Nghề làm xoa xoa ở Bình Nguyên

Bà Phan Thị Mãi (64 tuổi, thôn Thanh Ly 2) là người gắn bó với nghề làm xoa xoa đã hơn 30 năm nay. Bà cho biết, theo lời kể của các bậc cao niên thì nghề làm xoa xoa tại đây có từ hơn 100 năm trước. Từ khi theo chồng về làm dâu, bà cũng theo luôn nghề này.

Công thức làm xoa xoa cũng không quá phức tạp, chỉ cần có lá sương sâm tươi xanh, đem ra nhồi vò với nước sạch theo tỷ lệ phù hợp rồi lọc lấy nước. Sau 2 tiếng đồng hồ sẽ kết đông thành xoa xoa. “Ở đây người ta thường mua nước đóng bình về làm để tránh trường hợp xoa xoa không đông” - bà Mãi chia sẻ.

Cũng theo bà Mãi, trước đây làng này nhà nhà làm xoa xoa. Nhưng những năm gần đây, thời tiết khắc nghiệt nên việc trồng dây sương sâm không đạt hiệu quả. Nhiều người cố gắng bám nghề, lên rừng hái lá sương sâm nhưng lá cũng khan hiếm dần. Vì vậy đến nay làng chỉ còn khoảng 20 hộ làm xoa xoa.

Gia đình ông Dương Ngọc Thú (thôn Thanh Ly 2) mỗi ngày làm hơn 200kg xoa xoa. Khác với các hộ làm theo kiểu truyền thống, ông Thú áp dụng máy móc để nâng cao năng suất. “Sắp tới tôi cải tạo trồng lại vườn sương sâm để chủ động nguồn nguyên liệu. Món ăn truyền thống này ngày càng được nhiều người yêu thích vì sạch và tốt cho sức khỏe, đó cũng chính là động lực để gia đình tôi tiếp tục gắn bó với nghề” - ông Thú chia sẻ.

Xoa xoa bán chạy nhất vào những tháng nắng nóng (tháng 2 đến tháng 7). Sau khi làm ra sản phẩm, thương lái thường đến nhà thu mua. Một số người dân còn đem bỏ sỉ lại tại các chợ đầu mối và bán ở một số chợ của địa phương. Xoa xoa có giá 7 - 10 nghìn đồng/kg.

Ông Võ Văn Tưởng - Phó Chủ tịch UBND xã Bình Nguyên cho biết: “Địa phương đang lập kế hoạch liên kết sản xuất đối với nghề làm xoa xoa, dự định sẽ đưa xoa xoa vào danh mục sản phẩm OCOP của xã. Trong thời gian đến, UBND xã sẽ có những chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho người dân phát triển nghề truyền thống này”.