Phối hợp chống khai thác IUU ở miền Trung

Sáng 9/8, tại TP.Đà Nẵng diễn ra hội nghị sơ kết quy chế phối hợp giữa 11 tỉnh/thành phố khu vực miền Trung trong công tác quản lý tàu cá hoạt động khai thác thủy sản. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam - Hồ Quang Bửu tham dự và đồng chủ trì hội nghị.

Những chuyển biến tích cực

Ngày 5/9/2023, chính quyền 11 tỉnh, thành phố trong khu vực gồm: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa và TP.Đà Nẵng đã ký kết quy chế phối hợp về công tác quản lý tàu cá hoạt động khai thác thủy sản trên biển nhằm góp phần vào mục tiêu gỡ "thẻ vàng" thủy sản.

Nhờ quy chế phối hợp, đến nay nhiều địa phương đã phối hợp tốt trong chia sẻ thông tin quản lý hoạt động tàu cá. Điển hình, định kỳ lập và gửi danh sách tàu cá nguy cơ cao vi phạm IUU, tàu cá đăng ký tại địa phương đã mua bán, chuyển nhượng sang tỉnh khác.

Các địa phương trao đổi thông tin tàu cá hoạt động tỉnh ngoài mất kết nối thiết bị giám sát hành trình trên biển hơn 10 ngày; kết quả xử lý vi phạm hành chính đối với tàu cá địa phương khác. Đồng thời thông báo kết quả xử lý các vụ việc có liên quan đến tàu cá vi phạm khai thác thủy sản IUU của địa phương; xác minh thông tin tàu cá của địa phương neo đậu dài ngày tại tỉnh khác...

Hiện đã có 9 địa phương (Bình Định, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Khánh Hòa, Nghệ An, Quảng Trị, Đà Nẵng, Quảng Bình, Quảng Nam) thành lập Phòng Kiểm ngư (thuộc Chi cục Thủy sản), có 2 tỉnh (Quảng Ngãi, Thanh Hóa) đang tham mưu hoàn thiện, kiện toàn tổ chức kiểm ngư địa phương.

Đến nay, ngành chức năng của 11 địa phương đã rà soát, thống kê, cơ bản nắm được tổng số 35.244 tàu cá (kể cả lượng tàu cá chưa đăng ký).

Ông Phan Văn Mỹ - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP.Đà Nẵng thông tin, tính đến nay, đã có 98% số tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên của 11 tỉnh/thành phố được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (11.990/12.209).

"Từ tháng 10/2023 đến tháng 7/2024, cơ quan chức năng đã thực hiện cấp 1.075 giấy xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác với tổng sản lượng 28.009 tấn và 826 chứng nhận thủy sản khai thác với tổng sản lượng hơn 20.043 tấn. Hiện nay chưa phát hiện lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu của các địa phương trong vùng vi phạm khai thác IUU" - ông Mỹ nói.

Tổng lực gỡ "thẻ vàng" thủy sản

Đợt kiểm tra của Đoàn công tác Ủy ban châu Âu (EC) để xem xét gỡ "thẻ vàng" thủy sản đã đến gần (dự kiến trong tháng 10/2024). Do đó các tỉnh, thành phố trong khu vực sẽ phải tổng lực triển khai các giải pháp để tiếp tục cải thiện tình hình.

Nhiều ý kiến cho rằng, quan trọng là tiếp tục tập trung nguồn lực tổ chức làm việc với từng chủ tàu để hướng dẫn, hỗ trợ thủ tục đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đánh dấu tàu cá, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, cập nhật đầy đủ dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia. Làm sao để đảm bảo tất cả tàu cá tham gia hoạt động đánh bắt thủy sản phải được đăng ký, đăng kiểm và có giấy phép khai thác thủy sản theo quy định; gắn với đó, phải xử lý nghiêm tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản.

Các địa phương cần tổ chức đợt cao điểm thực thi pháp luật trên biển và tại cảng cá, bến cá truyền thống, bãi ngang để ngăn chặn, xử lý kịp thời hành vi khai thác IUU. Kể cả xử lý nghiêm lực lượng chức năng nếu cho xuất bến đi khai thác thủy sản đối với tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác dẫn đến vi phạm khai thác IUU.

Tỉnh Quảng Nam hiện có 1.169 tàu cá "3 không" (chưa đăng ký, đăng kiểm và chưa có giấy phép khai thác) trong tổng số 3.395 tàu cá. Tỷ lệ tàu cá "3 không" của Quảng Nam hiện nằm trong nhóm cao nhất của khu vực.

Theo Sở NN&PTNT Quảng Nam, cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc bốc dỡ thủy sản khai thác trên địa bàn tỉnh vẫn chưa đảm bảo (phía bắc của tỉnh hiện chưa có cảng cá chỉ định), một số lượng đáng kể sản phẩm thủy sản khai thác lên các bến cá như: Thanh Hà, Cù Lao Chàm (TP.Hội An); An Lương (Duy Xuyên); Tam Tiến (Núi Thành); Tân An (Thăng Bình) không được kiểm soát.

Ngoài ra, tại cửa An Hòa, tàu cá không lên sản phẩm tại cảng cá chỉ định mà lên sản phẩm tại các cầu cảng của nậu vựa còn diễn ra phổ biến là một trong những nguyên nhân khiến lượng tàu cá "3 không" trên địa bàn tỉnh còn khá nhiều.

Ông Phạm Viết Tích - Giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam cho hay, thời gian tới các ngành chức năng (Biên phòng, Công an, Sở NN&PTNT, chính quyền địa phương cùng các lực lượng Trung ương trên địa bàn tỉnh như: Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2, Chi đội Kiểm ngư số 3) cần tập trung cao điểm nguồn lực, tăng cường công tác phối hợp vừa tuyên truyền vận động, vừa theo dõi, kiểm soát ngăn chặn, xử lý kịp thời ngay từ trong bờ và trên biển.

Qua đó tiến tới chấm dứt tình trạng vi phạm; thực hiện nghiêm túc việc quản lý đội tàu, xử lý dứt điểm tàu cá “3 không”; theo dõi giám sát chặt chẽ tàu cá tham gia hoạt động khai thác thủy sản; giám sát sản lượng thủy sản khai thác tại địa phương, xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thủy sản và kiên quyết xử lý nghiêm, không có trường hợp ngoại lệ các hành vi khai thác IUU.