Năm 2022, series tác phẩm của Lê Văn Sơn được tuyển chọn vào Top Final của giải thưởng Landtag Kunstpreis Nordrhein-Westfalen, triển lãm tại Nhà Quốc hội tiểu bang NRW (CHLB Đức) do Hội đồng Curator 9 người bầu chọn. Tác phẩm của anh hiện có trong vài bộ sưu tập tư nhân của Việt Nam và Đức. Xưởng vẽ hiện tại của anh nằm trong khu Atelierhaus tại Cologne.