Nỗ lực gỡ “thẻ vàng” thủy sản

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, sau 7 năm kiên trì triển khai các giải pháp đông bộ, chống khai thác IUU của cả nước đã thu được nhiều thành quả. Đó là các kết quả về xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý; tăng cường công tác quản lý đội tàu, theo dõi, giám sát và kiểm soát tàu cá; thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác chặt chẽ hơn; xử lý các hành vi khai thác IUU đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Nhiều tồn tại

Tuy vậy, chống khai thác IUU còn nhiều khó khăn. Tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp, gia tăng hơn so với trước. Cụ thể, từ đầu năm đến nay, cả nước đã xảy ra 61 tàu/418 ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý (tăng 12 tàu/16 ngư dân so với cùng kỳ năm 2023). Đến nay mới xác minh được 38/61 tàu (chiếm 62,3%), nhiều nhất tại tỉnh Kiên Giang (22/38 tàu), Bình Định (10/38 tàu, chiếm 26,3%), Cà Mau (03/38 tàu, chiếm 7,9%), Khánh Hòa (2/38 tàu), Bà Rịa Vũng Tàu (1/38 tàu). Hiện nay còn 23/61 tàu chưa xác minh được do cố tình sử dụng số đăng ký giả, xóa số đăng ký hoặc tàu cá mua bán, chuyển nhượng chưa sang tên đổi chủ.

Tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ngày càng tinh vi bằng nhiều thủ đoạn như sử dụng tàu cá có chiều dài dưới 15m không lắp thiết bị giám sát hành trình (GSHT); cố tình ngắt GSHT khi hoạt động gần khu vực vùng biển giáp ranh; cố tình gửi, vận chuyển thiết bị GSHT trên tàu cá khác. Từ đầu năm đến nay đã phát hiện 8 vụ/8 tàu vận chuyển 74 thiết bị GSHT của tàu cá khác thuộc tỉnh Kiên Giang, Bà Rịa Vũng Tàu.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, thực hiện quy định về đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản trên phạm vi cả nước đến nay vẫn chưa hoàn thành. Hiện nay, cả nước còn 7.035 tàu cá không đăng ký, đăng kiểm, cấp phép (tàu cá “3 không”). Tình trạng mua bán, chuyển nhượng, sang tên đổi chủ tàu cá không thực hiện thủ tục xóa đăng ký, đăng ký lại tàu cá trong tỉnh và giữa các tỉnh vẫn diễn ra thường xuyên.

Vẫn còn tình trạng tàu cá không đủ điều kiện vẫn ra vào cảng, xuất nhập bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản; tiếp tục xảy ra tình trạng tàu cá không cập cảng bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác tại nhiều địa phương. Chất lượng nhật ký khai thác vẫn chưa đảm bảo, chủ yếu là hồi ký, ghi lại theo dữ liệu GSHT, chỉ ghi mẻ lưới khai thác ở vùng khơi trong khi trên thực tế qua đối chiếu qua GSHT có hoạt động khai thác ở vùng lộng…

Đồng bộ giải pháp

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng, chống khai thác IUU là nhiệm vụ hết sức quan trọng vì lợi ích của ngư dân, vì xuất khẩu thủy sản. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần phải xác định rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân trong chống khai thác IUU. Cả nước cần tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, tuyên truyền trong và ngoài nước về kết quả triển khai chống khai thác IUU; đảm bảo các mặt tích cực được lan tỏa, vận động ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các nước, các tổ chức, cá nhân trong gỡ cảnh báo “thẻ vàng” cho Việt Nam. Tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật chống khai thác IUU cho ngư dân để kịp thời cập nhật thông tin, tuân thủ thực hiện.

Các bộ, ngành, địa phương chủ động, phối hợp kịp thời trong công các chia sẻ thông tin, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý các hành vi khai thác IUU. Triển khai đồng bộ các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các địa phương, các bộ, ngành thực hiện quyết liệt hơn nữa các giải pháp để ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Tiếp tục tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các vùng biển giáp ranh với các nước thường xuyên có tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác bất hợp pháp.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà giao nhiệm vụ Bộ Công an tiếp tục chỉ đạo lực lượng công an và công an 28 tỉnh, thành phố ven biển tăng cường lực lượng, bám sát các địa bàn trọng điểm, điều tra, truy tố các tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, các hành vi vi phạm ngắt, gửi thiết bị GSHT để đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, các cơ quan của bộ NN&PTNT đang rà soát, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin nghề cá quốc gia để theo dõi, quản lý dữ liệu từ Trung ương đến địa phương và giữa các lực lượng chức năng của các bộ, ngành có liên quan. Ngành chức năng đang rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật thủy sản trong việc đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đảm bảo đơn giản hóa thủ tục hành chính. Các cơ quan tổ chức cao điểm chiến dịch tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn, xử lý kịp thời tàu cá “3 không”, xử lý nghiêm tàu cá vi phạm pháp luật thủy sản trên biển.