Ghé chợ mùa này rất đã con mắt với độ tươi roi rói của hải sản biển ngang. Và mực là thức quà biển cả tuyệt vời dành cho bà nội trợ xứ Quảng ghiền “mùa nào thức nấy”.
Bà chị chuyên bán cá mực mang từ chợ biển ngang Tam Tiến (Núi Thành) “réo” mãi mấy bạn hàng quen: “Mùa này không ăn mực thì ăn thứ chi?”.
Rồi thì những con mực cơm còn nhấp nháy cứ vậy liên hồi được gởi đi từ mấy cô hàng đồ biển này.
Mựa tươi roi rói kiểu vậy chỉ cần nồi nước nêm muối sống, vài lát cà chua rồi mấy miếng thơm. Nước sôi trong veo vậy mà vừa thả vài con mực cơm, mực đỏ còn căng tròn và óng ánh tía, đã dần chuyển màu. Hương vị đặc biệt dậy lên, kích thích vị giác.
Một chén nước mắm sóng sánh cùng vài lát ớt hiểm, buổi trưa tưởng qua quýt nhưng lại no lâu.
Ra Giêng, bước vào đầu tháng Hai âm lịch, cũng là tháng Ba lịch tây, ngư dân xứ Quảng được mùa mực ống, mực cơm. Nhiều bữa bà nội trợ xẹt ngang chợ xép, có khi mua được cả ký mực trứng.
Kinh nghiệm mua mực tươi được truyền từ những người bạn xứ biển, rằng ngoài việc mực còn óng ánh vào buổi chợ sớm, nếu lỡ qua buổi chợ trưa, hãy sờ tay vào thân mực.
Mực còn tươi chính là khi phần thịt mực săn chắc và có độ đàn hồi cao, khi ấn tay vào phần thân, mực sẽ nhanh chóng trở lại trạng thái ban đầu và không để lại vết lõm.
Khi mực còn tươi, sẽ quan sát được màu của mắt mực trong veo. Mực không tươi thì phần mắt đã chuyển sang màu đục hơn, đôi khi có dịch chảy ra.
Mực tươi thì phần đầu và các xúc tu, râu mực sẽ dính chặt vào nhau, chắc chắn. Mực không tươi thì các phần trên thường mềm nhũn và dễ tách rời.
Chọn được mực tươi, thì nấu món gì cũng sẽ ngon. Bởi hải sản, vốn dĩ không cần đến gia vị cầu kỳ.
Khác với đặc sản miền núi - thường là những loại thịt rừng, người nội trợ cần thêm trợ giúp từ các loài cây trái gia vị như tiêu rừng, rằng rây để ức chế mùi của động vật. Ngược lại, với thức quà từ biển cả, hải sản càng tươi càng cần phải nấu mộc, đơn giản không cầu kỳ.
Cũng như những loại hải sản khác, mực là thực phẩm chứa nhiều protein và nguồn khoáng chất thiết yếu rất tốt cho sức khỏe. Các thông tin dinh dưỡng cho thấy, mực có đặc tính kháng khuẩn, có khả năng vô hiệu hóa các vi khuẩn, vi rút có hại.
Chưa kể, hàm lượng vitamin, các chất dinh dưỡng có trong mực giúp ích rất nhiều trong việc ức chế phát triển các tế bào ung thư, giảm đau nửa đầu, ngăn ngừa thiếu máu...
Dĩ nhiên, tất cả tác dụng lên sức khỏe của mực hay bất kỳ hải sản nào cũng tốt nếu bạn ăn với liều lượng vừa phải, và phải là thực phẩm tươi.
Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo đối với thực phẩm, càng chế biến đơn giản càng giữ lại được nhiều hàm lượng dinh dưỡng. Do vậy, mực hấp hoặc nấu canh thơm cà đơn giản là... chân ái.
Hấp dĩa mực cơm rồi ghém với vài cọng rau, tất nhiên phải có chén mắm gừng - bởi theo đông y, mực là thực phẩm có tính lạnh (tính âm), trong khi gừng mang tính dương. Cân bằng âm dương là yếu tố quan trọng duy trì sự hài hòa tự nhiên của cơ thể.
Nếu không kịp chuẩn bị rổ rau tươm tất, thôi thì vài cọng rau muống đi kèm dĩa mực, cũng đủ thành bữa hải sản ra trò...