Ký ức ngày giải phóng

“Tôi đã sống đầy niềm tin. Sống và chiến đấu. Đồng đội tôi khi đó, sau quá nhiều khó khăn, nhiều lúc cận kề sống chết, có lần hỏi tôi rằng: Anh Bảy ơi, biết chừng nào mình có thể đi công khai, hiên ngang trên đường phố Tam Kỳ? Tôi nói, ngày đó sắp đến rồi” - ông Thành mở đầu câu chuyện.

Chuẩn bị cho ngày lịch sử

Ngày 15/3/1975, Thường vụ Thị ủy Tam Kỳ họp triển khai chỉ thị của Tỉnh ủy, xây dựng phương án phối hợp tiến công và nổi dậy, quyết tâm giải phóng thị xã.

Ông Trần Chí Thành khi đó là Bí thư Thị ủy, giữ trọng trách lãnh đạo trực tiếp cùng các đồng chí khác như Trường Sơn, Trần Ngọc Khuê (Phó Bí thư Thị ủy) lên kế hoạch hành động chi tiết, phối hợp giữa lực lượng chủ lực và lực lượng địa phương để hình thành sức mạnh tổng hợp, sẵn sàng cho trận đánh lớn.

“Tôi làm việc cùng đồng chí Phạm Xưởng - Trung đoàn Trưởng Trung đoàn I. Trên cơ sở phương án tác chiến của Trung đoàn, Thị xã xây dựng phương án tổ chức phối hợp với lực lượng chủ lực đưa quần chúng nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.

Anh Xưởng đề nghị thị xã cung cấp bản đồ phòng thủ của địch, các hướng phòng thủ chủ yếu và những điểm có quân số lớn, đề nghị báo cáo biến động hàng ngày giúp Trung đoàn chỉ đạo.

Riêng các đội vũ trang tuyên truyền thị xã đã bám trụ bên trong, được giao triển khai nhiều nhiệm vụ, trong đó có chuẩn bị cờ, băng rôn, hình thành đội du kích ở các phường và khu phố, tổ chức giao liên báo cáo tình hình và nhận nhiệm vụ” - ông Thành kể.

Ngày 21/3/1975, công tác chuẩn bị bước vào giai đoạn cuối cùng. Ông Thành cùng các đồng chí lãnh đạo rà soát kỹ lưỡng kế hoạch, đảm bảo tất cả lực lượng sẵn sàng tác chiến, khí thế quyết thắng lan tỏa khắp các đơn vị.

Ngày 22/3/1975, trong cuộc họp khẩn cấp của Thường vụ Thị ủy, ông Thành đề xuất phương án tác chiến đặc biệt: “nở hoa trong lòng địch”. Đây là phương án táo bạo, mạo hiểm với việc bố trí lực lượng lót phía sau lưng tỉnh đường Quảng Tín.

Tam Kỳ có kinh nghiệm từ chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968, nên được giao nhiệm vụ chọn những cán bộ đội vũ trang tuyên truyền có kinh nghiệm, thông qua cơ sở để nắm tình hình địch, luồn lách, đưa đơn vị tiến sát mục tiêu.

Các cán bộ thị xã đảm nhận nhiệm vụ trực tiếp dẫn đường cho xe tăng tiến vào theo phương án của Trung đoàn I. Các mũi của Tiểu đoàn 90, Tiểu đoàn 60, Tiểu đoàn 40 sẵn sàng tiến công theo phương án đã định.

Tổng tiến công và nổi dậy

Sáng ngày 23/3/1975, lễ xuất quân tại thị xã Kỳ Quế diễn ra trang trọng, phát lệnh khởi nghĩa giải phóng Tam Kỳ. Không khí ngày hôm ấy sục sôi quyết tâm cao độ. Các đồng chí lo hậu cần khẩn trương kiểm tra những công đoạn cuối cùng phục vụ phía trước, cùng lời giao ước: hẹn gặp nhau giữa thị xã Tam Kỳ.

Các đội vũ trang nhanh chóng tiến công vào các vị trí trọng yếu, cắm cờ cách mạng khắp các khu vực chiến lược. Sân bay Ngọc Bích, cầu Kỳ Phú và các cơ sở quan trọng lần lượt rơi vào tay quân Giải phóng.

“Quân Giải phóng đến đâu, nhân dân đều vui mừng chào đón đến đó. Cờ mặt trận tung bay ở các đường phố. Đến 10 giờ 30 phút ngày 24/3/1975, ta chiếm tỉnh đường Quảng Tín. Cờ mặt trận được giương cao trên nóc nhà tỉnh đường. Ngay sau đó, chính quyền cách mạng công bố danh sách Ủy ban Quân quản thị xã. Đây là thời khắc lịch sử ghi dấu chặng đường bền bỉ chiến đấu của quân và dân thị xã Tam Kỳ cho đến chiến thắng cuối cùng. Thị xã hoàn toàn giải phóng” - ông Trần Chí Thành bồi hồi.

Thoáng chút xúc động dậy lên trong ánh mắt người già. Ông Thành nói, cả cuộc đời chiến đấu của ông và đồng chí, đồng đội, trung thành với mục tiêu lớn nhất là giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, trung thành với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân.

Những đồng đội đã cùng ông đồng cam cộng khổ, cùng chia nhau từng nắm cơm, hạt muối. Nhiều người trong số họ đã không thể đợi đến ngày giải phóng. Đó là mất mát lớn của ông, của gia đình những người đã ngã xuống, và của cách mạng.

“Chúng ta giành chiến thắng nhờ sức mạnh của lòng dân, của tinh thần đoàn kết, nhờ sự quyết tâm của toàn quân, toàn dân. Chúng ta đã đập tan toàn bộ hệ thống cai trị của tỉnh Quảng Tín, hàng ngàn tên địch tan rã, bỏ vũ khí tháo chạy.

Nhiều xe quân sự, quân trang quân dụng, tài liệu quan trọng được thu giữ. Quan trọng nhất là không xảy ra giao tranh lớn, tránh được thương vong cho nhân dân. Đó là một trận đánh đẹp, một kết cuộc đẹp” - ông Thành xúc động nhớ lại.

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, ký ức về những ngày tháng Ba lịch sử vẫn luôn rực sáng trong tim ông Trần Chí Thành. Những ngày này thành phố rực cờ hoa, chào đón lễ kỷ niệm trọng đại của xứ Quảng. Những ký ức đẹp ấy lại sống dậy, vẹn nguyên, rưng rưng nhắc nhớ thế hệ hôm nay và mai sau về giá trị của hòa bình, độc lập.

Đã tròn năm mươi năm, trên quê hương không còn khói súng...